Birleşik ÖZETİ| Krallık’ın dört kurucu ülkesinden bir tanesi olan Galler bölgesine ilk yerleşimcilerin Buzul Çağı döneminde geldiği düşünülüyor. Uzun süre Roma İmparatorluğu sınırları içerisinde yer alan bölge, 5. yüzyılda ulusal bir kimlik kazanmıştır. Tarih boyunca pek çok farklı devlet tarafından işgal edildiği için zengin bir kültüre sahip olan Galler, 13. yüzyıldan sonra İngilizlerin eline geçmiş ve sonraki yıllarda Birleşik Krallık’ın bir parçası olmuştur.
Galler’in İngiltere’nin bir parçası olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz çünkü bu bölgenin kendine özgü bir dili var ve kendine has benzersiz yapısı nedeniyle de hem tarihi hem de coğrafi açıdan benzersiz özellikleri bulunuyor. Fakat gelin bu ansiklopedik bilgileri kenara bırakalım ve pek çoğunu ilk kez duyacağınız ilginç özellikleri üzerinden Galler nasıl bir ülke sorusunun yanıtını arayalım.
Galler hakkında bazılarını ilk kez duyacağınız ilginç bilgiler:
Galler, dünyanın en çok kaleye sahip ülkesi.Kasaba adları biraz değişik.Everest Dağı’nın adı Gallerli bir yöneticiden geliyor.Bölgenin en derin mağaralarından ve en yüksek dağlarından biri Galler’de bulunuyor.Dünyanın ilk asma köprüsü Galler’de yapıldı.Galler’in milli sporu ragbidir.Adına İrlanda Günü bile kutlanan Saint Patrick aslında Gallerlidir.Ülkenin büyük bir bölümü milli park.Galler’de yaşayan koyun nüfusu insan nüfusundan fazla.Kraliyet üyelerinden bazılarına neden Galler prensi denir hiç düşündünüz mü?Galce dili yok olmak üzere.Galler, dünyanın en çok kaleye sahip ülkesi:
Galler’in tarih boyunca pek çok kez işgal edildiğini söylemiştik. Bu siyasi yapı, ülkenin mimarisine de yansımış ve ortaya bir sürü kale çıkmış. Gerçek anlamda bir sürü çünkü Galler metrekare başına en çok kale sahibi olan ülke. Bugün Galler’de turistlerin ziyaretine açık olan 600’den fazla kale var. Bunlardan bir tanesi olan Caerphilly Kalesi Galler’in en büyük, Avrupa’nın ise ikinci en büyük kalesidir.
Kasaba adları biraz değişik:
Dünyanın en uzun yer ismi Yeni Zelanda’da bulunan Taumatawhakatangihangakoauauotamateaurehaeaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu isimli bir dağdır. Dünyanın en uzun ikinci yer ismi ise Galler’de bulunan Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch köyüdür. Köy adının anlamı ise Hızlı Girdap yakınlarındaki White Hazel Hollow'daki St Mary Kilisesi ve Red Cave yakınlarındaki St. Tysilio Kilisesi şeklinde dilimize çevrilebilir. Halk arasında kimsenin böyle şeyler dediğini sanmıyoruz ama sevimli bir rekor diyelim.
Everest Dağı’nın adı Gallerli bir yöneticiden geliyor:
İngilizlerin Hindistan sömürge valiliğinde görevli olan George Everest isimli bir yönetici, bu dağa ilk kez ciddi biçimde yaklaşan ve haritasını çıkaran batılı isimlerden bir tanesiydi. O emekli olunca yerine geçen yönetici, bu çabaların boşa çıkmasını istemeyerek Londra Kraliyet Coğrafya Cemiyeti'ne dağa Everest adının verilmesini önermiştir. Böylece dünyanın en yüksek dağına 1865 yılında Gallerli bir yönetici olan George Everest’in soyadı verilmiştir.
Bölgenin en derin mağaralarından ve en yüksek dağlarından biri Galler’de bulunuyor:
Yr Wyddfa olarak da adlandırılan Sbowdon dağı, 1085 metrelik zirvesi ile Birleşik Krallık’ta bulunan en yüksek ikinci dağ unvanını taşımaktadır ve tırmanıcıların gözde rotalarından biridir. Abervraf şehri yakınlarında bulunan Ogof Ffynnon Dddu isimli bir mağara ise 308 metre derinliği ile bölgenin en derin mağarasıdır. Mağaranın iç kısımlarında yaklaşık elli kilometre boyunca uzanan tüneller ve geçitler vardır. Swallow Falls isimli bir şelale ise masalsı görünümü sayesinde Birleşik Krallık’ın en çok ziyaret edilen coğrafi yapısıdır.
