Osmanlı'da İlk Toplu Konut Projesi

Üstelik ÖZETİ| buranın da önemli bir özelliği vardı: Osmanlı döneminde ilk toplu konut bina örneği olmaları.

Bugün ülkemizdeki toplu konut binalarının yeni yeni oluşum gösterdiğini düşünsek de bu büyük bir hata olur. Çünkü temelleri yüzyıllar öncesine dayanıyor.

Bugün toplu konutlar, 1984’te kurulan TOKİ tarafından inşa ediliyor.

20. yüzyılda bu projeye başlandığını düşünsek de aslında geçmişi 1875’e kadar uzanıyor toplu konut binalarının. İstanbul’da, Osmanlı Dönemi’nde inşa edilen Sıraevler, o dönemlerin en dikkat çeken yapısıydı.

Sultan Abdülaziz döneminde, 1875 yılında tamamlanan Sıraevler, dönemin ünlü mimarı Sarkis Balyan tarafından tasarlanmıştı. Devletin ilk toplu konut projesi olan Sıraevler, o dönemdeki İstanbul'un büyüyen nüfusunu barındırmak ve ihtiyaçlarına çözüm sunmak amacıyla ortaya çıktı.

Akaretlerin kelime anlamı ise “kira getiren mülk”tü.

Bu isim, semtin tarihini ve önemini de vurgulayan bir detaydı. Bu semtin mimarisi ve konsepti, dönemin şehircilik anlayışına da ışık tutuyor. Balyan'ın tasarladığı bu yapılar, tipik Osmanlı mimarisinin izlerini taşırken; modern bir konut yaşamını destekleyecek şekilde de planlanmıştı.

Her biri farklı büyüklükte ve düzenlemelerde olan daireler, çeşitli sosyal sınıflardan insanlara ediyordu. Bunlar sadece konut değil, toplumsal bir dönüşümdü de.

Günümüzde burası, İstanbul’un sosyal dokusunu yansıtıyor.

Restorasyon çalışmalarıyla yeniden canlandırılan bu yapılar, şehrin modernizasyonu içinde geçmişe saygıyla varlığını sürdürüyor. Ayrıca, turistik bir cazibe merkezi hâline gelmiş ve ziyaretçilerin ilgisini çeken bir nokta oldu.

Burası, 133 konuttan oluşuyordu. 180 ve 220 metrekare arasında değişen konutlar, genellikle birbirine benziyor.

Peki toplu konuta neden ihtiyaç duyulmuştu?

Bu proje, Osmanlı Devleti döneminde saray çalışanlarının konut ihtiyacını karşılamak için inşa edildi. Bazı kaynaklar, konutların bir kısmının da kiraya verildiği ve hatta kira gelirinin Aziziye Camii'nin inşaatında kullanılması planlandığını söyler.

Bu kiracılar arasında Mustafa Kemal Atatürk gibi tanıdığımız isimler de var. Kendisi, annesi ve kız kardeşiyle bir dönem Sıraevler'in 76 numaralı konutunda ikamet etmişti.

Günümüzde ise turistik bir hâl alan bu yapılar, restorasyon ile eski ihtişamına kavuştu. Şu anda Mülkiyet Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait olan bu yapı, bir holdinge kiralanmış ve otel kompleksi olarak hizmet veriyor.

Osmanlı ile ilgili diğer içeriklerimiz: