Türk ÖZETÄ°| Sanayicileri ve Ä°ÅŸ Ä°nsanları DerneÄŸi (TÃœSÄ°AD) Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Orhan Turan, konut kiralarında yüzde 25’lik artış sınırı getirilmesi için, “Sadece kira geliriyle yaÅŸayan bir insan için tabii oldukça zorlayıcı bir karar. Kira enflasyona yenilmiÅŸ olur. Kayıt dışına da kaymalar olabilir. Ä°nsanlar kayıt dışına tetiklenmiÅŸ de olabilir. Yani bu tür önlemlerle bizim enflasyonu dizginlememiz zor görünüyor” yorumunu yaptı.
TÃœSÄ°AD Yönetim Kurulu, Ankara'da siyasi parti temsilcileriyle iki gün süren bir programda bir araya geldi. FOX TV’de Ä°smail Küçükkaya’nın sunduÄŸu Çalar Saat programına bu sabah katılan TÃœSÄ°AD Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Orhan Turan, Ankara'daki ziyaretlere iliÅŸkin bilgi paylaÅŸtı ve ekonomik geliÅŸmeler hakkında deÄŸerlendirmelerde bulundu.
Ankara'da zamanlama gerekçesiyle randevu vermeyen MHP dışındaki tüm siyasi partilerin temsilcileriyle görüştüklerini belirten Turan, satır başlarıyla şunları söyledi:
Pandeminin efektiyle beraber globalde aslında bir tedarik zinciri kırıldı. Bu birtakım ürünlerin gıdada da dahil arz problemi çıkmaya baÅŸladı ve emtia fiyatları yoÄŸun bir ÅŸekilde arttı. Son bir yılda doÄŸal gaza gelen sanayide yüzde 603. Enerji fiyatlarının yanı sıra ham madde fiyatları da artıyor. Globalde artıyor tabii bu bahsettiÄŸim. Bizde bir de bunun kur etkisi var. Doların da bir yıldaki artışı bildiÄŸim kadarıyla yüze 100’e yakın oldu. Bu doÄŸal olarak maliyetler üzerinde çok ciddi bir baskı yapıyor. Özellikle enerji yoÄŸun sektörlerin üretimlerinin ihracatta zorlandığını çok net görüyoruz. Bazı sektörleri çok net biliyorum. Avrupa'daki fiyatlarla rekabet edemeyecek noktaya geliyoruz.
'Rekabetçi kurla ihracatı arttırma şansımız yok'
Hep söylüyorum Türk ihracatçısı bu dönemde birim fiyatlarını arttırmayı test ediyor. Biz hep ucuz iÅŸ gücüyle ve rekabetçi kurla ihracatı arttıracağımızı kurguladık. Eylül ayında aynı planı yapmıştık ama bu 80’lerin 90’ların tarzı. Yani bizim düşük iÅŸ gücü ve rekabetçi kurla ihracatı sürdürülebilir olarak arttırma ÅŸansımız yok. O dönem kapandı.
'Katma değerli ve markalı ihracat yapmamız gerekiyor'
Türkiye'nin ihracatını en çok arttığı dönemler kurun sabit olduÄŸu dönemlerdir. Yani 2002-2008. Neredeyse bir dolar, 1,2 liraydı ve Türkiye ihracatını arttırdı ve verimliliÄŸini de arttırdı. Bizim yüksek teknolojiliyi kullanmamız lazım. Nitelik insan kaynağı, Ar-Ge'ye, inovasyona yatırım yapıp daha katma deÄŸerli ve markalı ihracat yapmamız gerekiyor. Yani bizim ithalatımız 3-4 dolar, ihracatımız 1 dolar birim fiyatta. Risk primimiz 760’larda. Bu da sonuçta borçlanma maliyetimizi etkiliyor. Åžu anda kuru korumalı mevduatı da koyarsanız, yaklaşık yüzde 72-73 mevduat tamamen yabancı para biriminde. Ben de yatırım yapıyorum. Yatırım yapan arkadaÅŸlara da söylüyorum. Yatırımın neredeyse yurt içinde aldığımız ham maddeler ve makine ekipman dahil yüzde 90 dövize endeksli. Yani bir ÅŸekilde aslında dolarize olmuÅŸuz. Yabancı para birimine endeksliyiz.
