Ekonomistlerin ÖZETİ| ve ekonomi yetkililerin ilk hesapları depremin maliyetinin 50 milyar doları bulabileceğini gösterirken bu haftasonu yayımlanan TÜRKONFED raporunda maliyetin 84.1 milyar dolara ulaşabileceği tahmininde bulunuldu.
Depremde arama kurtarma çalışmaları bir hafta geçmiş olmasına rağmen bazı bölgelerde hâlâ devam ederken hayatını kaybedenlerin sayısı 29 bin 605'e yükseldi.
Pazartesi sabaha karşı ve öğlen saatlerinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki deprem, yaklaşık 13.4 milyon kişinin yaşadığı 10 il ve Suriye'nin kuzeyinde büyük yıkıma yol açtı. 10 ilde olağanüstü hal ilan edildi.
DEPREMİN ETKİLERİ SÜRÜYOR
Reuters'da geçen yayımlanan habere göre depremin büyümede bu yıl için 1-2 puan gerilemeye neden olması bekleniyor.
Ekonomistler büyüme dışında enflasyondan sosyal hayata ekonomik anlamda birçok doğrudan ve dolaylı etki olacağına dikkat çekiyorlar. Ancak bunların arasında en büyüğü konut ve altyapı yeniden inşası alanında olacak.
Reuters'ın hesaplamalarına başvurduğu üç ekonomist 50 milyar dolar civarı bir maliyetin mümkün olduğunu belirtirken, "Depremin maliyeti 50 milyar dolar civarını bulacak gibi gözüküyor ancak bunun birçok yan etkisini de hesaba katmak lazım" dedi.
TÜRKONFED raporunda, "Kahramanmaraş depreminin 70.75 milyar doları konut zararı, 10.4 milyar doları milli gelir kaybı ve 2.91 milyar doları işgünü kaybı olmak üzere toplamda 84.06 milyar dolar hasara neden olması beklenmektedir" denildi.
Depremden etkilenen 10 ilde toplam 13.42 milyon kişi yaşıyor. Devasa depremden zarar gören yolların ve iletim hatlarının hastanelerin konutların yeniden inşaası, barınma kaynaklı kısa, orta ve uzun vadeli ihtiyaçlar maliyetlerin başlıcaları.
AKP'li Cumburbaşkanı Tayyip Erdoğan bir yılda etkilenen yerlerde konut yeniden inşasını tamamlayacaklarını belirtirken ayrıca "ülkenin yeniden ayağa kalkmasını sağlayacak" bir program hazırladıklarını geçen hafta söyledi.
DOLAR NE KADAR OLDU?
İlgili illerde üç ay süreyle OHAL ilan edilirken TCMB reeskont ve avans kredilerinin ödemelerini öteledi. Hazine ise temmuz sonuna kadar mücbir sebep ilan ederek bölge için vergi ödemelerini ötelerken ayrıca ilgili kamu kurumlarına ilk etapta 100 milyar TL aktarıldı.
Borsa İstanbul, depremin sonra açık kaldığı iki günde yüzde 16 düşüş kaydettikten sonra bir hafta süreyle kapatıldı.
Döviz piyasasında arz ve talebi TCMB'nin aldığı önlemler belirlediği için piyasada son aylarda keskin hareketler görülmüyor. TL geçen yılın tamamında, büyük bölümü yılın ilk yarısında olmak üzere dolar karşısında yüzde 29.6 değer yitirdi. Dolar/TL bu sabah 08.49'da 18.8250/18.8340 seviyesinde. Deprem sonrasında TL, dolar karşısında anlamlı değişim göstermedi.
Bugün iç veri gündeminde TCMB tarafından saat 10.00'da açıklanacak Aralık ayı ödemeler dengesi verileri bulunuyor.
EURO NE KADAR OLDU?
Serbest piyasada 20.0900 liradan alınan Euro'nun satış fiyatı ise 20.0920 lira olarak belirlendi.
Cuma günü, Euro'nun satış fiyatı ise 20,1490 lira olmuştu.
EURO DOLAR PARİTESİNDE SINIRLI DÜŞÜŞ
Güne 1,0676 ile başlayan Euro/dolar paritesi saat 09:26 itibarıyla yüzde 0,04 azalışla 1,0675'dan işlem görüyor. Dün en düşük 1,0666, en yüksek 1,0753 seviyelerini gören Euro/dolar, günü 1,0681 seviyesinde kapattı. Euro/dolar, 13.02.2023 tarihinde 1,0656 ile son bir ayın en düşük, 02.02.2023 tarihinde ise 1,1033 ile son bir ayın en yüksek seviyesine ulaştı.
"BÖYLE BİR ORTAMDA SEÇİM KAMPANYASI MI YAPILIR?"
Deprem sonrasında ise piyasalar yaşanan felaketin büyüklüğü ve etkilediği bölgede yaşayan nüfus yoğunluğu da dikkat alındığında 14 Mayıs'ta planlanan seçimlerin zamanında olup olmayacağını izlemeye başladı.
Bu konuda Reuters'ın sorusunu yanıtlayan bir üst düzey hükümet yetkilisi geçen hafta, "Böyle bir ortamda seçim kampanyası mı yapılır? Acımızı yaşamadan siyaset konuşmak oy istemek her siyasi parti için kabulü zor bir durum. Bir değerlendirme yapılacak elbette... Girilen seçim döneminden çıktık gibi" dedi.
KÜRESEL PİYASALAR HAFTAYA TEMKİNLİ BAŞLADI
Yatırımcılar küresel faiz oranlarının seyrine yön verebilecek ve tahvil getirilerinde son zamanlarda görülen yükselişi hızlandırabilecek ya da tersine çevirebilecek olan ABD tüketici fiyatları verilerini beklerken, Asya borsaları geriledi ve dolar yükseldi.
Editor : Şerif SENCER
