Türk ÖZETİ| Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) havacılık yapısalları konusunda yakında dev bir anlaşmaya imza atabilir.
Boeing ve Airbus şirketlerine yolcu uçağı parçaları üreterek yaklaşık 1 milyar dolar ihracat geliri elde eden TUSAŞ, müşteri listesine Amerikan firması Boom Supersonic'i eklemenin eşiğinde bulunuyor.
Ses hızının 2,2 katı hızla gidecek yolcu uçağı yapmayı hedefleyen Colorado merkezli şirket, 22 Mart'ta ilk test uçuşunu gerçekleştiren XB-1 Overture'u seri üretime sokmaya hazırlanıyor.
Boom Supersonic CEO'su Blake Scholl, yolcu taşımak için geliştirilen ve 'dünyanın herhangi bir noktasına en fazla 4 saatte varabilen' uçağın 2026 itibariyle hazır olacağını ileri sürmüştü.
TUSAŞ'la temasa geçen Scholl, havacılık anlayışını kökten değiştirme potansiyeline sahip uçak için pazarlığa oturdu.
Süpersonik uçak gövdesinin büyük kısmının TUSAŞ'ta üretilmesi olasılıklar dahilinde.
MİLYAR DOLARLIK SİPARİŞ İHTİMALİ
Geçtiğimiz günlerde gazeteci Hakan Çelik'in sorularını cevaplayan TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu, isim vermeden işaret ettiği Boom Supersonic şirketiyle temasın sürdüğünü söyledi.
Demiroğlu milyar dolarlık sipariş ihtimalini şöyle anlattı:
"Boeing ve Airbus'ın zaten ana tedarikçisiyiz. Ciddi bir iş hacmimiz var ve bunun artma potansiyeli de yüksek. Boeing ve Airbus dışındaki diğer havacılık şirketleri de bizimle görüşüyor.
Bunlardan bir tanesi süpersonik bir yolcu uçağı yapmaya çalışıyor. Uçağın belli bölümlerinin üretilmesi için bizimle görüşme halindeler.
Değerlendirme aşamasındalar. Şirket CEO'su ile görüştük. Milyar dolarlık bir iş hacminden bahsediyoruz belli bir süre boyunca... Uçağın iki ana bölümünü de biz üretebiliriz; ikisini birden bize vermeyebilirler ama bir tanesini biz alacağımızı düşünüyoruz.
Bu bizim için önemli bir gelişme. Aynı zamanda diğer firmalar, Brezilya'daki Embraer ve benzer firmalarla da görüşmelerimiz sürüyor.
Kapasitemizi artırmaya devam edeceğiz. Hem içerideki kapasiteyi hem de yardımcı sanayideki kapasitemizi artıracağız ki Türkiye'nin üretim gücünü bütün dünyaya gösterebilelim.
Bunu yaparken de dengeli olacağız. Çünkü bizim birçok ürünümüz var ve bunları üretip teslim etmemiz lazım."
DİJİTAL MÜHENDİSLİK BUNA İMKAN SAĞLADI
Boom Supersonic CEO'su Blake Scholl, mart ayında Amerikan CNN'e verdiği demeçte, ses hızını aşan yolcu uçağı projesinde 10 yılı tamamladıklarını ve 2024 sonuna dek 10-15 uçuş testi gerçekleştireceklerini söylemişti.
"Süpersonik bir jet inşa etmenin en zor kısmı, bu kadar şık ve kaygan bir şeyin güvenli bir şekilde kalkış ve iniş yapmasını sağlamaktır" diyen Scholl, süpersonik yolcu uçağı fikrinin yeniden gündeme gelmesinin temel nedenini ise 'dijital mühendislik' olarak açıklıyor.
Bugüne dek sadece iki tip süpersonik sivil uçak üretildi. Bunlar, Sovyet Tupolev Tu-144 ve İngiliz-Fransız ortak yapımı Concorde uçaklarıydı.
Concorde son uçuşunu Ekim 2003'te yaptı ve göklere veda etti. Aradan geçen 21 yılda havacılık sektörü süpersonik ve hipersonik hızda araç projeleriyle çalkalanıyor.
Boom Supersonic yöneticisi Scholl'a göre, Concorde günlerinden buyana havacılıkt gelişme kaydeden 3 ana unsur şunlar oldu: Aerodinamik, malzemeler ve itme kuvveti... 1960'larda Concorde gibi bir uçağı üretmek rüzgar tünellerinde oldukça maliyetli testler gerektiriyordu.
Ancak şimdi tüm test süreci dijital ortamda yüzlerce kez yapılabiliyor.
DAHA HIZLI UÇAK, DAHA AZ UÇAK DEMEK
Buna dikkat çeken ABD'li işadamı Blake Scholl, şunları söylüyor:
"Her yineleme milyonlarca dolara mâl olduğunda ve aylar sürdüğünde çok fazla tasarımı test edemezsiniz. Anck Boom şirketi, ürettiği uçağı aerodinamik tasarım hesaplamalarıyla ve akışkanlar dinamiği kullanarak mükemmelleştirdi. Bu da temelde bir dijital rüzgar tüneli...
Gerçek bir rüzgar tüneli testinin maliyetinin çok daha azına, simülasyonla gece boyunca yüzlerce tünel testine eşdeğer testler gerçekleştirebiliyoruz."
XB-1 uçağının neredeyse tamamı, sağlamlığı ve hafifliğiyle ön plana çıkan karbon fiber kompozit malzemeden üretildi.
Ses hızının 2 kattan daha fazlasını (Mach 2,2) hedefleyen Scholl, "Uçakları daha hızlı hale getirerek tüm maliyet ve etkiyi önemli ölçüde azaltabiliriz. Daha hızlı uçaklarımız olsaydı bu kadar çok uçağa ihtiyacımız olmazdı. Çünkü aynı uçak ve mürettebatla daha fazla uçuş yapabilirdik" diyor.
Boom şirketi ilk etapta 1,7 Mach (saatte 2 bin 100 kilometre) hızla gidecek uçakta 60 ilâ 80 arasında yolcu taşımayı planlıyor. Şirket daha şimdiden American Airlines, United Airlines ve Japan Airlines gibi müşterilerden 130'un üzerinde sipariş aldı.
Boom Supersonic, 'Overture' adı verilen uçağı üretmek için Kuzey Carolina'da fabrika kurdu. Süpersonik yolcu uçağı üretiminin başarıyla tamamlanması ve uçakların güvenle uçması halinde TUSAŞ'a yüklü miktarda ihracat kapısı aralanmış olacak.
Editor : Şerif SENCER
