Türkiye Modeli’nin temeli sanayi üretimi temmuzda yüzde 6.2 oranında düştü

Hükümetin ÖZETİ| Türkiye Modeli’nin temelini oluşturan sanayi üretiminde pandemiden bu yana en sert aylık düşüş yaşandı. Üretim temmuz ayında bir önceki aya göre beklentilerin üzerinde yüzde 6.2 daraldı. Yıllık artış ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9 beklenirken yüzde 2.4 oldu. Daralmanın yurtdışı piyasalardaki krize paralel olarak süreceği belirtiliyor.

Sanayi üretiminde beklenenin üstündeki gerilemenin nedenleri arasında bayram tatillerinin birleştirilmesi ve planlı bakımlar yer alsa da asıl sorun Türkiye’nin ana ihracat pazarı Avrupa Birliği başta olmak üzere, küresel faiz artışları, küresel resesyon endişeleri ile dış talebin zayıflaması, iç talepte de yavaşlama sinyalleri olarak sıralanıyor. Ekonomistler, sanayi üretiminde pandemi sonrası yaşanan güçlü büyümenin ilk kez zayıfladığını vurgularken geleceğe ilişkin elektrik tüketimi gibi öncü göstergeler bu trendin devam edeceği görüşünü güçlendiriyor.

Ekonomist Fatih Özatay ise sosyal medya hesabında yaptığı açıklamada, “Elektrik tüketimi, OECD haftalık ekonomik aktivite tahmini, kapasite kullanım oranı, reel kesim güven endeksi gibi öncü göstergeler dikkate alındığında bir çeyrek öncesine göre üçüncü çeyrekte belirgin yavaşlama, duraklama, dördüncü çeyrekte ise daralma ihtimali var” dedi.

AVRUPA’DAN SİPARİŞ YAVAŞLADI

Sanayi üretimindeki daralma reel sektörde sipariş kayıplarıyla birkaç aydır bekleniyordu. Görüşler şöyle:

TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclis Başkanı Şeref Fayat: İhracat tarafında mayıstan bu yana siparişlerde yavaşlama var. Temmuzda ilk defa eksi yazdı. Eylül, ekim, kasım ayları ihracatımız daha az olacak. Avrupa’daki gaz sorunu nedeniyle ikinci altı ayda ilk yarıdaki gibi ihracatta canlılık olmayacak. Yılbaşında ihracatta yüzde 15 artıda oluruz diye hesaplamıştık şimdi ya geçen yılla aynı seviyede oluruz ya da en fazla yüzde 5 ihracat artışı olabilir.

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Berke İçten: Henüz eski siparişleri gönderiyoruz. Sanayi üretimindeki daralma ayakkabı sanayicilerine yansımadı. Önümüzde çok önemli iki fuar var. Önümüzdeki sezonun siparişlerini alacağımız bu fuarlarda göreceğiz sektörümüzde talep daralması olup olmayacağını. Maliyetlerimiz çok arttığı için döviz bazında da fiyatlarımızı artırdık. Avrupa bir resesyon içindeyken fiyatlarımızı nasıl karşılayacaklar tedirginiz. Maliyetlerimiz dövizden daha hızlı arttı. Dolar yılbaşından bu yana yüzde 33 artarken enerji ve işçilik giderlerimiz neredeyse yüzde 100 arttı. 20 dolarlık ayakkabıyı maalesef 24-25 dolar yaptık. Avrupalı bu oranda bir zamma alışkın değil.

İÇ PAZAR CANLANDIRILMALI

Plastik Sanayicileri Federasyonu Başkanı Ömer Karadeniz: Plastik sektöründe imalat sanayinde yaşanandan daha sert bir düşüş var. Bu düşüşün ana nedenlerine baktığımızda özellikle AB başta olmak üzere ihracat pazarlarımıza hâkim olan resesyon beklentisinin belirleyici olduğunu söylemek mümkün. İmalat sanayi üretimimiz hâlâ yüksek bir seviyede ama iç pazarı canlandıracak önlemler bir an önce hayata geçirilmezse ihracat pazarlarımızın performansına bağlı olarak üretimimizin daha da gerilemesi söz konusu olabilir. Sanayi üretiminde yaşanan daralmanın ne zaman sona ereceğini öngörmek zor. Tabii sanayiciler olarak bu daralma eğilimine karşı pazar çeşitlendirmesine gitmek büyük önem taşıyor. Aksi halde dünyanın tek bir bölgesinde yaşanan krizler işletmelerimizi de zora sokabiliyor.

Türkiye Mobilya ve Yatak Sanayicileri Derneği Başkanı Davut Doğan: “Ön siparişler sebebiyle henüz bir düşüş yok üretimimizde. Ancak perakende satışlarda yüzde 10-20 düşüş var. Bu önümüzdeki süreçte üretime de yansıyacaktır. Konut piyasası birkaç aydır durgun ve bu da bizi derinden etkiliyor.

PERAKENDEDE SATIŞ MOLA VERDİ

Türkiye İstatistik Kurumu, temmuz ayına ilişkin perakende satış endekslerini açıkladı. Buna göre, sabit fiyatlarla perakende satış hacmi, temmuzda bir önceki aya göre yüzde 0.3 azalırken yıllık yüzde 2 arttı. Bu veriler yaklaşık iki yılın en düşüğü olarak kaydedildi. Bu dönemde gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 1, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 1.5 azalırken otomotiv yakıtı satışları yüzde 1.8 arttı.

Cari fiyatlarla perakende ciro endeksi ise, enflasyonun da etkisiyle, temmuzda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 114.8 yükseldi. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışları yüzde 109,7, gıda dışı satışlar (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 97.3, otomotiv yakıtı satışları ise yüzde 176.0 arttı.