6 ÖZETİ| Kasım'da Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) 11. Zirvesi gerçekleştirildi. Burada ortak tarih ve ortak kültür olgusunu pekiştirecek ve Türk devletlerinin gücünün artırmaya yönelik yeni atılımlara karar verildi. Bu bağlamda Türk Dünyası Şartı kabul edildi.
TÜRK DÜNYASI ŞARTI NEDİR?
Bayburt Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ramin Sadık ve Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Sefa Çakır'ın TRT Haber'e verdiği değerlendirmelerde şu açıklamalar öne çıktı: Türk devletleri arasındaki işbirliğini güçlendirmeyi hedefleyen bu belge, Nahçıvan Anlaşması ve Türk Dünyası 2040 Vizyonu temel alınarak hazırlandı.
Türk Dünyası Şartı, Türk kimliği temelinde tarihsel, kültürel, dilsel ve geleneksel bağları pekiştirmek, Türk Devletleri arasındaki çok yönlü iş birliğinin kapsamını genişletmek ve uluslararası hukuk ilkelerine sadık kalmayı vurguluyor. Türk birliğine yönelik bu hamle, üye ülkeler arasında yakın temaslar geliştirme, işbirliği ve etkileşime yönelik bir iradedir.
Bu belge, Türk halkları arasındaki iş birliği için ortak kültürel mirası, ortak alfabe ve ortak Türk dilini gelecekteki iş birliği sürecinin önemli dönüm noktaları olarak tanıyor.
TÜRK DEVLETLERİ ORTAK ALFABEYE Mİ GEÇECEK
Türk Devletleri Teşkilatı tarafından kurulan Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu, 34 harften oluşan Ortak Türk Alfabesi önerisi üzerinde uzlaştı. Buna göre Türk Devletleri Teşkilatı'na üye devletlerin ortak alfabe kullanmasına karar verildi.
Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Osman Mert TRT Haber'e verdiği röportajda şöyle konuşmuştu:
"Türkiye ve Azerbaycan’da mevcut alfabede bir değişiklik olmayacak. Diğer lehçelerle ortak olan 29 harfi kullanmaya devam edeceğiz. Bu konuda bazı spekülasyonlar oldu. 34 harfli liste, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan'ın alfabelerinde var olan harflerin toplamı, ancak bu bir alfabe değil, liste. Her lehçe sadece ihtiyacı olan harfleri kullanacak, ortak olan 29 harf aynı kalacak"
Prof. Dr. Mert, "Bir alfabede, sadece standart dilin anlam ayırt edici sesleri işaretlenir. Örneğin, Türkiye Türkçesinde olmayan bazı fonem değeri taşıyan sesler Kazak, Kırgız, Özbek Türkçelerinde var. Dolayısıyla bu sesleri ayrıca işaretlemek gerekiyordu. Kapalı [Güncel] gibi sesler Türkiye'de ağızlarda var ama yazı dilinde işaretlenmiyor. Ancak bu bir anlaşılabilirlik sorunu yaratmıyor çünkü kelimeler cümle içinde anlam kazanıyor." şeklinde devam etti.
TÜRK ALFABESİNİ KİMLER KULLANACAK
Ortak Türk Türk alfabesini kullanacak devletler arasında Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tataristan, KKTC ve Özbekistan yer alıyor.
Editor : Şerif SENCER
