Tüm ÖZETİ| dünyada elektronik ürünlerde yaşanan fiyat artışları sonrası ülkemizde yenilenmiş cihazlara karşı ilgi her geçen artıyor. Araştırmalara göre tüketiciler çekmecelerde kullanılabilir olmasına rağmen her yıl 6 milyon cep telefonu çürümeye terk ediyor. Sektör temsilcileri bu nedenle yenilebilir telefonlara talip.
Sektör temsilcileri, ikinci el pazarının yüzde 55’inin yenilenmiş telefon pazarına ulaşmadığını vurguluyor. Sektör, çekmecelerde duran her telefonun yenilenmesinin çevre ve ekonomik açıdan büyük katkısı olduğuna da dikkat çekiyor. Türkiye’de her yıl ortalama 11 milyon sıfır cep telefonu satılıyor. Bunun 5-6 milyonu 2. el pazarına dönüyor. Ancak yaklaşık 6 milyonu çekmecelerde çürüyor.
Yenilenmiş telefonların telefon pazarındaki payı dünyada ortalama yüzde 20 iken, Türkiye’de ise yüzde 1.4’lere ulaştı. Geçen yıl dünya çapında 251 milyon adet yenilenmiş akıllı cep telefonu satılırken, bu rakamın 2027 yılında 460 milyonu bulması öngörülüyor. Yenilenmiş telefon pazarı 2021 yılında yüzde 15 oranında büyüdü. Özellikle gelişmekte olan Latin Amerika ülkelerinde bu rakam yıllık yüzde 29’u buluyor. Türkiye ise yenilenmiş cihazların pazarda payının 2025’te yüzde 15-20’lere yani 2 milyon adete ulaşması bekleniyor.
TELEFON MODELİ ESKİ BİLE OLSA YEDEK PARÇA İÇİN SATIN ALINIYOR
Yenilenmiş elektronik cihaz alım satım platformu Easycep CEO’su Mehmet Akif Özdemir, insanların eski telefonlarını çekmecede tutma alışkanlığı olduğunu aslında bunların elden çıkarılmasının çevreye ekonomiye büyük katkısı olacağını söyledi. Özdemir, boşta duran telefonları satılmasını teşvik etmek istediklerini söyleyerek, alt model ya da cihazları da aldıklarını, yedek parça için bile telefon satın aldıklarını belirtti. Özellikle çevreye katkılarından bahseden Özdemir, şunları anlattı: “Bir sıfır telefonun üretilmesi için yaklaşık 100 kilogram karbon salımı yapılıyor, yenilenmiş alınan her bir telefon bu karbon salımının yüzde 85’ini azaltıyor. İnsanların kullanmadığı her bir telefonu bize ulaştırması çevreye de fayda sağlıyor.”
YENİLENMİŞ TELEFON VE İKİNCİ EL TELEFON AYNI ANLAMA GELMİYOR
Yenilenmiş telefon ikinci elden farklı olduğunu dolayısıyla pazarının da farklı olduğunu belirten Özdemir, “Yenilenmiş telefonlar, 12 ay garanti ile satılıyor sadece lisanslı firmalar yapabiliyor. 12 taksit imkanı var. KDV yüzde 1’e düşürüldü. Bu tür avantajlarıyla ikinci el telefona karşı ön plana çıkıyor. Dünyada yenilenmiş telefon pazarı sıfır telefon pazarının yaklaşık yüzde 20’si kadar büyüklüğe sahip. Ama dünyada bu pazar 2011’den sonra başladı. Türkiye’de bu henüz çok ufak bir payı var. 2018’den itibaren başladı ama tam regülasyon 2020 yılında geldi. Regülasyonu ile ivmeyi artırdı” dedi.
