Sanayi ÖZETİ| ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, TRT Haber özel yayınında soruları yanıtladı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır'ın açıklamalarından öne çıkan başlıklar:
"TÜRKIYE İÇİN GERÇEKTEN BIR İFTİHAR VESİLESİ"
Evet, tabii Türksat 6A'nın Türkiye'de yerli milli olarak geliştirilmiş, üretilmiş ve nihayetinde artık uzayda olması Türkiye için gerçekten bir iftihar vesilesi. Türkiye'nin 40 yıllık bir hayali daha gerçeğe dönüştü. 80'li yıllarda rahmetli Özal Başbakanlığı döneminde, Türkiye'nin gelecekte uydulara sahip olmasının hayallerini kurarken, planlarını yaparken ve yörünge haklarını teminat altına almaya dönük hazırlıklar, çalışmalar yürütürken bir yandan da Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yerleşkesi'nde bir Uzay Araştırmaları Merkezi kurulmasını sağlamış ve hayal etmiş, arzu etmiş ki Türkiye kendi uydularını geliştirebilen ülkelerden biri olsun. Malumunuz çok daha öncesinde aslında ondan 20 yıl, 15 yıl, 10 yıl öncesinde çok sayıda uydu uzaya gönderilmişti.
"TÜRKİYE ADETA 90'LI YILLARI HEBA ETTİ"
90'lı yıllarda maalesef Türkiye bu hedeflere erişemedi. Çünkü 90'lı yıllar Türkiye'nin siyasi ve ekonomik istikrarsızlık dönemiydi. Türkiye adeta 90'lı yılları heba etti. Dünyada bilgisayar devriminin, internet devriminin büyük bir hızla yaşandığı o dönemde Türkiye yüksek teknoloji yarışına dahil olamamıştı. Fakat 2000'li yıllarda Türkiye'de güçlü bir siyasi iradenin, Sayın Cumhurbaşkanımız'ın liderliğinde ortaya çıkmış olması ve Milli Teknoloji Hamlesi'nin her alanda başlatılmış olması uydu teknolojilerinde de Türkiye'ye önemli kazanımlar getirdi.
Önce Bilsat, sonra Rasat, sonra Göktürk ve nihayetinde İMECE görüntüleme uydularını Türkiye adım adım yükselen bir yerlilik oranıyla geliştirmeyi, üretmeyi başardı. Biliyorsunuz Cumhuriyetimizin 100. yılında İMECE'yi metre altı çözünürlükle, yani yüksek çözünürlükle görüntü almamızı sağlayan elektro optik kamerası dahil bütün kritik alt sistemlerini yerli ve milli olarak geliştirme sürecini tamamladık ve uzaya gönderdik. İşte bütün bu kazanımlar artık bir sınıf yukarıya çıtayı yükseltmeye bizi yönlendirdi. Türkiye, 10 yıl önce başlatılan Türksat 6A Projesi'yle haberleşme uydusunu yerli ve milli olarak geliştiren ülkelerden biri oldu.
"UYDU TEKNOLOJİLERİNDE A TAKIMINA GİRDIK DİYEBİLİRİZ"
Aslında uydu teknolojilerinde A takımına girdik diyebiliriz. İlk 11'deyiz. Çünkü bunu başarabilen dünyada sadece 11 ülke var artık. İşte böyle bir başarı için TÜBİTAK, ASELSAN, TUSAŞ, C-Tech ve Türksat ekipleri gerçekten uzun yıllar süren muazzam bir gayret ortaya koydular. Türkiye'nin nitelikli insan kaynağı, beşeri sermayesi bu projenin gerçekleşmesini mümkün kıldı. Ama bunun yanında Türkiye'de kritik altyapıların kurulmuş olması da bizi bu başarıya taşıdı.
"YERLİ VE MİLLİ HABERLEŞME UYDULARINI GELİŞTİREBİLECEK NOKTAYA GELDİK"
Türkiye'de kendi uydularımızın hem fırlatma koşullarına hem uzay şartlarına hazır olduklarını teyit etmeye dönük tüm test süreçlerini kendi imkânlarımızla gerçekleştirebiliyoruz. TUSAŞ Kampüsü'nde Ankara'da Uydu Sistemleri Entegrasyon Test Merkezi Uset, bütün uzay koşullarının ve fırlatma şartlarının simüle edildiği imkanları bize sunuyor. Bu imkanlar bizde olmasa, biz bu testleri yurt dışında gerçekleştirmek durumunda kalırdık. O vakit geliştirdiğimiz uydulara ilişkin aslında yurt dışına bir bağımlılık taşıyor olurduk. Aynı zamanda bazı dönemlerde yurt dışındaki bu test altyapılarından yararlanabilmek için sıra beklememiz, dolayısıyla zaman kaybetmemiz sonucu ortaya çıkabilirdi. İşte hem beşeri sermayemizle, nitelikli insan kaynağımızla, hem kritik altyapılarımızla artık yerli ve milli haberleşme uydularını geliştirebilecek, üretebilecek noktaya geldik.
"TÜRKSAT 6A ÇOK YÜKSEK YERLİLİK ORANINA SAHİP"
Tabii büyük bir heyecandı bizim için dün gece yaşadığımız. Gece 00.20 olarak aslında planlanmıştı fırlatma. Fakat hava koşullarının uygunluğu beklendi ve nihayetinde gece 02.30'da bu fırlatmayı gerçekleştirdik. Aslında milletimiz uzayla ilişkisi, ilişki düzeyi yükseldikçe bu fırlatmaların da tehirlerine daha alışık hale geldi. Biliyorsunuz ilk Türk Astronot Alper Gezeravcı'nın gerçekleştireceği misyon da daha önce ertelenmişti. Fakat çok şükür bu kez erteleme bir gün sürmedi ya da daha uzun sürmedi.
Tabii biz bunun heyecanını duyduk. Ben özellikle çalışma arkadaşlarım olarak gördüğüm hem TÜBİTAK'ta hem TUSAŞ, ASELSAN, C-Tech'te bu projeye katkı vermiş ve dönem dönem proje değerlendirme toplantılarında bir araya geldiğimiz ve bir ilki başarmanın heyecanını taşıyan mühendislerimizin heyecanına ortak oldum. Kendimi 10 yıldır bu projenin bir bileşenine emek vermiş bir mühendisin yerine koyarak bu heyecanı taşıdım aslında.
Türksat 6A çok yüksek yerlilik oranına sahip. Uydunun tüm kritik yazılımlarını biz kendi imkanlarımızla geliştirdik. Uçuş bilgisayarlarını kendi imkanlarımızla geliştirdik. Güç dağıtım düzenleme birimlerini, tepki tekeri, yıldız izler gibi bileşenlerini, elektrikli itki sistemi gibi bileşenlerini yerli ve milli olarak geliştirdik. 23 farklı türde ekipmanı 84 adet yerli olarak geliştirerek Türksat 6A uydusunda konumlandırdık. Bugüne dek az önce bahsettiğim test altyapısında 396 çevresel ve fonksiyonel testi tamamladık. Yaklaşık 1 ay önce uyduyu buradan yola çıkardık ve fırlatmanın gerçekleşeceği Amerika Birleşik Devletleri'ne Cape Carnival Üssü'ne gönderdik. 1 aydır da arkadaşlarımız uydunun roketle bütünleşmesini ve nihai hazırlık süreçlerini tamamlamış oldular.
Tabii ertelemeler bir yandan giderek sabırsızlık taşıdığımız, bir yandan da heyecanın yükseldiği anlar oldu. Ama nihayetinde dün gece 02.30'da başarıyla fırlatma gerçekleşti. Sonra ne oldu? 35'inci dakikada aslında uydu yaklaşık 1100 kilometreye erişmiş oldu ve roketten ayrıldı. Yani 35'inci dakikadan itibaren ay yıldızlı bayrağımızı taşıyan Türksat 6A uydusu artık uzayda tek başına.
"DÜN 67'NCI DAKİKA İTİBARIYLA UYDUDAN EKIPLERİMİZ İLK SİNYALİ ALDILAR"
Halihazırda 5 haberleşme uydumuz uzayda aktif olarak kullanılıyor. Türksat 6A 6'ncı haberleşme uydusu olarak ama ilk yerli ve milli haberleşme uydumuz olarak bunlara dahil olacak. Şimdi bir eliptik yörüngede halihazırda uzayda yolculuğunu sürdürüyor. En beri yani dünyaya en yakın olduğu nokta 300 kilometre mesafede. En uzak olduğu noktada yaklaşık 70 bin kilometre mesafede. Bulunduğu noktaya göre hızı değişmekle birlikte 28.000 km/saate yükselen hıza sahip olduğu anlar var.
