İllaki ÖZETİ| bir sosyal medya videosunda bu konu hakkında sıkça konuşan Avrupalıları görmüşüzdür. Avrupa ülkelerine çok tuhaf gelen bu durum, aslında Amerikalılar için ekmek teknesi. Peki bu alışkanlık; işverenlerin, çalışanlarına daha az para vermesi için mi tasarlanmış; yoksa bu kültür, cömertliğin göstergesi mi?
Bugün ele aldığımız bu konuda aslında kapitalizmin Amerika'yı nasıl vurduğunu daha net göreceğiz, taşı sıkıp suyunu çıkarmak deyimi tam da bu durum için Amerika'da geçerli. Türlü türlü kurnazlıklar yapan işverenler, üstüne üstlük neredeyse müşterilerden zorla bahşiş koparmak için çalışanlarını mecbur ediyor.
İlk önce bu kültürün nasıl başladığına bakmakta fayda var: Amerikan hükûmeti, en başından beri bu konuda işvereni destekler konumda.
1960'ta Amerikan kongresi, işçilerin bahşiş alması dahilinde işverene asgari ücretinin altında ödeme yapabilme yetkisi vermiş. Bunu fırsat bilen birçok işveren, tip box (bahşiş kutusu) denilen kutuyu dükkânlarına yerleştirerek işçilere bahşiş toplanmasını sağlamış. Yani günün sonunda işçi olarak kârda da çıkabilirsiniz zararda da.
Ancak bu durum tabii ki önceden böyle değildi; hatta bahşiş vermek, 20. yüzyıldan önce Amerika'da kabalık olarak görülüyordu. Ancak tam tersine tam da o zamanlarda Avrupa ülkelerinde bahşiş verme geleneği tıpkı günümüz Amerika'sında olduğu gibi sıkça kullanılıyordu. Peki bu tarihlerden sonra ne değişti de işler tam tersine döndü?
20. yüzyıldan önce Avrupa'yı ziyaret eden Amerikalılar, bahşiş kültüründen sıkça yakınıyorlardı, fakat bu durum tam olarak konaklama işletmelerinde "Amerikan Planı"ndan "Avrupa Planı"na geçilmesiyle değişti. Planları kısaca açıklayacak olursak; Amerika Planı, yiyecek ve içeceklerin otelde konaklama fiyatına dahil olduğu anlamına gelirken, Avrupa Planı tam tersiydi.
Fakat o zamanlarda Amerika konaklama sektörünün çok da büyük olmadığını hatırlatalım. İşverenler; müşterilerin bahşiş vermesi durumunda bunu aşağılayıcı buluyor, sanki daha fazla yemek vermeleri için rüşvet ödüyorlarmış gibi düşünüyorlardı.
Ancak ne zaman ki bu sektör Amerika'da büyümeye başladı, işçinin sırtındaki yük artmaya başlayarak aldığı maaş yetersiz gelmeye başladı. Kısaca, Amerika'da orta sınıf ortaya çıktı.
1920'lerin ortalarına gelindiğinde, Amerika'da bahşiş vermek artık bir norm hâline gelmişti.