KÜÇÜK EV ALETLERİDE YENİLENEBİLİR CİHAZLAR ARASINDA YER ALIYOR
Özdemir, bugüne kadar satışlarımızın yüzde 90’ını cep telefonu tarafı domine ettiğini kalanının ise tablet, bilgisayar ve akıllı saat gibi ürünlerden oluştuğunu söyledi. EasyCep ve küçük ev aletleri alanında Arzum ile birliği başlattı. İş birliği, ilk alıcısı tarafından paketi açılan ancak hiç kullanılmadan iade edilen veya nakliye sırasında hasar oluşan ürünleri kapsıyor. ‘Küçük ev aletleri’ kategorisi altında daha uygun fiyatlarla satışa sunuluyor. ‘Küçük ev aletleri’ kategorisinde 4 ayrı grupta 113 farklı çeşit ürün satılıyor.
SIFIR TELEFON ALANLARIN SAYISI AZALIYOR
Mobilfon Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Lütfi Soylu, ikinci el telefonların da yüzde 55’inin yenileme pazarına ulaşamadığını, bunun yerine aile içinde kullanıldığı ya da yedek cihaz olarak bulundurulduğunu iletti. Soylu, “Çekmecelerde duran atıl telefonların ekonomiye dönmesi gerektiğine alıştırırsak, Türkiye pazarının önümüzdeki dönemde Kuzey Amerika ve Batı Avrupa ile yarışacak düzeyde olacak. Önümüzdeki 3-4 yılda Türkiye’de aylık 300 bin adet cihaz yenilenebilecek. Türkiye’deki tüketicilerin ortalama 2 yılda bir telefonlarını yeniledikleri göz önüne alınırsa pazarın katlanarak büyüyecek” dedi.
Soylu, pandeminin etkisi, küresel çip sıkıntısı, yüksek vergi oranları ve dövizdeki artış, gibi nedenlerle cep telefonu fiyatları el yaktığını belirterek, “2022 ilk çeyreğinde yeni telefon satışları geçen yıla göre yüzde 7 azaldı. Türkiye’de yüzde 15’leri buluyor. Tersine yenilenmiş akıllı telefonlara olan talebin, dünyada ve Türkiye'de hızla arttığını görüyoruz. Mobilfon’da her ay artan satış hacmimiz var. 2022 sonunda aylık 10 bin adet satış, 2023'te ise aylık 30 bin adet satış hedefliyoruz” ifadelerine yer verdi.
YENİLENMİŞ CİHAZLARA İLGİ ARTTI
Yenilebilir cihaz pazarında yüzde 70-80 orta segment cep telefonu yenilenerek yeniden piyasaya sunuluyor. Sıfır telefonlar bir yılda yüzde 100 pahalandığını söyleyen Özdemir, yenilenmiş telefonlara ilginin de arttığını belirterek “Telefon yenilemek için eskisini almamız gerek. Sıfırına zam gelince insanlar da ellerindeki telefonu daha yüksek fiyata satmak istiyor. Satış fiyatını da buna göre koyuyoruz. Çünkü aradaki yenileme işlemi ucuz bir işlem değil. En büyük maliyet kalemimiz ithal edilen yedek parçalar. Maliyetimiz yüzde 100 arttı ama fiyatlarda ortalama yüzde 30 artış oldu” dedi.
YENİLENMİŞ CİHAZLARA YAKINDA İTHALAT İZNİ GELECEK
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, sürdürülebilir bir şekilde çevrenin korunması amacıyla 7 Temmuz'da yeni bir yönetmelik taslağı yayınladı. Görüşe açılan 'Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Yönetimi Yönetmeliği Taslağı'na göre bu amaçla üzerinde zerinde marka bulunan cihazların toplanmasından o cihazı üreten şirket sorumlu olacak. Yani Apple, Samsung, Xiaomi gibi ülkemizde faaliyet gösteren markalar sattıkları ürünü aynı zamanda geri dönüşüm için de kabul etmek zorunda kalacak.
Yönetmelik taslağında dikkat çeken düzenlemelerden bir tanesi de elektronik cihazların ithalatında oldu. Taslakta yurtdışında yenilenmiş olan elektronik cihazlarla elektrikli cihazların ithaline izin verildiği görülüyor. Yeni yönetmelik taslağı onaylanırsa Bakanlık tarafından lisans almış şirketler artık atık olmadığı ispatlanan kullanılmış ya da yenilenmiş cihazları da ithal edilebilecek. İthalata ilişkin düzenlemeyi ise Ticaret Bakanlığı düzenleyecek.