İnsanlık ÖZETİ| için büyük bir adım olan ses kaydı, tarihte teknolojik bir devrimi de beraberinde getirmişti. İnsanlar, alışık olmadığı böyle bir alete ve devrime, nasıl tepki vermişti?
Bunlardan daha da ilginci ise tarihteki ilk ses kaydı neydi?
Kaydedilen ilk ses, 9 Nisan 1860'ta Fransız bilim insanı Edouard-Leon Scott de Martinville'e aitti.
Bilimsel çalışmalar yapan Martinville, sesin fiziksel izlerini fonotograf ile kaydederek, o dönemde sesi “görülebilir” hâle getirmeyi başarmıştı. Fakat zar zor kaydettiği bu sesi dinleyebilmesi, bugünkü gibi mümkün olmadı. Martinville, 'fonotograf' adını verdiği cihazını geliştirdiğinde, ses dalgalarını bir tür grafik olarak kâğıda kaydedebiliyordu. Bu kaydın niteliği, sesin bir tür dalga biçimi olarak kâğıda işlenmesiydi. Yani, sesler kaydediliyordu ama dinlenemiyordu.
Fonotograf, sesin grafiğini gösteriyor ama onu dinlemeye imkân tanımayan bir teknolojiydi. Kaydedilen bu sesin gerçeğe dönüştürülmesi ise 27 Mart 2008’de, modern teknolojinin desteğiyle mümkün olabilecekti.
Peki fonotograf da neyin nesiydi?
Fonotograf, az önce de belirttiğimiz gibi, ses dalgalarını fiziksel olarak kaydedebilen ilk cihazdı. Fakat bu kaydı dinlemek için gerekli teknoloji henüz ortada yoktu. Bu alet, bir gaz lambası ile kararmış kâğıda, elle döndürülen bir merdaneye sarılı kâğıdın üzerine ses dalgalarını kaydediyordu. Koni şeklindeki bir parçadan geçen dalgalar, hassas bir iğneyi titreştiriyor ve bu titreşimler, kâğıda bir çizgi olarak işleniyordu.
O dönemde, bu kaydın yalnızca bir tür “ses grafiği” olduğu biliniyordu. Bu ses ise yüzyıllar sonra dinlenebildi.
2008'de tarihçi David Giovannoni, bu eski kaydın bulunduğu Paris’teki arşivde kaydı inceledi.
Bir araştırma ekibiyle beraber bu kaydın modern teknolojilerle analiz edilmesine olanak sağlayan tarihçi, 27 Mart 2008’de ise 1860 tarihli o kaydın ilk kez dinlenmesini sağlamıştı. Tarihin ilk ses kaydında, Fransız halk şarkısı “Au Clair de la Lune, Pierrot Respondit”in kısa bir kesiti yer alıyordu.
Ses kaydı, genellikle Edison ile hayata geçirildi olarak biliniyor. Aslında bu buluş, bu bilginin de çürütülmesine yardımcı oldu. 1877’deki fonografi, sesin kaydedilerek dinlenebileceği ilk cihaz olmasına rağmen bu kayıt, ses kaydında bir tarihi adım olmuştu.
İlk ses kaydının keşfi, teknolojinin evrimindeki kuşkusuz önemli bir dönüm noktasından birisiydi. Edouard-Leon Scott de Martinville’in 1860’ta kaydettiği, kısa ama tarihi değeri büyük olan bu şarkı, modern teknolojiler sayesinde ilk kez dinlenebilmiş ve insanlık tarihinin sesli belgesi hâline gelmiş oldu.
İşte tarihteki o ilk ses kaydı: