14 ÖZETİ| Mayıs 2023 seçimleri sonucunda Adalet ve Kalkınma Partisinin 268, Yeniden Refah Partisinin 5, Milliyetçi Hareket Partisinin 50, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisinin 61, Türkiye İşçi Partisinin 4, Cumhuriyet Halk Partisinin 169, İYİ Parti'nin 43 milletvekili kazandı.
Milletvekili genel seçiminde yurt içi, yurt dışı ve gümrük kapılarında kayıtlı 64 milyon 145 bin 504 seçmenden 55 milyon 835 bin 895'i oy kullandı.
HANGİ PARTİ NE KADAR OY ALDI?
Geçerli oyların seçime katılan siyasi partilere dağılımına göre AK Parti toplam 19 milyon 392 bin 462 (yüzde 35,62) oyla parlamentoda 268, CHP 13 milyon 802 bin 183 (yüzde 25,35) oyla 169, MHP 5 milyon 484 bin 820 (yüzde 10,07) oyla 50, İYİ Parti 5 milyon 275 bin 981 (yüzde 9,69) oyla 43, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi 4 milyon 803 bin 922 (yüzde 8,82) oyla 61, Yeniden Refah Partisi 1 milyon 527 bin 48 (yüzde 2,80) oyla 5, Türkiye İşçi Partisi 956 bin 57 (yüzde 1,76) oyla 4 milletvekili kazandı.
"TÜRK SOLU VE CHP, HDP/YSP’YE SIYASI KAZIK ATTI"
Oluşan tablo ile ilgili Bitlis Eren Üniversitesinden (BEÜ) Sosyolog Prof. Dr. Adem Palabıyık Türk Solu ve CHP'nin HDP/YSP'ye karşı nasıl bir bir strateji izlediğine ilişkin "Türk Solu ve CHP, HDP/YSP’ye Siyasi Kazık Attı" başlıklı yazısı şu şekilde;
28 Mayıs seçimlerinde HDP/YSP ile birlikte seçime girmeyi reddeden TİP deyim yerindeyse HDP’YSP’yi kandırdı. Özellikle HDP içinden beslenerek gelen ve sonrasında HDP’nin seçmenlerine yönelik politikalar geliştiren Türk Solu, 28 Mayıs seçimlerinde kendi çıkarını gözeterek HDP ile birlikte seçime girmeyi kabul etmedi ve büyük şehirlerden özellikle HDP seçmenine yönelik de vaatler sunarak, HDP’YSP seçmeninin oyunu aldı. TBMM’de neredeyse her konuda HDP ile birlikte hareket eden ve seçmen tercihinde HDP’nin seçmenine şirin görünmeye çalışan TİP vekilleri, HDP’YSP’nin blok teklifini kabul etmedi.
Kürt Siyasal partileri içinde siyaset ile tanışan TİP milletvekilleri, Türk solu şemsiyesi altına sığınarak yıllarca Kürt olgusallığını kullandı. Terörist başı Abdullah Öcalan ve terör örgütü PKK’nın inşa edildiği alan olan Türk solu, her siyasal süreçte Kürt kavramında beslendi. Çünkü Türkiye’de işçi sınıfı yoktu ve beslenebilecekleri alan olarak PKK’nın ideolojisine yerleşti. Öcalan birçok kitabında Türk soluna atıf yapmıştı ve PKK’da söylemlerinde Türk solunun kavramlarını kullanıyordu. PKK’nın da sıcak baktığı Emek ve Özgürlük İttifakı’na TİP de dahil edildi. En başından itibaren işlerin yolunda gittiği ittifakta, TİP kendi isim ve logosuyla seçime girmek isteyince olanlar oldu. Hatta HDP ortak milletvekili listesiyle seçime girilmesine yönelik Merkez Yürütme Kurulu'nda karar bile almıştı ama sonra bu kararını esnetti ve TİP ile Yeşil Sol Parti'nin Emek ve Özgürlük İttifakı adıyla seçimlere katılma kararını içeren protokol YSK'ya sunuldu.