Dün 67'nci dakika itibarıyla uydudan ekiplerimiz ilk sinyali aldılar. Avustralya'daki bu misyon kapsamında kiraladığımız yer istasyonuna bulunduğu konum gereği ilk sinyali uydudan almış olduk. Ondan 1 saat sonra uydudaki kimyasal itki sistemine ilk komutu gönderdik ve itki sistemindeki bir vanayı gönderdiğimiz komutla açmış olduk aslında. Sabaha karşı, sabah saatlerinde, Türkiye saatiyle sabah saatlerinde 05.24'te en önemli aşamalardan biri gerçekleşti. Uydunun güneş panelleri kapalıydı fırlatma esnasında, güneş panelleri açıldı, yine bizim verdiğimiz komutla.
"YARIN ÖĞLE SAATLERİNDE UYDUDA İLK ATEŞLEMEYİ YAPACAĞIZ"
Bütün bunlar aslında adım adım Türkiye'yi uzay liginde yükselten aşamalar. Bu aşamaların her biri o kadar kritik ki Allah korusun, güneş panellerini açamamış olsaydık uydumuzun ihtiyaç duyduğu enerjiyi üretmesi mümkün olmazdı. Dolayısıyla en az 10-15 yıl görev yapma hedeflediğimiz uydumuzun bu görevi icra etmesi olanaksız hale gelirdi. Uyduda halihazırda 9 kilovatlık bir enerji kapasitesi var bu güneş panelleri sayesinde. Halihazırda çok fazla enerji tüketmiyor ama bizim enerjiye ihtiyacımız olacak. Çünkü önümüzde en az 15 yıl sürmesi planlanan bir ömür var.
Tabii önümüzdeki günler çok kritik olmaya devam edecek. Yarın öğle saatlerinde, Türkiye saatiyle saat 13 civarında uyduda ilk ateşlemeyi yapacağız. Bu çok önemli. Çünkü ilk kez Türksat 6A'nın fırlatmasıyla birlikte biz yörünge transfer işlemlerini kendi ekiplerimizle gerçekleştiriyoruz. Uydu halihazırda az önce ifade ettiğim gibi 300 kilometre ile 70 bin kilometre arası mesafedeki bir eliptik yörüngede. Ama uydunun nihai varacağı ve görev icra edeceği yörüngede aslında 35 bin 786 kilometre mesafede ve bir dairesel yörünge olacak. Dolayısıyla mevcut bulunduğu yörüngeden beş kez ateşlenerek adım adım nihai yörüngesine taşınacak.
"YÖRÜNGE HESAPLAMALARI BİZİ MÜHENDİSLERİMİZ TARAFINDAN YAPILIYOR"
Bütün bu yörünge hesapları bizim mühendislerimiz, bizim araştırmacılarımız tarafından yapılıyor. Nihayetinde bu ateşlemelerin her birini de bizim araştırmacılarımız yürütüyor ve yönetiyor olacaklar. Nihayetinde 11'inci gün itibarıyla bu ateşlemelerin tamamlanmasını hedefliyoruz ve artık Türksat 6A'nın yeryüzünden, bizim bulunduğumuz yerden 35 bin 786 kilometre mesafede dairesel yörüngesine varmış olmasını amaçlıyoruz. Daha sonra yörünge testlerine geçilecek. Halen uydu tam anlamıyla faaliyetine başlamayacak ve yaklaşık 3 ay bu yörünge testleri devam edecek. Ama inşallah bu yıl içerisinde nihai olarak 35 bin 786 kilometre irtifada ve 42 derece yörüngesinde görev icra etmeye hazır şekilde Türksat'a geliştirici TÜBİTAK, ASELSAN, C-Tech, TUSAŞ takımı tarafından uzayda teslimat gerçekleştirilmiş olacak.
"TÜRKİYE BİR UYDU İHRACATÇISI HALİNE GELECEK"
Bu muazzam bir tecrübe. Türkiye'nin Bilsat'tan, Rasat'tan, Göktürk'ten, İMECE'den sonra şimdi böyle bir daha sofistike, daha karmaşık bir yüksek teknoloji platform geliştirmiş olması ve bu ana kadar Türkiye'de geliştirilmiş, üretilmiş en yüksek değere sahip yüksek teknoloji ürününü üretmiş olması muazzam bir başarıdır. Bakınız tek başına 200 milyon doların üzerinde değere sahip bir platformdan bahsediyoruz. Bu muazzam bir başarı. İnşallah bu Türkiye'ye büyük kazanımlar getirecek. Türkiye bir uydu ihracatçısı haline gelecek.
"BU UYDUNUN KAPSAMA ALANI ÇOK ÖNEMLİ"
Sadece kendi uydularını geliştiren, üreten bir ülke olmanın ötesinde dünyaya uydu ihraç edebilen bir ülke olacağız. Bu, aslında halihazırda 600 milyar dolara gelmiş küresel uydu ekonomisinden Türkiye'nin yüksek pay alması demek. Daha fazla pay alabilmesi demek. Kalkınma yolculuğumuza yüksek teknolojiyle ivme kazandırmamız demek. Ama bunun yanında elbette bir haberleşme uydusundan söz ediyoruz. Bu uydunun kapsama alanı çok önemli.
Daha önceki uydularımızın kapsama alanı dünyada 3,5 milyar insanın yaşadığı coğrafyayı kuşatıyordu. Şimdi Türksat 6A'yla birlikte, özellikle Güney Doğu Asya'da, Hindistan, Endonezya, Tayland, Malezya gibi ülkelerin bulunduğu coğrafya, haberleşme uydularımızın kapsama alanına girmiş oldu. Toplam 5 milyara yakın insanın yaşadığı coğrafyaya artık Türk haberleşme uyduları erişim sağlıyor olacak. Bu yeni ticaret fırsatları demek ama aynı zamanda yeni stratejik kazanımlar demek.
Tüm bu yönleriyle gerçekten tarihi bir anı dün geceden itibaren yaşamaya devam ediyoruz. İnşallah bunun devamı gelecek. Ekiplerimiz yepyeni projelerle milletimizin yüzünü güldürmeyi sürdürecekler.
"HER BİR KAZANIM YENİ HEDEFLERE TAŞIYOR BİZİ"
Şimdi orada tabii çok farklı bir heyecandı. Yani içinde bir vatandaşımızı taşıyan bir roketin bir de o fırlatmaya ben orada şahitlik ettim ki muazzam bir alev topunun üzerinde o roket büyük bir cüsseyle yükseldi. Çok gerçekten öyle bir söz dökülmüş dilimden. Dün tabii ateşlemeyi biraz daha ekranda, Ankara'dan takip etmiş olduk. Türksat yerleşkesinden, o Gazi mekandan. Bir geri sayım yaptık ve bismillah ateş diyerek o heyecanı finale erdirmiş olduk. Tabii gerçekten Allah'a hamdediyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde her geçen gün Türk tarihinde önemli kilometre taşı niteliğinde olan adımlar atmayı Cenab-ı Allah bizlere nasip ediyor.
Tabii bu ekiplerimizin, arkadaşlarımızın yoğun gayretiyle, alın teri ile, akıl teri ile mümkün oluyor. Bu çalışmalar başkalarının size hediye edeceği çalışmalar değil. Size doğrudan para ödeseniz sunacakları, öğreteceği işler de değil. Bunlar güçlü bir iradenin arkanızda durması sayesinde ve adım adım alın teri dökerek, akıl teri dökerek, emek vererek elde edebileceğiniz kazanımlar. Ama inşallah geri dönüş yok. Her bir kazanım yeni hedeflere taşıyor bizi. Ben şimdiden hem bundan sonraki uydu projelerinin hem de ay misyonunun heyecanını duyuyorum.
"SAVUNMA SANAYİİNDE DE UYDULAR ÖNEMLİ ÖLÇÜDE KULLANILIYOR"
Sivil kullanımın yanında savunma sanayiinde de uydular önemli ölçüde kullanılıyor. Bizim şu anda en kritik savunma sanayi unsurlarımızın başında gelen insansız hava araçlarımız, silahlı insansız hava araçlarımız uydu haberleşmesi imkanına sahipler. Bu da aslında yeryüzünde kurulu antenlerden çok daha ötede fırsatlar, imkanlar doğuruyor. Kimi zaman çok zor coğrafyalarda insansız hava araçlarımızın görev yapmasını sağlıyor. Örneğin geçtiğimiz ay İran'da yaşanan helikopter kazası neticesinde helikopterin yerinin bulunmasında hatırlarsanız Türk insansız hava aracı Akıncı görev yapmıştı.
Akıncı'nın o görevi icrasında uydu haberleşmesi önemli bir rol oynadı. Çünkü çok sarp bir coğrafyada bir uçağın haberleşmesinin sağlanması uydular sayesinde mümkün oldu. İşte bütün bu coğrafi genişleme Türk haberleşme uydularının kapsama alanının yeryüzünde genişlemesi, aslında Türkiye'nin stratejik kuvvet çarpanının daha ileri düzeye yükselmesi demek.
Editor : Şerif SENCER
