Emeklilikte ÖZETİ| yaşa takılanlar düzenlemesinin yürürlüğe girmesinin ardından başvuruda bulunan 1.6 milyon kişiden 600 bine yakınının işlemleri tamamlandı. Yurt dışında yaşayan binlerce Türk vatandaşı da bu kapsamda emekli olmak için başvuruda bulunurken, konsolosluklarda da yoğun mesai sürüyor. Yurtdışı borçlanma ile başvuranlara emekli aylığı bağlanabilmesi yaşadıkları ülkedeki sigorta kasasından güncel hizmet belgesini alıp Türkçeye çevrilen metni konsolosluğa onaylatarak Sosyal Güvenlik Kurumu'na iletilmesi gerekiyor.
EYT'den emekli olup işlemleri tamamlananların aylıkları yatırılmaya devam ediyor. Her başvuru için sigorta kollarından borçlanmaya kadar birçok başlıkta tek tek inceleme yapılıyor. İşlemler tamamlandığı gün hiçbir hak kaybı olmadan bayram ikramiyesi dâhil fark ve aylıklar yatıyor. Başvuruda bulunanlar aylıklarını en geç mayıs içinde ödenmiş olacak, iddia edildiği gibi eylül ayına sarkması söz konusu olmayacak. Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarından normal emeklilik sürecinde olduğu gibi EYT kapsamında binlerce başvuru geliyor.
35 ÜLKE İÇİN GEÇERLİ
Türkiye'de hiç bir sigorta girişi olmayıp yurt dışında çalışan Türk vatandaşı borçlanma ile hizmet kazanarak EYT ile emekli olabiliyor. Türkiye'nin sosyal güvenlik anlaşması bulunan 35 ülkede yaşayan Türk vatandaşları bu haktan yararlanabiliyor. Yurt dışında yaşayan ve yurtdışında kaldıkları sürelerin Türkiye'de geçmiş sigortalılık sürelerine eklenmesini isteyen vatandaşlar tarafından yurt dışı borçlanma yapılabiliyor.
Yurt dışında geçirdikleri süreleri Türkiye'de sigortalılık sürelerine sayılarak ortaya çıkan borcun ödenmesiyle emeklilik hakkı doğuyor. Avrupa'da yaşayıp hiçbir işte çalışmayan ev kadınları da yurt dışı borçlanması yapabiliyor. Türkiye'de sigorta girişi olmayıp yurt dışında 25 yıl çalışan bir Türk vatandaşı borçlanma ile Türkiye'de çalışır gibi hizmet kazanıp EYT'li olabilir. Geçen yıl günlük 96 lirayla borçlanılırken bu yıl 150 lira ile borçlanarak yurtdışı borçlanma yapılabiliyor.
GÜNCEL HİZMET BELGESİ ZORUNLU
Sabah'ın haberine göre, Borçlanmanın yapılması için sürelerin sağlanması ve yazılı talebin yapılması zorunluluğu bulunuyor. Önceden ya da yasa çıktıktan sonra yurtdışı borçlanmaya gidip EYT'ye başvuranların bulunduğu ülkede güncel hizmet belgesi alması zorunlu bulunuyor.
Türkiye'deki çalışmalarıyla emekli olan biri yurt dışında çalışmaya başladığında Türkiye'den aldığı aylık kesilmiyor. Ancak yurt dışı süresini borçlanarak emekli olanlar yurt dışında çalışmaya başladığında emekli aylığı kesiliyor. 3201 sayılı kanun uyarınca yurt dışında çalıştıkları ya da sosyal yardım aldıkları müddetçe Türkiye'den emekli aylığı alamıyor. Bu nedenle yaşanan ülkedeki sigorta kasasından bu hizmet belgesi isteniyor.
TÜRKİYE'DEKİ ÇALIŞMA BAŞLANGICI
Yurt dışında çalışan gurbetçilerden, 3201 sayılı Kanun kapsamında yaptıkları borçlanma süreleri 5510 sayılı Kanunun 4/B (Bağ-Kur) kapsamında sigortalılık olarak değerlendirilenler, yurt dışında çalışmaya başladıkları tarihi Türkiye'de çalışma başlangıcı olarak gösterebiliyor. EYT düzenlemesiyle beraber bu ülkelerde 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlayanlardan EYT kapsamına girenler erken emeklilik hakkına kavuşmuş olacak.
Eylül 1999 öncesinde Türkiye'de sigorta girişi olan ve Avrupa'da yaşayan 200 binin üzerinde Türk vatandaşı bulunuyor. Örneğin 1996 yılında Türkiye'de işe başlayıp 2 yıllık primi olup da o tarihten sonra Almanya'da çalışmaya giden bir kişi EYT kapsamındaki koşulları da taşıyorsa yeni yılda emekliliğe hak kazanacak.
EYT EMEKLİLİK ŞARTLARI NEDİR?
*8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydının bulunması,
*Kademeli prim gününün doldurulması
*Kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresinin dolması gerekir.
EYT MAAŞ HESAPLAMASI NASIL YAPILIR?
Emeklilikte yaşa takılanlar için maaş hesaplamasında şu 3 döneme ilişkin kazançlar dikkate alınarak hesaplama yapılır;
* 1999 yılı öncesi
* 1999 - 2008 yılları arası
* 2008 yılı sonrası
EYT MAAŞ HESABINDA NEYE BAKILIR?
EYT maaş hesaplaması yapılırken şu parametreler dikkate alınıyor:
*İşçinin aylık kazancı, çalıştığı yıl,
*İşçinin yaşının dolmasını beklerken ödediği fazladan prim miktarı,
*Çalışanın çalışma süresine ara verip vermediği,
*Çalışma süreleri, etkenleri
Editor : Şerif SENCER
