Evcil ÖZETİ| kedilerin büyük oranda ayaklarının beyaz olmasının genetik açıdan bazı sebepleri olduğunu söyleyebiliriz.
Aslında bu durum sadece ev kedilerinde görülen bir durum değildir ancak insanlar böyle görünen kedileri evcilleştirme konusunda tarih boyunca her zaman daha istekli olmuştur. O zaman gelin, bu konunun detaylarına inelim.
Aslında kedilerin ayaklarının beyaz olması genetik bir mutasyon kaynaklıdır.
Bu durumun bilimsel adı alacalılık veya piebaldism’dir. Kedilerde bu durumun görülme nedeni; kedilerin derilerine, saçlarına, gözlerine ve kürklerine rengini veren melanosit adlı pigment hücrelerinin, kök hücre büyümesi için protein salgılayan KIT genindeki beklenmedik dağılımı sonucunda oluşan mutasyondur.
Bu genetik transformasyon (değişim) olmadığı zaman melanosit adlı hücreler eşit dağılmış oluyor. Böylece kedinin vücudu tek renkte oluyor. KIT genindeki mutasyon ise bu hücrelerin eşit dağılmasını engellediği için kedinin gövdesindeki ayak gibi bazı bölümleri beyaz kalabiliyor. Esasen bu mutasyonlar birçok ev ve yaban hayvanlarında görülebilir.
Aslında bu hayvanlardaki beyaz ayakların bu kadar göze batmasının nedeni, insanlar mutasyonlu kedileri evcilleştirmeyi tercih ettiği içindi.
Yaklaşık 10.000 yıl önce insanlar kedileri evcilleştirmeye başlamıştı. Büyük ihtimalle de bu canlıların diğerlerinden daha güzel göründüklerini düşünmelerinden dolayı onları kendilerine evcil hayvan olarak seçtiler. Bu konuyla ilgili Missouri Üniversitesinde profesör olan Leslie Lyons, insanlar yerleşik yaşama geçtiklerinde artık tahıllarını ve çöplerini diğer kemirgenlere, haşere türlerine karşı korumaları gerekiyordu.
İşte araştırmacıya göre, onlar da kedileri evcilleştirerek istilacı türleri başlarından defetmek istediler. Profesör, kedilerin bakımı kolay olduğu ve amiyane tabirle kediler önüne ne koysanız yiyebilecek kapasitede oldukları için insanların onları tercih ettiğini düşünüyor.
Mesela Avrasya ve Afrika’da yaşayan Felis silvestris türü yaban kedileri yırtıcıdır ve diğer yırtıcı türlerle savaşır. Bu canlıların vahşi doğada hayatta kalmaları için kendilerini kamufle etmeleri gerekiyor ve bundan dolayı kürkleri kamuflaj rengidir. Patileri de bu nedenle beyaz değildir. Velhasıl insanların onları evcil hayvan olarak tercih etmemeleri, bu yırtıcılıklarından geliyor olabilir. Yani tabii sadece kedi değil; beyaz renkteki at, domuz, inek ve fare gibi türleri de insanlar evcilleştirmiştir.
Kedilerin beyaz renkte bir uzvu olup olmayacağı aslında daha embriyo aşamasındayken belli oluyor.
Felis silvestris .via-text { background-color: rgb(0,0,0); /* Fallback color */ background-color: rgba(0,0,0, 0.4); /* Black w/opacity/see-through */ color: white; font-weight: 300; font-size: 0.75em; position: absolute; bottom: 0%; right: 0; z-index: 2; padding: 5px !important; text-align: left; }
Beyaz rengin oluşmasını sağlayan sinir taç hücreleri önce kedinin sırtında toplanarak bedeninin aşağısına iniyor. Böylece vücudun geneline bu renk yayılmış oluyor. Hücrelerin yayılımına göre rengin toplandığı yer değişebiliyor. Mesela bu hücreler, vücudun ön tarafına çok fazla yayıldıklarında kedinin kürkü tek bir renk oluyor. Ama hücreler tek bir tarafta yeterince toplaşmadığında beyaz ayaklı, göbekli, yüzlü veya göğüslü bir kedi meydana gelebiliyor.
Norveç orman kedisi .via-text { background-color: rgb(0,0,0); /* Fallback color */ background-color: rgba(0,0,0, 0.4); /* Black w/opacity/see-through */ color: white; font-weight: 300; font-size: 0.75em; position: absolute; bottom: 0%; right: 0; z-index: 2; padding: 5px !important; text-align: left; }
Genetik faktörler kedilerin tüy renklerinde önemli bir etkendir. Mesela siyam kedilerinin renkleri sıcaklık kaynaklı melanin (suda erimeyen ve çoğunlukla kahverengi -sarı renklerde olan bazen de fazla yoğunlaştığı bölgelerde siyah renkli bir pigment) üretiminin baskılanmasından kaynaklanıyor. Bir başka örnek: Kedilerin turuncu renkte olmasını sağlayan MC1R geni, Norveç orman kedisinde, diğer turuncu kedilerde olduğundan daha özel biçimde mevcuttur. Bundan dolayı bu canlı büyüdüğü zaman altın rengine bürünmeye başlar. Oldukça ilginç değil mi? Sizin kediniz de beyaz patili mi?
Kaynaklar: Science Focus, Ungo, Live Science, Cattitude Daily, Love Meow, Doğa Bilim, Patigen
www.idrak34.com
Editor : Şerif SENCER
