Teknoloji ÖZETÄ°| gün geçtikçe geliÅŸiyor ancak bazı teknolojik eÅŸyalar neredeyse ilk çıktığı günkü ÅŸeklini korumaya devam ediyor. Ãœtülerin de büyük çoÄŸunluÄŸu benzer tasarımla piyasaya sürülüyor. Buharlısı, seyahat boyu ve daha birçok çeÅŸidi olmasına raÄŸmen ‘ütü’ denince aklımızda canlanan tek tip bir tasarım var.Â
Peki tasarımcılar neden özellikle tüm ütüleri üçgen ÅŸeklinde tasarlıyor hiç düşündünüz mü? Bu soruyu yanıtlamadan önce zamanda küçük bir yolculuÄŸa çıkalım ve eksiksiz bir ÅŸekilde bu tasarımın sebebini anlamaya çalışalım.Â
Ütülerin ilk ortaya çıkışı MÖ 400 yıllarına kadar uzanıyor.
Yunanlar ve Eski Romalılar tarafından kullanılan ilk ütüler, günümüz ütülerinden oldukça farklıydı. Yunanların, yuvarlak bir çubuğu ısıtarak cübbeler üzerine pililer yaptığı, Eski Romalıların ise düz bir rakete benzeyen ütülerle giysileri adeta döverek kırışıklıklarını giderdiği tahmin ediliyor. 1. yüzyılda Çinliler tarafından sıcak su kaplarını giysileri ütülemek için kullandığına dair ise pek çok kanıt bulundu. Ancak yine de günümüz ütülerine benzerliği konusunda kesin bir bulgu yok.
1300’lere geldiğimize ise sapı olan düz metal parçalar Avrupa’da ütü olarak kullanılmaya başlandı. Bu icat oldukça zahmetliydi. Önce ütüyü bir ateşin üzerinde ısıtıp ardından yalıtımlı bir eldivenle ateşten alınır ve giysilerin üzerine bastırılırdı. Tabii hem giysilerin yanmaması hem de is lekesi olmaması için de bazı önlemler alınması gerekiyordu. Bunun için de ütülenecek giysinin üzeri bir kumaşla örtülürdü.
Günümüzde de bu yöntemi hala kullananlarımız var. Nitekim şimdilerde kullandığımız ütülere en benzer örneklerin bu dönemde ortaya çıktığı düşünülüyor. Giysileri döverek ütülemekten, sürterek ütülmeye nihayet geçildiğinden beri de uç kısmındaki üçgen şekli nesilden nesile aktarılmaya devam etti.
Ütülerin uç kısmındaki üçgen şeklinin işleyişini basit bir örnekle anlatalım.
Gemilerin uç kısmı, su yüzeyinde hareket etmesini kolaylaÅŸtıracak ve adeta dalgaları yaracak ÅŸekilde tasarlanmıştır. Zira bir geminin denizde gidiÅŸini düşündüğünüzde uç kısmının üçgen ÅŸeklinde gelmesi sayesinde etrafında kendi dalgalarını yarattığını görebilirsiniz. Â
Ãœtüler de tıpkı gemiler gibi kendi yolunu düzleÅŸtirip, kırışıklıkları dışarıya doÄŸru iter. Aynı zamanda uç kısmın üçgen ÅŸeklinde olması sayesinde sürtünme minimuma iner ve giysiler üzerindeki hareket kabiliyeti artar.Â
Oysa giysilerimizi dövmeye devam etseydik kare ÅŸeklinde bir ütü de kullanabilirdik.Â
Ütüler, düz bir zemin üzerine serilen giysilerimizdeki kırışıklıkları gidermek için tasarlandı. Ancak bunu yaparken yeni kırışıklıklar oluşturmamaları gerekiyor. Uç kısımlarının üçgen şeklinde tasarlanmasının sebebi de tam olarak bu.
Zira ütüler kare şeklinde olsaydı giysilerimizi ütülerken hareket kabiliyeti zorlaşacak, tıpkı bir geminin denizde gidişi gibi kırışıklıkları etrafına doğru itmeyecekti. Kim bilir belki o zaman giysilerimizi döverek ütülemek bile daha kolay gelebilirdi.
Kaynaklar: Magnet Academy Ironing Lab, Starlet Cleaning
Editor : Åžerif SENCER