Dünyanın ilk asma köprüsü Galler’de yapıldı:
Elbette insanlar tarih boyunca suları aşmak için köprüler yaptılar ama asma köprü kavramı çok daha yeni bir mimari yapıdır. Anglesey şehrinde bulunan Menai Köprüsü isimli asma köprü, 30 Ocak 1826 yılında açılarak dünyanın ilk asma köprüsü olarak tarihe geçmiştir. 386 metre uzunluğa sahip köprü ilk açıldığı zaman dünyanın en uzun köprüsü unvanını da taşıyordu ama zaman için bu unvanı kaybetti.
Galler’in milli sporu ragbidir:
Eminiz bu durum pek çok kişiye ilginç gelmiştir çünkü İngiltere’nin favori oyunu ve dünyada adını duyurduğu spor futbol olduğu için Birleşik Krallık ülkelerinin de böyle olduğu düşünülür ama değil. Galler ile İngiltere arasında oynanan 1881 tarihli ilk ragbi mücadelesinden sonra Galler halkı bu sporu o kadar çok sevdi ki o günden sonra kelimenin tam anlamıyla milli sporları haline geldi. Bugün bile dünya kupası ve benzeri karşılaşmalar Galler’de yapılmaktadır.
Adına İrlanda Günü bile kutlanan Saint Patrick aslında Gallerlidir:
Saint Patrick’s Day adını eminiz en azından filmlerden duymuşsunuzdur. O gün herkes İrlandalı gibi giyinir çünkü Aziz Patrick İrlandalıdır. Yani öyle olduğuna inanılır çünkü aslına bakacak olursa kendisi Gallerlidir. Galler’deki Dulais Vadisi'nde bulunan Banwen kasabasında yaşayan Patrick, köle tacirleri tarafından kaçırılıp İrlanda’ya götürülüyor ve daha sonra burada misyonerlik faaliyetleri yapıyor. Yani tüm dünyada kutlanan Aziz Patrick Günü tam bir yalan üzerine kurulu.
Ülkenin büyük bir bölümü milli park:
Galler küçük bir ülke olmasına rağmen doğasını başarılı bir şekilde koruyarak şehirleşmeyi sağlamış bir ülkedir. Ülkenin üç milli parkı, toplam kara alanının yüzde 20’sini oluşturuyor. Snowdonia Ulusal Parkı ve Brecon Beacons isimli diğer milli parkları da hesaba katarsak bu oran daha genişliyor. İlginçtir, Pembrokeshire’de St David's isimli 2 bin nüfuslu dünyanın en küçük şehrinin tamamı bir milli park içinde yer almaktadır.
Galler’de yaşayan koyun nüfusu insan nüfusundan fazla:
Özellikle İngiltere yapımı dizi ve filmleri izlerseniz Galler ve koyun esprilerinden birini mutlaka duyarsınız. Bunun nedeni Gallerlilerin koyuna benzetilmeleri değil, bölgede insandan çok koyun yaşıyor olması. Galler’in nüfusu 3 milyondan biraz fazlayken koyun sayısı 10 milyonun üzerinde. Çünkü ülke coğrafyası küçükbaş hayvancılık için en ideal iklim şartlarından bir tanesine sahip.
Kraliyet üyelerinden bazılarına neden Galler prensi denir hiç düşündünüz mü?
14. yüzyılda Galler, İngiltere tarafından ele geçirilene kadar bu ülkenin liderlerine Tywysog Cymru yani Galler Prensi denirdi. Ülke, İngiltere tarafından ele geçirilip de krallığın bir parçası haline gelince bu unvan, bir hanedan unvanı ve onur nişanı olarak Britanya Veliaht Prenslerine verilmeye başlamıştır. Yani bir nevi küçük kral gibi bir anlamı var desek yanlış olmaz.
Galce dili yok olmak üzere:
Galler, bir Birleşik Krallık ülkesi olduğu için elbette resmi dili İngilizce ancak ülkenin köklü kültüründen gelen bir de Galce dili var. Ancak globalleşen dünya düzeninde artık İngilizcenin olmazsa olmaz hale gelmesi nedeniyle Gallerlilerin bile yalnızca yüzde 20’si anadili olan Galceyi konuşuyor. Böyle giderse Galcenin ölü bir dil hale gelmesi işten bile değil.
Birleşik Krallık ülkelerinden bir tanesi olmasına rağmen kendine özgü özellikleriyle öne çıkan ülke Galler hakkındaki ilginç bilgilerden bazılarını paylaşarak bu sıra dışı bölge hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Galler hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Ülkeler hakkında ilginç bilgilerle dolu diğer içerikleri okumak isterseniz:
Editor : Şerif SENCER
