1939'da ÖZETİ| yazılan iki sayfalık mektupta, ABD'nin bir nükleer program oluşturması için 'hızlı hareket edilmesi' çağrısında bulunuluyor ve Nazi Almanyası'nın bu kapasiteye çoktan sahip olabileceği uyarısı yapılıyordu.
Mektupta, "Yeni bir türden son derece güçlü bombaların bu şekilde inşa edilebileceği (çok daha az kesin olsa da) düşünülebilir" denildi.
Mektupta sadece Einstein'ın ismi yer alırken, mektup teorik fizikçi tarafından imzalandığı takdirde Başkan'ın dikkatini çekeceğine inanan mucit Leo Szilard tarafından yazılmıştır.
10 EYLÜL'DE SATIŞA ÇIKARILACAK
Bu eser, 10 Eylül'de New York'taki Christie's'de, 2018 yılında hayatını kaybeden Microsoft'un kurucu ortağı Paul Allen'a ait bir koleksiyonla birlikte satılacak.
Einstein'ın orijinal mektubu New York'taki Franklin D. Roosevelt Kütüphanesi ve Müzesi'nde saklanmaktadır, ancak fizikçi, saklanması için bilim adamı Leo Szilard'a bıraktığı ikinci bir mektubu da imzalamıştır.
MEKTUPTA GELİŞTİRİLECEK BOMBANIN ETKİLERİNDEN BAHSEDİLİYOR
Daily Mail'de yer alan habere göre, mektupta Einstein ve Szilard, uranyumun zincirleme bir reaksiyonla nükleer enerjiye dönüştürülebileceğini ve bunun da 'son derece güçlü bombaların' yapımına yol açacağını öne sürüyorlardı.
'Bu türden tek bir bomba ... çevredeki bazı bölgelerle birlikte tüm limanı yok edebilir'.
MEKTUP POLONYA'NIN ALMANLAR TARARAFINDAN İŞGAL EDİLMEDEN BİR HAFTA ÖNCE GÖNDERİLDİ
Einstein ve Szilard başkana 'yönetim ile Amerika'da zincirleme reaksiyonlar üzerinde çalışan fizikçiler grubu arasında sürekli bir temas kurulmasını' tavsiye etti.
"Bunu başarmanın olası bir yolu, bu görevi size güvenen ve belki de gayri resmi bir sıfatla hizmet edebilecek bir kişiye vermeniz olabilir.
Yahudi olan Einstein, Nazi düzeni sırasında Almanya'dan ABD'ye kaçmış ve Almanya'nın Polonya'yı işgal etmesinden bir aydan kısa bir süre önce Başkan Roosevelt'e bu mektubu göndermiştir.
MEKTUPTAN 2 YIL SONRA HİROŞİMA VE NAGAZAKİ FELAKETİ İÇİN YENİ PROJE KURULDU
Mektubun kaleme alınmasından iki yıl sonra, 1945 yılında Japonya'da Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombalarının yapımı için J. Robert Oppenheimer liderliğinde Manhattan Projesi kuruldu.
Szilard mektubu hayatının geri kalanında sakladı, ancak mirasçıları 1986'da mektubu Malcolm Forbes'a (1996'da üçüncü parti başkan adayı) 200.000 dolara sattı.
Forbes mektubu satın aldıktan sonra The New York Times'a verdiği demeçte, "Mektup inanılmaz bir tarihi dönüm noktasını temsil ediyor; bana göre 40 yıldır barış içinde yaşamamızın nedeni bu" dedi.
DAHA ÖNCE 2.1 MİLYON DOLARA SATILMIŞTI
Forbes daha sonra mektubu 2002 yılında Allen'a 2,1 milyon dolara sattı.
Christie's Americas'ın başkanı Marc Porter, Wall Street Journal'a yaptığı açıklamada Allen'ın 'şüphesiz bunun 20. yüzyıl tarihinin en önemli belgelerinden biri olduğunu bildiğini ve bunun öylece ofisinize asabileceğiniz türden bir şey olmadığını' söyledi.
Allen'ın mektubu güneş ışığından uzakta özenle sakladığını ve eseri koruduğunu söyledi.
OPPENHEIMER'A VERİLEN EMİR İLE ATOM BOMBASININ GELİŞTİRİLME SÜRECİ BAŞLADI
Başkan Roosevelt'in emriyle Oppenheimer, uranyum araştırması yapmak ve atom bombasını inşa etmek üzere New Mexico'nun ücra bir bölgesinde bilim adamlarından oluşan bir ekip kurdu, ancak bomba 1945'te test edildiğinde Almanlar çoktan yenilmiş ve İkinci Dünya Savaşı başlamıştı.
ATOM BOMBASI ÜRETİLİR ÜRETİLMEZ KULLANDILAR
Bomba üretildikten sonra Başkan Harry Truman, savaşı aniden sona erdirmek için bu silahın kullanılmasını emretti.
ABD, Hiroşima'ya dünyanın ilk atom bombasını atarak 15.000 ton TNT'ye eşit bir patlama oluşturdu ve şehrin dört mil karesini enkaza çevirerek 80.000 kişinin ölümüne neden oldu.
140 BİNDEN FAZLA KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ
Takip eden haftalarda yaklaşık 50.000 kişi şarapnel yaraları ve radyasyon zehirlenmesi nedeniyle hayatını kaybetti ve toplam ölüm sayısı 140.000'e ulaştı.
Üç gün sonra Nagasaki'ye ikinci bir atom bombası atılarak 40.000 kişi öldürüldü ve birkaç gün içinde Japonya teslim olduğunu açıkladı.
O ZAMANDAN BERİ HİÇBİR ÜLKE ATOM BOMBASI KULLANMADI
Yıkım o kadar büyüktü ki, o zamandan beri hiçbir ulus atom bombası kullanmadı.
O dönemde Einstein, ABD'ye sığınmasının ve daha sonra Alman vatandaşlığından çıkarak Amerikalı olmasının ardından Başkan Roosevelt'i Almanya'nın nükleer bomba yapma olasılığı konusunda uyarmanın görevi olduğunu düşündü.
Yerçekimi teorisi olarak da bilinen genel göreliliği keşfetmesi ve teorik fiziğe yaptığı hizmetlerden dolayı Nobel Barış Ödülü alması, Einstein'ın Princeton'da profesörlük pozisyonu aldığı ABD'ye geçişine yardımcı oldu.
EINSTEIN YAZDIĞI MEKTUPTAN PİŞMAN OLDU AMA İŞ İŞTEN GEÇMİŞTİ...
Einstein daha sonra Roosevelt'e yazdığı mektuptan, Amerika'nın o dönemde nükleer silah üreten tek ülke olmasında oynadığı rol nedeniyle pişmanlık duydu.
1947 tarihli 'Her Şeyi Başlatan Adam' başlıklı bir makalesinde Einstein, "Almanların atom bombası üretmeyi başaramayacağını bilseydim, parmağımı bile kıpırdatmazdım" demiştir.
Editor : Şerif SENCER
