
Uzayla ÖZETİ| ilgili çalışmalarımız devam ettikçe evrenimizin sırları hakkındaki bilgi birikimimiz daha da genişliyor. Bu bağlamda yeni James Webb Teleskobu, Artemis görevi için yapılan hazırlıklar ve Mars çalışmaları başta olmak üzere sayısız araştırma ve gelişme bizlere yardımcı oluyor.
Fakat ÅŸaşırtıcı ÅŸekilde, uzay alanında yaptığımız bu çalışmalar bazen kendi zihnimizin de sırlarını açığa çıkarabiliyor. Åžimdi bu sırlara bir örnek olarak uzaya çıkan astronotların yaÅŸadığı bir durum olan Overview etkisini anlatacağız. Söz konusu durum, insan zihninin Dünya’yı algılama ÅŸeklinin deÄŸiÅŸmesine sebep oluyor.
Öncelikle nedir bu overview etkisi:
Uzaya gönderilen astronotlar olmasaydı muhtemelen haberimizin olmayacağı bu durum, uzaya çıkmanın ardından gezegenimize dönüp bakma fırsatı yakalamış olanlarda görülüyor. Ya da en basitinden uçağa bindiğinizde bile bu durumu yaşayabilirsiniz.
Söz konusu kiÅŸiler Dünya’yı dışarıdan gördüklerinde, insanlığın ortaya çıkardığı problemler bir anda anlamsızlaşıyor ve zihinleri temiz bir ÅŸekilde karşılarında duran o topu, yani Dünya’yı korumak istiyorlar.
Haritaya baktığınızda, çizilmiÅŸ sınırlar görürsünüz fakat dışarıdan Dünya’ya baktığınızda bunların hiçbiri yoktur:
Amerika’daki Biden ve Trump çatışmalarından ülkemizdeki sorunlara, Afrika’daki açlıktan kanlı tarihlere neredeyse her ÅŸey insanın elinden çıkmıştır ve bunlar hâlâ konuÅŸulur. Overview etkisinden bahsederken bunları konuÅŸmanın sorun olduÄŸunu söylemiyoruz elbette. Ondan ziyade bu etkinin altında olan birisi için yukarıda saydıklarımız anlamsız hâle gelmesi söz konusu.
Göçmen sorunları, ekonomik krizler, sınır çatışmaları vb. durumlar dışarıdan (uzaydan) duyulmaz, çizdiÄŸimiz sınırlar dışarıdan görülmez, gezegenin nüfusunun yarısı aniden ortadan kaybolsa bu yine dışarıdan fark edilmez. Bunlar insanlığın sorunları ve dışarıdan güzeller güzeli Dünya’yı izleyen astronotlar için pek de bir ÅŸey ifade etmez. Oradan bakıldığında her ÅŸey birbirine baÄŸlıdır ve bağımlıdır.
Ters taraftan baktığınızda ise Dünya’da bu saydığımız sorunlarla ilgilenen kiÅŸiler için de astronotların gördüğü pek bir ÅŸey ifade etmez:
Normal bir uçuÅŸ (uçakla) sırasında söz konusu terimi fark edip ortaya koyan Frank White’a göre tam da bu sebeple astronotların yaÅŸadıkları durumu anlatmaları oldukça zor bir hâl alıyor. Kafanızda canlandırmak isterseniz şöyle düşünün: Uzaya çıkan astronotlar geri dönecek olsalar da ailelerini, evlerini ve sahip oldukları diÄŸer ÅŸeyleri bilim uÄŸruna burada bırakır. Onlar yukarıdayken gezegende kalanlar buranın sorunlarıyla ilgilenir.
Gezegene uzaydan bakan astronotlar ise bu insanları ya da sorunları görmez. Sadece birbirine uyumlu renkleriyle eÅŸsiz ÅŸekilde hareket eden Dünya’yı görür. Uzayı ilk defa o ÅŸekilde görür ve ilk defa o yer çekimi olmayan ortamda bulunur ve hafif hisseder. Son olarak da ilk defa alıştığımız zaman akışının nasıl sadece Dünya’da geçerli olduÄŸunu fark eder.
Peki astronotlar uzaydan Dünya’ya bakıp büyülendi diyelim. Tam olarak ne deÄŸiÅŸiyor?
Nasa astronotu olan Edgar Mitchell durumu şöyle anlatıyor: “Aniden üzerinizde Dünya farkındalığı, onun güncel hâli hakkında yoÄŸun bir tatminsizlik ve bu konuda bir ÅŸeyler yapmak için bir istek geliÅŸiyor. Ay’ın üzerinden uluslararası siyaset oldukça minik görünüyor. Bir politikacıyı ensesinden tutup çeyrek milyon mil sürükleyip ÅŸuna bir bak seni … diyesiniz geliyor”.
Bu durumu yaÅŸayanlar Dünya’yı oldukça masum ve kırılgan olarak görüp hayatlarını onun iyiliÄŸi için adamaya hazır hâle geliyorlar desek çok da abartmış olmayız. Çünkü asıl önemli olan kendi hayatlarını buna adamaları deÄŸil, insanlar yüzünden ortaya çıkan sorunlara çok daha geniÅŸ çerçeveden bakma yetisi kazanmış olmaları. Kabaca Amerikalı bir astronot, artık evine döneceÄŸini düşünürken ülkesini deÄŸil, tüm Dünya’yı düşünüyor.
Konuyu daha iyi sindirebilmek için Carl Sagan'ın soluk mavi nokta konuşmasına göz atmanızı tavsiye ediyoruz:
www.idrak34.com
Editor : Åžerif SENCER