Sanki ÖZETİ| bu bıçak darbelerinin intikamını almak ister gibi dur durak bilmeyen gözyaşları dökmemize neden olurlar. Üstelik sebep oldukları göz yanmaları ve kaşınmaları da cabasıdır.
Peki soğanlar bizi neden ağlatır?
Vücudumuz bazal, refleks ve duygusal olmak üzere 3 farklı türde gözyaşı üretir.
YaÄŸ, mukus, su ve tuz içeren ve aynı zamanda enfeksiyonlarla savaÅŸmamıza yardımcı olan bu gözyaÅŸları, söz konusu soÄŸan doÄŸramak olduÄŸunda bir refleks olarak ortaya çıkar.Â
Bir soğanı soyduğumuzda, gözümüze toz kaçtığında veya kustuğumuzda, kaşlarımızın altındaki bezler gözlerimizi tahriş eden bu maddeleri dışarı atmak ister. Hâl böyle olunca da gözyaşı dökmek kaçınılmaz olur.
Öte yandan bir soğanı kesmek, bir dizi kimyasal reaksiyonu tetikler.
Bu tetikleme, S-1-propenil-L-sistein sülfoksit ismi verilen özel bir amino asidin salınmasıyla başlar. Bu amino asit, soğanın parçalanmış hücrelerinden salınan su ve enzimlerle reaksiyona girmeye başlar.
Yine bu reaksiyon da 1-propenil sülfenik asit isimli bir kimyasal üretir. Devamında bu kimyasal, propanetil S-oksit olarak bilinen bir gaza ayrışır ve küçücük bir soğan karşısında bile gözyaşı dökmemizin suçlusu işte bu maddedir.
Çünkü bu kimyasal, su ile reaksiyona girerek sülfürik asit oluÅŸturur. Kornealarımız da cildimizden, milimetre kare başına yaklaşık 400 kat daha fazla aÄŸrı reseptörüne sahip olduÄŸundan, bu gibi ÅŸeyleri tespit etmede inanılmaz derecede baÅŸarılıdır.Â
Peki soğanın türü, bu noktada belirleyici mi?
Beyaz, kırmızı, taze, arpacık, inci, sarı gibi çok sayıda soğan türü vardır ve gözyaşı konusundaki etkileri birbirinden farklıdır.
ÖrneÄŸin sarı, kırmızı ve beyaz soÄŸanlar, en sert kimyasal reaksiyonu oluÅŸturan çeÅŸitler arasındadır ve çok fazla kükürt içerirler. YeÅŸil soÄŸan gibi daha tatlı türler ise daha az kükürt içerir, çok daha az keskindir ve çoÄŸu insanda çok daha az gözyaşı üretir.Â
Özetle soÄŸanın kabuÄŸu kırılır kırılmaz, sülfürik asit kusmaya baÅŸlar ve bu asitin birleÅŸerek ürettiÄŸi propanetil S-oksit de göz yaÅŸartıcı bir madde olduÄŸundan, gözlerle temas eder etmez gözyaÅŸlarını beraberinde getirir. Geriye ise yemek yaparken çaresizce aÄŸlamak kalır.Â
Kaynaklar: Health Line, IFL Science, Britannicaİlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
Editor : Åžerif SENCER