Bu ÖZETİ| soruyu gördüğünüzde cevabın o kadar da korkutucu olmadığını düşünmeniz çok normal. Cevabı öğrendiğinizde ise inanmakta zorlanabilirsiniz.
Çeşitli kaynaklardan teyit etmemize rağmen cevabın daha kesin olmasını istediğimiz için Yüksek Uçak Mühendisi Meriç Kahvecioğlu'na, Uçak Mühendisi Mustafa Okan Doksar'a ve Pilot Burcu Deniz'e de bu konuyu danıştık. O halde sizi daha fazla meraklandırmayalım ve hemen cevaba geçelim:
Aslında uçaklarda yolcuların hepsinin birden aniden koşabilecekleri kadar geniş bir alan bulunmuyor.
Koltukların olmadığını varsayalım ve bu durumun teorik olarak mümkün olup olmadığını inceleyelim.
Bazı uçak modelleri 170 yolcu alabilirken bazı modellerde kapasite 800'e kadar ulaşır. Biz 170 kişilik bir uçağı örnek olarak ele alalım. Bir yolcunun ortalama ağırlığını 60 kilo varsaydığımızda bile yolcuların toplam ağırlığı 10 tondan fazla eder.
Yani uçağa eşit bir şekilde dağılmış 10 tonluk bir yük aniden öne veya arkaya hareket edecek. Yolcu uçakları bir miktar yük dengesizliğini tolere edebilir ancak 10 tonluk yük kayması işlerin ciddi bir hal almasına neden olur.
Her uçağın CG(ağırlık merkezi) limitleri vardır.
Bu gibi denge bozulmalarında uçağın tekrar nötr pozisyona getirilmesini sağlayan oto trim fonksiyonu, CG değişimine tepki verir. Kokpit, verilen CG değerine göre uçağı trimliyor ancak ani değişimlerde yine de problemler oluşabilir.
Uçağın doluluk oranı ve kalabalık bir şekilde oturan bir grubun ani şekilde yer değiştirmesi tehlike oluşturabilir ve uçağın CG limitlerinin dışına çıkmasına sebep olabilir. Pilot, uçağı uçurmak için büyük çaba sarf eder ancak oldukça kararsız hale gelen uçak bu çabaya karşılık veremeyerek büyük ihtimalle düşer. Daha önce denenmediği için kesin düşer tabii ki diyemiyoruz ancak hatalı kargo yüklemeleri nedeniyle yaşanan pek çok kaza bulunuyor.
Örneğin bu kargo uçağı, benzer bir denge sorunu nedeniyle düşmüştü.
Editor : Şerif SENCER
