Emeklilikte ÖZETİ| yaşa takılanlar yasasıyla emekli olanların da "ücreti, hafta tatili, yıllık izni" İş Kanunu'yla koruma altında bulunuyor. Çalışanların yıllık izne hak kazanmasında bir yıllık çalışma süresi dikkate alınıyor.
EYT kapsamında emekli olup çalışmaya devam edenlerin yıllık izinleri de kıdeme göre belirlenecek. Önceki döneme ait kullanılmayan izinlerin parasını alan EYT'liler aynı işyerinde devam ettiğinde bir yılı doldurduktan sonra izne hak kazanacak, yıllık izin süresi 14 günden başlayacak.
İzin parasını almadan çalışmaya devam edenler ilk defa çalışmaya başladıkları tarihe göre hak kazandıkları sürede izin hakkını kullanmaya devam edecek.
Emekli olup sonra başka işyerinde çalışan EYT'lilerin yıllık izin süreleri ilk defa bir işyerinde çalışmaya başlayanlar gibi 14 gün uygulanacak. Yeni işteki çalışma süreleri 5 yılın sonunda 20 güne çıkacak.
Emekli olan EYT'li 50 yaş ve daha üstüyse başka işyerinde de başlasa yıllık izin süresi 20 günden başlayacak.
Yıllık izin, tatil konularında merak edilen bazı soruların yanıtları şöyle:
1-EYT'lilerin emeklilik sonrası izin süreli nasıl hesaplanacak?
İş Kanunu'na göre çalışanlar bir yıllık çalışma süresini doldurduğunda yıllık izne hak kazanılıyor. Yıllık izinler asgari, hizmet süresi 1 yıldan beş yıla olanlara 14 gün, beş yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün, 15 yıldan fazla olanlara 26 günden az olmayacak. Bu süreler iş sözleşmelerine göre daha fazla olabiliyor. EYT kapsamında emekli olup izin paralarını almadan aynı işyerinde devam edenler için de bu süreler geçerli olacak. İzin paralarını alıp aynı işyerinde devam edenler için ise izin süresi 14 günden başlayacak.
2-Yıllık izin süresine hafta sonu dâhil mi, izin 10 günden az olabilir mi?
Bireysel, toplu iş sözleşmesiyle cumartesi, pazar hafta tatili belirlendiyse her iki gün yıllık izin süresinden sayılmaz. Çalışan isterse yıllık izninin bir bölümünü 10 günden aşağı olmamak üzere kullanabilir. Çalışanlar izinlerini bölerek kullanabilir. Yıllık iznin bir parçası 10 günden az olmamak kaydıyla bir seferde, kalan izin süresi de bölünerek kullandırılabilir.
3-Yıllık izin ücreti hangi durumda ödenir?
Yasaya göre, iş sözleşmesinde herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin haz kazanıp kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden yatırılır. Kullanılmayan yıllık izin ücretleri ancak iş akdinin feshi durumunda ödenir. Emekli olup aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin izin ücretinin ödenmesi ise çalışan ve işverenin mutabakatına bağlı olup ayrılanlara ise ödenmesi gerekiyor.
4- Kullanılmayan yıllık izinler yanar mı, izin ücreti nasıl hesaplanır?
Çalışanlar yıllık izin hakkından vazgeçemez, işveren de izin vermemezlik yapamaz. Yıllık izin yasalarla çalışana tanınan bir haktır. İşçinin önceki yıllara ait kullanılmayan yıllık izinlerinin yanacağına ilişkin yasada bir hüküm bulunmuyor. Çalışanlar yıllık izni kullanmayarak karşılığında para talep edemez. Ancak işten ayrılma durumunda kullanılmayan yıllık izinler varsa bu süreler için ödeme yapılmak zorunda. Kullanılmayan izin ücretleri son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor.
5- İzne çıkmadan avans alınabilir mi, işyerinde 10 yıl izin kullandırılmayan çalışan ne yapabilir?
Çalışan izne çıkmadan işverenden avans isteyebilir. İşveren de bu avansı çalışana ödemek zorunda. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na dilekçe ile yazılı olarak ya da Alo 170'i arayarak yasal haklarının korunmasını talep edebilir. Çalışanın onayı olsa bile tatil, yıllık izinlerden vazgeçilemez. Bayramlar, hafta tatilleri, genel tatiller izin süresinden sayılmıyor. Eğer izin süresi tatil günlerine denk geldiyse izin süresi sonuna eklenir.
6-İzinde 50 yaş kuralı EYT'liler için de geçerli mi, tatil dönemi işverenden yol izni istenebilir mi?
İş Kanunu'na göre 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere yıllık ücretli izin 20 günden az kullandırılamıyor. Bu yaşta olan EYT'tiler aynı işyerinde ya da başka yerde işe başladığında doğrudan 20 gün izin kullanabilecek. Çalışan EYT'liler yıllık izin kullanırken işverenden yol izni isteyebilir ve 4 gün ücretsiz yol izni kullanabilir.
Editor : Şerif SENCER
