08-08-2023 17:22
Bilim ÖZETİ| dünyasının gizemli olaylarından biri olan süblimleşme, katı ve gaz haline geçişin büyüleyici bir örneğidir. Günlük hayatta pek farkında olmasak da, süblimleşmenin pek çok ilginç ve kullanışlı yönü bulunmaktadır. Peki süblimleşme nedir? Süblimleşme nasıl olur? Süblimleşme örnekleri nelerdir? Tüm merak edilenler haberimizdedir.
SÜBLİMLEŞME NEDİR?Süblimleşme, maddelerin doğrudan katı halinden gaz haline geçişini ifade eden fiziksel bir olaydır. Bu süreç sırasında maddenin sıvı haline geçiş yapmadan, ısı ve basınç etkisiyle katı parçacıkların gaz parçacıklarına dönüşmesi gerçekleşir. Süblimleşme, genellikle katı maddeyi gaz hâline geçiren etkili bir ısıtma süreci ile gerçekleştirilir.
SÜBLİMLEŞME NASIL OLUR?Süblimleşme, gaz haline geçen maddeyi etkileyen belli başlı faktörlerle ortaya çıkar. Bu faktörler arasında basınç ve sıcaklık gibi etkenler yer alır. Normal koşullarda katı halde bulunan bazı maddeler, atmosfer basıncında ve belirli sıcaklık aralığında doğrudan gaz hâline geçer. Aynı şekilde, gaz haldeki maddeler de ters süreç olan "desüblimleşme" ile gazdan katı hâle geçebilirler.SÜBLİMLEŞME ÖRNEKLERİ NELERDİR?Katran: Katran, yüksek sıcaklıkta süblime eden maddelerden biridir. Sıcak havalarda, bazı katran türleri doğrudan katı halinden gaz hâline geçerek havada yayılır.Karbondioksit (CO2): Normal şartlarda karbondioksit gaz halindedir, ancak düşük sıcaklık ve yüksek basınç altında, doğrudan katı karbondioksit, bilinen adıyla kar buzunu (kuru buz), oluşur.Naftalin: Naftalin, günlük yaşamda kullanılan bir kimyasal maddedir ve koku giderici olarak sıklıkla tercih edilir. Oda sıcaklığında bile yavaşça buharlaşarak süblime edebilir.Camfarağacı yağı (Kafur): Camfarağacı yağı, tıbbi ve endüstriyel alanlarda kullanılan bir uçucu yağdır. Oda sıcaklığında süblime ederek doğrudan gaz hâline geçer.Jel Nitrogliserin: Jel nitrogliserin, patlayıcılar alanında kullanılır. Bu madde, sıcaklık arttığında katı halden gaz hâline geçerek tehlikeli bir süreç oluşturabilir.Süblimleşme, maddelerin özel koşullar altında sergilediği ilginç bir fiziksel özelliktir. Bu tür örnekler, günlük yaşamımızda ya da endüstriyel uygulamalarda süblimleşmenin etkilerini gözlemlememizi sağlar. Bu nedenle, süblimleşme konusu bilim insanları, araştırmacılar ve endüstri profesyonelleri için önemli bir alandır. Editor : Şerif SENCER
