Bilim insanlarının yaptığı bir buluş, körlüğü ortadan kaldırabilecek nitelikte. Uluslararası Uzay İstasyonu'nda yapılan bir deneye göre yerçekimin en az olduğu yerlerde üretilen retinanın daha etkili olduğu tespit edildi.
Işık göze ulaştıktan sonra, fotoreseptörler adı verilen ışığa duyarlı hücrelerin onu elektrik sinyallerine dönüştürdüğü organın arkasındaki ince bir tabaka olan retinaya ulaşır. Sinyaller daha sonra yorumlanmak üzere beyne iletilir.
Bu en kolay şekliyle nasıl gördüğümüzü özetleyen bir tanım.
Birçok göz hastalığı fotoreseptörlere zarar vererek görme problemlerine ve hatta körlüğe yol açıyor.
Milyonlarca insanı etkileyen bu problem için bilinen bir tedavi yok. Fakat içinde uzayın da olduğu tuhaf projeler var.
Yapay retinalar üzerinde çalışılıyor
Connecticut merkezli LambdaVision, yapay retinalar meydana getirmek için "bakteriorhodopsin" adı verilen ışıkla aktive olan bir protein kullanıyor.
Bu retinaların, hasarlı fotoreseptörleri doldurarak retina dejenerasyonu olan insanlarda vizyonu geri kazanması için çalışılıyor.
Yapay retinaların her biri, bir ağ zarı üzerinde 200 protein katmanı içeriyor.
Bu katmanlar ne kadar düzgün olursa, implant o kadar iyi çalışıyor, fakat üretim esnasında yerçekimi kadar hafif bir kuvvet bile kusurlara sebep olabiliyor.
Uzaydaki sıfır yer çekiminden faydalanılacak
Kusursuz protein katmanlarının peşinde olan LambdaVision, uydulardaki mikro yerçekimi ortamının daha iyi bir ürün sağlayacağını umarak yapay retinalarını uzayda üretmenin fizibilitesini araştırma kararı aldı.
Şirket, Dünya'dan neredeyse gerçek zamanlı girdilerle deneyler yapmak için gereken tüm otomatik sistemlerle dolu, CubeLabs'larından birini kullanarak bir deney tasarlamak için uzay tabanlı bir araştırma şirketi olan Space Tango ile bir araya geldi.
NASA'dan 5 milyon dolarlık bir ticarileştirme hibesi ile desteklenen ilk CubeLab'ını 2018'de Uluslararası Uzay İstasyonuna (ISS) gönderdi ve onu dört deney daha izledi.
Dünyadakinden daha değerli
Beşinci CubeLab şimdi Dünya'ya döndü ve LambdaVision'ın ilk analizine göre, içindeki 200 katmanlı retinalar, Dünya'da oluşturdukları retinalardan daha düzenli oldu.
Her mikro yerçekimi deneyi, LambdaVision'a FDA'nın yapay retinaları için 2023'ün sonuna kadar üretim standartlarını karşılama hedefinde destek oldu ve önümüzdeki yıl içinde ISS'ye ulaşması planlanan üç CubeLabs daha mevcut.
LambaVision, yapay retinalarını 2024'te ileri retinitis pigmentosa hastalarını içeren deneylere hazır hale getirmeyi ümit ediyor.
Bu testler başarılı olursa, yaşa bağlı makula dejenerasyonunu tedavi etmeye yönelik denemeler takip edilecek.
Editor : Şerif SENCER
