Darphane ve ÖZETİ| Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, üretim maliyetlerinin ardından yaptıkları çalışma ile madeni parada kullanılan bakır, çinko ve nikelin oranlarını değiştirdi. Üretimde tasarruf sağlanırken paraların ağırlıkları da değişti.
1 lira, 8.2 gramdan 6.6 grama geriledi. 50 kuruşsa 6.8 gramdan 5.5 grama düştü. Paranın kalınlığı da yaklaşık yarım milim oynadı. 1 liranın gramajının değişmesi madeni paraların ağırlığına göre hassas bir şekilde ayarlanıp çalışan otomatları etkiledi. Metal para ile çalışan otomatların gramajı düşmüş 1 TL'leri para üstü olarak verdiği ve parayı tanımlayamadığı görüldü. 1 TL'nin ağırlığının değişmesi nedeniyle binlerce otomat yeniden ayarlandı.
"DEVLETİN 2022 YILINDA 600 MİLYON TL BİR KAYBI SÖZ KONUSUYDU"
Gramaj değişikliğiyle ilgili bilgi veren Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Abdullah Yasir Şahin, "Gramajı ile oynadık, içerisinde bulunan krom, nikel gibi madenlerin alaşımı ile oynadık.
Yüzde 20 civarında paranın gramajını düşürdük. 1 TL, 8.2'den 6'lı rakamlara indirmiş olduk. Gramajı düştü denilen olay bu. 1 buçuk milyar adet ile 950 milyon adet arasında yıllık metal para üretiyoruz. Bizim bu üretmiş olduğumuz metal paralardan devletin son 2022 yılında 600 milyon TL bir kaybı söz konusuydu. 1 milyar 250 milyon adet ürettiğimiz paradan dolayı onun alım gücüne göre, maliyetleri 600 milyon lira daha fazlaydı. Devletin bu kaybını önlemek maksadıyla alaşımla ve içerisindeki madeni alaşımlarla oynayarak fiyatları normale çektik. Şu an maliyetleri kurtardık aslında. Yapılmış olan işlem budur" dedi.
"TAMAMEN SPEKÜLASYON"
Hurdacıların haksız kazanç ettiği iddialarına yanıt veren Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Şahin, "Bu tamamen spekülasyon çünkü 1 lirayı 1 liraya alan insan bunu ayrıştırmak için sonuç itibarıyla eritecek. Bu ayrıştırma maliyetleri ile birlikte muhtemelen 1 buçuk liraya mâl edecek. 1 buçuk liraya mâl edilen şeyi kaça satacak. Dolayısıyla bu spekülasyondan başka bir şey değil. Tamamen ülkemizin ve paramızın itibarını düşürmek için yapılan paylaşımlar" diye konuştu.
"DÜZENLEMEMİŞSE DOĞAL OLARAK BÖYLE BİR SIKINTI YAŞAYABİLİR"
Şahin, bazı otomat üreticilerinin şikayetleriyle ilgili ise "Otomatlarla alakalı olarak, parayı çıkartmaya karar verdiğimiz zaman Merkez Bankası ile birlikte çalışıyoruz. Üretmiş olduğumuz örnekleri Merkez Bankası'na gönderiyoruz, onlar da tüm bankalara gönderiyorlar. Bankaların bankamatiklerinde böyle bir sıkıntı yok. Otomatlarla alakalı olarak ise zaten otomat üreticilerine de Merkez Bankası yeni paraları gönderiyor, 'Bundan sonraki otomatlarınızı ve mevcut otomatlarınızı buna göre düzenleyin' diyor. Şayet bunlar düzenlememişse doğal olarak böyle sıkıntı yaşanabilir çünkü inceliğe ve ağırlığa hassas metaller bunlar" şeklinde konuştu.
"OTOMATLARIMIZIN ÜZERİNE 'SAHTE PARA VERİYORLAR' DİYE YAZMIŞLAR"
Otomat üretim fabrikası müdürü Ali Kurtuluş Çelikol ise yaklaşık 1 buçuk aydır sıkıntı yaşadıklarını öne sürdü.
Gramaj değişikliğinin bildirilmediğini iddia eden Çelikol, "Bilgi gelmediği için de biz bu paraları Darphane'den aldık, otomatlarımıza koyduk. Otomatlar para iadesi yapıyor ama tekrar geri almıyor. Bundan dolayı halktan çok büyük tepki aldık. 'Sahte para mı veriyorsunuz?' diyorlardı. Yaklaşık 1 buçuk aydan beri bu sıkıntı ile karşı karşıyayız. Hatta otomatlarımızın üzerine 'Bu otomatı kullanmayın sahte para veriyor' diye yazmışlar. Biz bu otomatlarımızın olduğu yerdeki amirler ile konuştuk, durumun böyle olmadığını, Darphane'nin para bastığını belirttik" diye konuştu.
Bu arada bazı otomatlarda yaşanan sıkıntı sosyal medyada da paylaşıldı. Görüntülerde, yeni parayı algılayamayan otomatların çalışmadığı görülüyor.
Editor : Şerif SENCER
