Türkiye’de ÖZETİ| 2000’li yıllarda furyaya dönüşen, 58 milyar dolar yatırımla gerçekleştirilen 436 AVM’de yaklaşık 500 bin kişi çalışıyor. Güvencesiz ve esnek çalışma yaygın. Bir araştırmaya göre yüzde 56.4’ünü 25 yaş altında gençlerin oluşturduğu AVM emekçileri genel olarak günde ortalama 12 saat çalışıyor, çoğunluğu hafta sonu, bayram ve resmi tatillerde izin yapamıyor.
Sürekli ayakta durmak zorunda olan çalışanlarda, kas ve iskelet sistemi rahatsızlıkları yaygın. Tuvalet ve yemek molaları bile sorun olan AVM çalışanlarının mola dışında oturmaları bile yasak.
Yurttaşların tüketim ve sosyalleşme ihtiyaçlarını karşılamak için vazgeçilmez hale gelen AVM’lerde çalışan emekçilerle sorunlarını konuştuk.
"İŞ TANIMIMIZ YOK"
Yapı malzemeleri satan bir mağazada dört yıldır çalıştığını belirten İ.M., “Öncelikle iş tanımımız yok” diyor ve ekliyor:
“Satış danışmanısın ama TIR dolusu ürünü sen indirirsin. Geçinebileceğin bir iş kesinlikle değil. Benim evime iki maaş giriyor, iki ayda bir kredi çekip ertelediğim kredileri ödüyorum. Sürekli bir baskı içerisinde işini yapmaya çalıştığın için, severek yapman da mümkün olmuyor.”
"CİNSİYETÇİLİK YAYGIN"
Çocuk ürünleri satan bir firmada çalışan N.Y. ise sektörde cinsiyet ayrımının da yoğun olarak yaşandığını belirtiyor ve “Kadınlar kasada ve raf düzeni gibi işlerde çalışırken erkekler depo gibi geri planda olan işlerde çalışıyorlar. Eksik elemanla çalışıyoruz, bu da iş yükünü ciddi anlamda artıran bir şey. Yöneticilerin çalışanlara karşı olan üslubu ise çalışmayı katlanmaz kılıyor. Sürekli bir baskı var” diye konuşuyor.
"HAFTA SONUMUZ YOK"
25 yaşındaki E.D. İstanbul Medipol Üniversitesi Lojistik Bölümü mezunu. Ancak bir ayakkabı mağazasında çalışıyor. “Resmi tatillerde çalışıyoruz ve hafta sonumuz yok. Bu bizim için oldukça yorucu.”
"İKİ İŞ YAPIYORUM"
Bir fast food restorantında müdür olarak çalışan 26 yaşındaki U.D. ise ekonomik krizden olumsuz etkilendiğini belirterek “Geçinmekte zorlanıyorum, iki farklı yerde çalışıp ancak geçinebiliyorum. AVM’de çalışmanın zor kısmı yoğun bir çalışma temposunun olması” diye konuşuyor.
"MESLEĞİMİ YAPAMIYORUM"
Zincir bir giyim mağazasında çalışan E.S., mezun olduğu bölümün mesleğini ekonomik kaygılar nedeniyle yapamadığını kaydediyor ve “Anasınıfı öğretmenliği mezunuyum. Ancak düşük ücretler nedeniyle mesleğimi yapmıyorum. Satış danışmanlığı yoğun tempo isteyen bir iş” diyor.
14 SAAT ÇALIŞMA!
AVM’lerde zor çalışma koşullarına karşı emekçileri örgütleme çalışmaları yapan Birlik Sendikası’nın Ankara il temsilcisi Yeliz Karaca, giderek derinleşen ekonomik krizden satış danışmanlarının da olumsuz etkilendiğini belirtiyor. Yoğun tempoda çalışan emekçilerin sıkıntılarını şöyle anlatıyor:
“Mağaza emekçileri genelde haftanın iki günü tam gün olarak çalışırlar, yani haftanın iki günü 14 saat çalışıyorlar. Bu alanda çalışanlar yaygın olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın belirlediği ücretlerin altında yol ve yemek ücreti alıyor. AVM’lerde bir çorbanın fiyatı bile 24 TL. Günümüzde emekçilerin çoğu ancak bir çorba içmeye yetecek kadar günlük yemek ücreti alıyor. Servis olmadığı için günde dört araç değiştirerek işe gelmek zorunda kalanlar emekçiler var.”
www.idrak34.comEditor : Şerif SENCER