TİP Genel Başkanı Erkan Baş, 30 Mart'ta TELE1’de, “Türkiye'de bir baraj oluşturulmuştu ve özellikle solun toplumsal tabanı olan işçilerin, Kürtlerin, Alevilerin, gençlerin siyasete katılım kanalları daraltılmıştı. TİP, Gezi'den aldığı güçle bu alanı açtı. En büyük farklılığımız budur" cümlelerini kullandı ve bu açıklama HDP destekçilerinin tepkisine neden oldu. Baş'ın tepki çeken bir diğer açıklaması da bu oldu: “Yurttaşın verdiği her oya değer kazandırmak için il il çalışma yapıyoruz. Mesela TİP'in Şırnak'ta vekil çıkarma ihtimali var mı, araştırıyoruz; yok. O zaman oradaki ittifak ortağımıza destek olalım ve AKP'nin kaybettiği vekili Yeşil Sol Parti kazansın. En az 41 ilde gireceğiz.” Bu açıklamadan sonra Gülten Kışanak TİP’e cevap niteliğinde şunları yazdı: “Sayın Baş, artık baraj kaygısı olmadığı için çok oy alacaklarını söylüyor. Evet, ittifakta olmak TİP için yüzde 7 barajını ortadan kaldırıyor ancak, barajı Kürtler yıllarca büyük emekler vererek, bedel ödeyerek anlamsız hale getirdi. HDP 7 Haziran'da barajı yıktı”. Bu açıklamalar gösteriyor ki, TİP veya Türk Solu, HDP’yi baraj için kullandı, kendisini YSP’ye yakın gösterdi, benzer söylemler kullandı ve HDP/YSP ile TİP’in ittifakı HDP/YSP’ye oy kaybettirdi. Mesela, 2018’de İstanbul’da 12 milletvekili çıkaran HDP, bu seçimde TİP’in de kendi adıyla İstanbul’da seçime girmesi nedeniyle vekil sayısı 8’e düşerken Ankara’dan ise hiç milletvekili çıkaramadı.
CHP DE, HDP/YSP’YE VERDİĞİ HİÇBİR SÖZÜ ARTIK TUTMAYACAKTI
Sadece TİP değil aynı zamanda CHP de TİP’ten farklı davranmadı. 14 Mayıs seçimlerinde Kılıçdaroğlu’na oy verme çağrısı yapan HDP/YSP, sahada istediği karşılığı bulamadı. Seçimler ikinci tura kalınca Kılıçdaroğlu, özellikle bölge illerinde yaklaşık 200 bin oy kaybetti ve sandığa gitmeyen HDP seçmeniydi. Çünkü CHP kaybetmiş ve HDP/YSP’ye verilen sözlerin artık tutulmayacağı HDP seçmeni tarafından anlaşılmıştı. TİP’ten kayıp yaşayan HDP/YSP, CHP’den de kayıp yaşamıştı ve HDP/YSP’nin tabana verdiği özerklik, Öcalan’ın özgürlüğü gibi mesajların hiçbiri artık gerçekleşemeyecekti. CHP de, HDP/YSP’ye verdiği hiçbir sözü artık tutmayacaktı. CHP’nin kaybedişiyle HDP/YSP ortada kaldı ve HDP’nin genel başkanları hemen Kandil tarafından görevden alındı.
Türk solu yıllardır, Kürt halkı ile devlet arasında açıklamaya çalışılan mesafeden beslenmektedir. İşçi sınıfı yerine sözde sömürü kavramı üzerinden Kürtlere dair politikalar geliştirmeye çalışan Türk solu, Kürtleri de sekülerleştirmeye ve sola entegre etmeye çalıştı. Ama Kürt halkının Müslüman tavrı ve duruşu Türk soluna kaybettirdi. Bu sebepten Türk solu tüm Kürtler yerine HDP seçmenine yöneldi ve onlar üzerinden bir siyasal oyun oynamaya çalıştı. Bu oyun, 14 Mayıs seçimlerinde etkisi gösterdi ve özellikle metropollerdeki HDP seçmeni oyunun bir kısmını TİP için kullandı. Blok olarak seçime giren ama kendi logosunu kullanan TİP ise kendisine 4 vekil kazandıran HDP yakınlaşmasına hiç değinmedi ve süreci kendi başarıları olarak gördü. HDP’YSP kaybetti ama TİP kazandı. TİP, sadece 4 vekil kazanmakla kalmadı, ayrıca HDP/YSP’nin oylarının da bölünmesine sebep oldu. Tabiri caizse TİP ve CHP, HDP/YSP’ye siyasi kazı atmış oldu.
Editor : Şerif SENCER