'Ürüne göre enflasyon ÜFE rakamlarımız çok daha farklı'
Dünyada enflasyon yüksek. Ben geçen hafta Prag'daydım. Avrupalı eÅŸ dünyasıyla birlikteydim. Onların gündemi de bizden farklı deÄŸil. Gündemlerinin birincisi Rusya Ukrayna savaşı. Ä°kincisi yüksek enflasyon. Üçüncüsü ekonomi, dördüncüsü gıda, beÅŸinci sıralamayı enerji maliyetleri var. GeliÅŸmiÅŸ ülkelerde enflasyon 5 ila 7 arasında. Bizim akranımızdakilerinde ise 9-10 civarında. Bizde 72,5 TÃœFE, ÃœFE yüzde 32 ama bazı sektörlerde daha fazla. KonuÅŸtuÄŸum, sanayici arkadaÅŸlar, 2021 ocak ayında 100 liraya ürettiÄŸimi bugün 350 liraya üretiyorum’ diyor. Yani ürüne göre enflasyon rakamlarımız çok daha farklı.
'Büyümeden de bir miktar fedâkarlık yapılabilir'
Yapılan hesaplamalara göre 70 puanın 20 puanını ithal ediyoruz. 50 puanı ise bizim aldığımız kararların sonuçları. TÃœSÄ°AD olarak bizim önceliÄŸimiz enflasyonla mücadele olmalı. Şöyle bir döneme girildi. Büyümeden de bir miktar fedakârlık yapılabilir. Çünkü enflasyon en öncelikli konumuz.
'Bizden sonraki kuşak yüksek enflasyonla iş yapmayı zorlanıyor'
Enflasyonda tüm iÅŸ kesimini, çalışanları, iÅŸverenleri yoruyor. Benim yüksek enflasyon deneyimim var ama geçen gün Ankara'da bir grup sanayici arkadaÅŸla konuÅŸuyorduk. Yönetici düzeyindeki CEO'ların yüksek enflasyonla iÅŸ yönetmeyi bilmediklerini söylediler. Ben 40 yıldır iÅŸ dünyasındayım. Ama son 20 yılda iÅŸ dünyasına katılmış ÅŸu anda CEO veya direktör veya üst düzey olan kiÅŸilerin yüksek enflasyonla iÅŸ yapma yetkinliÄŸi yok. Biz aynı ÅŸeyi 2002’de düşük enflasyonda iÅŸ yapmayı bilmiyorduk. Sonra alıştık. Bizden sonraki kuÅŸak yüksek enflasyonla iÅŸ yapmakta zorlanıyorlar.
'Bu kararla kira enflasyona yenilmiÅŸ olur'
Konut kiralarının, 1 Temmuz 2023’e kadar, bir önceki kira yılına ait bedelin yüzde 25’ini geçmemesine iliÅŸkin karar TBMM Genel Kurulu'ndan geçti. Yani, kiraya yüzde 25 artış sınırı getiren düzenleme kabul edildi. Sadece kira geliriyle yaÅŸayan bir insan için tabii oldukça zorlayıcı bir karar. Kira enflasyona yenilmiÅŸ olur. Kayıt dışına da kaymalar olabilir. Ä°nsanlar kayıt dışına tetiklenmiÅŸ de olabilir. Yani bu tür önlemlerle bizim enflasyonu dizginlememiz zor görünüyor.
'MHP'den de randevu talep ettik ama ziyaret edemedik'
Ankara’da siyasi parti liderleriyle görüştük onlar da enflasyonun yüksekliÄŸinden rahatsız. Prag izlenimlerimi aktardım. Avrupa BirliÄŸi'ndeki iÅŸ dünyasının kriz ve savaÅŸ sonrasını nasıl hazırlandıklarını anlattık. Yaptığımız ekonomik tespitleri ve raporlarımızı sunduk. Ä°yi bir görüşme geçti. MHP'den de randevu talep ettik ama zamanlaması pek uygun olmadığı için ziyaret edemedik. TÃœSÄ°AD olarak tüm siyasi partilere mesafemiz aynı."
Editor : Haberpanelim
