AA ÖZETİ| muhabirinin derlediği bilgiye göre, Türkiye için stratejik ürünler arasında yer alan zeytinden elde ürünlerin ihracatına yönelik zaman zaman düzenlemeler yapılıyor.
Söz konusu düzenlemeler yapılırken dökme ve varilli zeytinyağı ihracatı, yurt içi tüketici fiyatları, mevsimsel gelişmeler, arz ve stok durumu gibi unsurlar dikkate alınıyor.
Bu çerçevede, İspanya ve İtalya başta olmak üzere, dünyada zeytinyağı üretiminin yüzde 20 azaldığı, Türkiye'nin üretiminin ise artış gösterdiği 2022/2023 sezonunda dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına yönelik bazı kısıtlamalara gidildi.
Bu kısıtlamalarla Türkiye'de üreticilerin ambalajlı zeytinyağına yönlendirilerek katma değerli ürün ihracatına katkı sağlanması amaçlandı.
REKOLTEDE ARTIŞ EĞİLİMİNİN SÜRMESİ BEKLENİYOR
İçinde bulunulan 2023/24 zeytinyağı sezonunda dünya ve Türkiye zeytinyağı piyasalarında yaşanan gelişmeler incelendiğinde, Türkiye dahil, geleneksel ihracatçı ülkelerde sezonun 2022/23 sezonuna göre beklenenin üzerinde bir rekolteyle tamamlanacağı, artış eğiliminin 2024/25 sezonunda da devam edeceği öngörülüyor.
Bu nedenle dökme ve varilli zeytinyağı ihracatı için uygulanan kesintinin kaldırılmasına karar verilirken, konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı 14 Eylül tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı. Böylece, üreticilerin ihracatçıların rekabetçi sezon şartlarına uyum sağlayabilmeleri, mevcut ihraç pazarlarının muhafaza edilmesi ve yeni pazarlar bulabilmeleri hedeflendi.
Türkiye'de zeytin üretimi 2019-2023 döneminde dalgalı bir seyir izledi. Ülkede geçen yıl 1 milyon 520 bin ton üretim yapıldı. Önceki yıllara bakıldığında 2022'de 2 milyon 976 bin ton, 2021'de 1 milyon 739 bin ton, 2020'de 1 milyon 317 bin ton ve 2019'da da 1 milyon 525 bin ton üretim gerçekleştirildi.
Zeytinyağı üretiminde de söz konusu dönemde benzer bir seyir gözlendi. 2019'da 194 bin ton zeytinyağı üretilirken, 2020'de 230 bin ton, 2021'de 194 bin ton ve 2022'de 235 bin ton, geçen yıl da 422 bin ton üretim yapıldı.
Öte yandan, anılan dönemde toplam 413 bin ton zeytinyağı ihraç edildi. İhracat 2019'da 58 bin ton iken 2020'de 52 bin oldu. 2021'de 55 bin ton ihracatı yapılırken, ihracat miktarı 2022'de 66 bin ton, geçen yıl da 182 bin ton olarak kayıtlara geçti.
İhracat yapılan ülkeler arasında İspanya 63,3 bin tonla ilk sırada yer aldı. Bu ülkeyi 36,4 bin ton ile ABD, 13,4 bin ton ile İtalya ve 9,7 bin ton ile Suudi Arabistan takip etti.
"İHRACAT KISITININ KALDIRILMASI SEKTÖRÜ DAHA YUKARI TAŞIYACAK"
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Mustafa Tan, zeytinyağının 2 yıllık bir ürün olduğunu söyledi.
Geçen sene zeytinyağı ihracatının yapılamamasından dolayı piyasada stok biriktiğine işaret eden Tan, şunları kaydetti:
"Türkiye'de zeytinyağı ihracatı kısıtlaması iç piyasada fiyatların yükselmesini engellemek için yapıldı. Ancak iç piyasada da fiyatlar dünya fiyatlarıyla ilişkili olduğu için bu etki pek görülmedi. Sektör sürekli ihracat kısıtlamasının kalkmasını istedi. Dolaysıyla sektörümüz alınan karardan memnun. Zeytinyağında ihracat kısıtlamalarının kaldırılmasıyla sektör temsilcileri önünü görmeye başladı. Zeytinyağında ihracat kısıtının kaldırılması sektörü daha yukarı taşıyacaktır."
Tan, zeytinyağının ülke için katma değeri yüksek bir ürün olduğunun altını çizerek, ambalajlı ürünlerin ihracatı için teşviklerin artırılması gerektiğini vurguladı.
Gelecek 2 yıl boyunca dünyada zeytinyağı arzının artacağına dikkati çeken Tan, yurt içindeki üreticiler için ihracatın önünde herhangi bir engel olmaması gerektiğini sözlerine ekledi.
Editor : Şerif SENCER
