Türkiye'de ÖZETİ| Cumhuriyet tarihinde ilk sayımın gerçekleştirildiği 1927 yılında 13 milyon 648 bin olan nüfus, Cumhuriyet'in 100. yılı 2023'te 85 milyon 372 bini aştı.
AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlediği bilgiye göre, ülkenin nüfusu ilk sayımın yapıldığı 1927'den bu yana yaklaşık 6 kat artış gösterdi.
Buna göre, Türkiye Cumhuriyeti döneminde ilk sayımın yapıldığı 1927 yılında 13 milyon 648 bin 270 olan nüfus, Cumhuriyet'in 100'üncü yılının kutlandığı geçen yıl 85 milyon 372 bin 377 kişiye çıktı.
1927'de 63 il ve 328 ilçesi bulunan Türkiye'de, 2023'te 81 il ve 973 ilçeye ilişkin nüfus verileri derlenmiş oldu.
Nüfus yoğunluğu olarak tanımlanan "bir kilometrekareye düşen kişi sayısı" 1927 yılında 18 iken bu sayı 93 kişi yükselerek Cumhuriyet'in 100. yılında 111 oldu.
- TÜRKİYE'NİN 1950'DEKİ NÜFUS YOĞUNLUĞU 27
Türkiye'de nüfus sayımları 1935 ile 1990 yılları arasında düzenli olarak sonu 0 ve 5 ile biten yıllarda uygulandı. Bu kapsamda düzenli nüfus sayımının başladığı 1935'te ülke nüfusu 16 milyon 158 bin 18 kişi olarak kaydedilirken il sayısı 57, ilçe sayısı 356 olarak kayıtlara geçti. Söz konusu yılda ülkenin nüfus yoğunluğu 21'e çıktı.
Demokrat Parti'nin iş başına geldiği 1950 yılında nüfus 20 milyon 947 bin 188 kişiye ulaştı. Bu tarihte 63 il ve 422 ilçesi bulunan Türkiye'nin nüfus yoğunluğu 27 olarak kayıtlara geçti.
- "MİLENYUM YILI"NDA ÜLKE NÜFUSU 68 MİLYONA YAKLAŞTI
Geçmiş sayımlarda olduğu gibi 2000 yılının nüfus sayımı da "bir gün sokağa çıkma yasağı" uygulanarak gerçekleştirildi. "Milenyum yılı" olarak kabul edilen söz konusu yılda ülke nüfusu 67 milyon 803 bin 927'ye ulaştı. O yıl, il sayısı 81, ilçe sayısı 850'ydi. Türkiye'nin nüfusu bu yüzyılda yaklaşık 18 milyon artmış oldu.
- TÜRKİYE NÜFUSU 2007 YILINDA 70,6 MİLYONDU
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) ise "Nüfus Hizmetleri Kanunu" çerçevesinde kuruldu. Bu kapsamda öncelikle ülke genelindeki tüm adres bilgilerinin kaydedildiği "Ulusal Adres Veri Tabanı (UAVT)" oluşturuldu.
Daha sonra, Türkiye'de ikamet eden ülke vatandaşlarının adresleri, Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS) veri tabanındaki kimlik numarası, yabancı uyruklu kişilerin adresleri ise pasaport numarası ile eşleştirildi.
Söz konusu sistemin hayata geçirildiği 2007 yılında ülke nüfusu 70 milyon 586 bin 256 kişi, nüfus yoğunluğu 92 olarak hesaplandı.
NÜFUS ARTIŞ HIZI YAVAŞLIYOR, TÜRKIYE YAŞLANIYOR!
Cinsiyete göre nüfusa bakıldığında, erkek nüfusu 1927'de 6,6 milyon, 1935'te 7,9 milyon, 1950'de 10,6 milyon, 2000'de 34,3 milyon, 2007'de 35,4 milyon oldu. Kadın nüfus ise söz konusu yıllarda sırasıyla 7,1 milyon, 8,2 milyon, 10,4 milyon, 33,4 milyon, 35,2 milyon olarak kaydedildi.
Geçen yıl ise erkek nüfusun 42 milyon 734 bin 71, kadın nüfusun 42 milyon 638 bin 306 kişi olduğu görüldü.
Yıllık nüfus artış hızı 1935'te binde 21,1, 1950'de binde 21,7 olurken bu oran 2000 yılında binde 18,3'e geriledi. Söz konusu oran geçen yıl binde 1,1 olarak kaydedildi.
İSTANBUL'UN NÜFUSU CUMHURİYET TARİHİNDE 2. KEZ AZALDI
İstanbul'un nüfusu 2023 yılında 242 bin 27 kişilik azalarak 15 milyon 655 bin 924'e geriledi. Kentin nüfusu, 2020'deki 56 bin 815 kişilik düşüşten sonra Cumhuriyet tarihinde 2. kez azalmış oldu.
Ülke nüfusunun yüzde 18,33'ünün ikamet ettiği İstanbul, kilometrekareye düşen 3 bin 13 kişi ile nüfus yoğunluğunda da ilk sırada yer almaya devam etti.
KENTİN NÜFUSU 1950'DE 1 MİLYONU GEÇTI
Yıllara göre İstanbul'un nüfus verilerine bakıldığında, kentin nüfusunun, 1927'de 700 bin, 1950'de 1 milyon, 1955'de 1,5 milyon 1980'de 4,5 milyon 1985'te 5,5 milyon, 2000'de 11,1 milyon, 2010'da 13,2 milyon olduğu görüldü.
EN FAZLA YILLIK NÜFUS ARTIŞI 2019'DA YAŞANDI
2001-2023 döneminde İstanbul'un nüfusunun yıllık bazda en fazla 2019'da arttığı görüldü. Söz konusu yılda ilin nüfusu bir önceki yıla göre 451 bin 543 kişi arttı. İlin nüfusunun en az arttığı yıl ise 38 bin 493 kişi ile 2018 olarak kayıtlara geçti.
HIÇ EVLENMEYENLERİN ORANI ERKEKLERDE DAHA YÜKSEK
Ülkemizde 2009 ve 2023 yılı cinsiyete göre medeni durumun dağılımı incelendiğinde, erkeklerde hiç evlenmeyenlerin oranının kadınlara göre daha yüksek olduğu, kadınlarda ise eşi ölenlerin ve boşananların oranının erkeklerden daha fazla olduğu görüldü. Diğer yandan büyük çoğunluğu oluşturan evlilerin oranının 2009 ve 2023 yılında her iki cinsiyette de birbirine yakın oranlarda olduğu görüldü.
TÜİK'in hesapladığı 2000-2006 dönemi yıl sonu nüfusları, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre tahmin ediliyor.
Editor : Şerif SENCER
