GüneÅŸ ÖZETÄ°| Sistemi’nin ikinci büyük gezegeni olan Satürn, halkaları ve görünüşü sayesinde en ilginç ve en dikkat çekici gezegenler arasında yer alıyor. Ayrıca bu ihtiÅŸamlı Satürn gezegeni “GüneÅŸ Sistemi’nin Mücevheri” olarak da biliniyor. 82 tane uyduyla en fazla uyduya sahip gezegen olan Satürn’ün uydu sayısı, yapılan keÅŸifler ile birlikte ilerleyen yıllarda daha da artması bekleniyor.
Satürn, diÄŸer gezegenlere kıyasla birçok ayırt edici özelliklere sahip. Biz de bu yazımızda Satürn’ün sıradışı bir gezegen olduÄŸunu kanıtlayan 10 bilgiye yer verdik.
Satürn’ün özellikleri:
Satürn, adını Yunan mitolojisindeki Kronos'tan alır. Türkçe Sekendiz ismiyle de bilinen Satürn, eskiden Zühal ismiyle bilinmekteydi. Dünya’nın hacminden 700 kat daha büyük bir hacme sahip olan Satürn, GüneÅŸ'e en yakın altıncı gezegendir. Ayrıca büyük bir boyuta sahip olan Satürn, büyüklük açısından Jüpiter'den sonra ikinci sırada gelir.
Merkür, Venüs, Mars ve Jüpiter gezegenleri gibi çıplak gözle gözlemlenebilir olması da Satürn’ün dikkat çekici özellikleri arasında yer almakta. Bunun nedeni ise, üzerine düşen ışığı hemen yansıtmasını saÄŸlayan buzdan oluÅŸmasıdır.
Satürn’ün sıradışı bir gezegen olduÄŸunu kanıtlayan 10 bilgi:
Satürn, GüneÅŸ Sistemi'ndeki yoÄŸunluÄŸu en az gezegendir.Satürn basık bir ÅŸekle sahiptir.Ä°lk gökbilimciler Satürn’ün halkalarını uyduları olduÄŸunu düşünüyorlardı.Satürn uzay araçları tarafından sadece 4 kez ziyaret edildi.Satürn’ün 82 tane uydusu var.Satürn'de bir günün uzunluÄŸu yakın zamana kadar bir gizemdi.Satürn’ün halkaları Satürn kadar yaÅŸlı da olabilir daha genç de.Satürn’ün halkaları zaman zaman kayboluyor.Satürn çıplak gözle görülebilen en uzak gezegendir.Satürn yakınlarında yaÅŸam olabilir.Satürn, GüneÅŸ Sistemi'ndeki yoÄŸunluÄŸu en az gezegendir:
ÇoÄŸunlukla hidrojenden oluÅŸan Satürn’ün yoÄŸunluÄŸu sudan bile daha az. Sahip olduÄŸu bu hidrojen katmanları, Satürn’ün merkezine doÄŸru yoÄŸunlaşır ve sonunda sıcak bir iç çekirdek oluÅŸmasını saÄŸlar.
Satürn basık bir şekle sahiptir:
Düşük yoğunluğa sahip olması, gezegenin akışkan yapısı ve kendi etrafındaki dönüş hızının yüksekliği sayesinde Satürn, ekvatorda geniş, kutuplarda ise basık elipsoid bir görüntüye sahiptir ve Satürn'ün bir resmine bakıldığında bunu rahatlıkla gözlemleyebiliriz.
Merkezden kutuplara olan mesafe 54.000 km iken, merkezden ekvatora olan mesafe 60.300 km'dir. Başka bir deyişle, ekvatordaki yerler merkezden yaklaşık 6.300 km daha uzaktadır.
Ä°lk gökbilimciler, Satürn’ünün halkalarının uydu olduÄŸunu düşünüyorlardı:
1610 yılında Galileo, Satürn’e ilkel teleskopuyla ilk kez baktığında Satürn'ü ve halkalarını görebiliyordu ancak tam olarak neye baktığını bilmiyordu. O halkalar belki de Satürn'ün her iki yanında duran iki büyük uydusu olabilirdi.
1655 yılında Hollandalı gökbilimci Christian Huygens, Satürn'ü gözlemlemek için daha iyi ve geliÅŸmiÅŸ bir teleskop kullandı ve Satürn'ün her iki yanında duran uyduların aslında halkalar olduÄŸunu fark etti. Aynı zamanda Huygens, Satürn’ün en büyük uydusu olan Titan’ı ilk keÅŸfeden kiÅŸiydi.
Satürn uzay araçları tarafından sadece 4 kez ziyaret edildi:
Dünya'dan gönderilen sadece 4 uzay aracı Satürn'ü ziyaret etti. Ancak Satürn’ün katı bir yüzeye sahip olmaması sebebiyle hiçbiri gezegenin yüzeyine iniÅŸ gerçekleÅŸtiremedi. Bu uzay araçlarının ilki, 1979'da Satürn'ün 20.000 km yakınında uçan Pioneer 11'di. Daha sonra 1980'de Voyager 1, ardından 1981'de Voyager 2 Satürn’ü ziyaret etti. Son olarak ise 2004'te Cassini Satürn’e vararak 7 yıllık görevini sonlandırdı.
Satürn’ün 82 tane uydusu var:
Satürn’ün 82 tane keÅŸfedilmiÅŸ uyduya sahip. Bunlardan bazıları GüneÅŸ Sistemi’nin ikinci en büyük uydusu olan Titan gibi bir hayli büyük. Ancak Satürn’ün sahip olduÄŸu çoÄŸu uydu küçük boyutlarda, sadece birkaç km çapında ve bazılarının resmi isimleri dahi bulunmuyor.
Satürn'de bir günün uzunluğu yakın zamana kadar bir gizemdi:
BilindiÄŸi üzere Satürn, büyük ölçüde gazdan oluÅŸuyor ve bu da gezegenin tamamının aynı hızda dönmemesi gibi bir sonuç ortaya çıkarıyor. Bu yüzden de Satürn’ün dönüş hızını belirlemek bir hayli zordu. NASA bilim insanları bu süreyi hesaplamak için Cassini adlı uzay aracındaki verileri kullandılar ve Satürn’deki bir günün 10 saat, 33 dakika ve 38 saniye uzunluÄŸunda olduÄŸunu hesapladılar.
Satürn’ün halkaları Satürn kadar yaÅŸlı da olabilir daha genç de
Satürn’ün sahip olduÄŸu halkalar büyük ölçüde buz parçacıklarından oluÅŸuyor. Bundan yola çıkan bilim insanları da halkaların GüneÅŸ Sistemi’nin baÅŸlangıcından bu yana, yani yaklaşık 4,54 milyar yıl önce Satürn ile birlikte oluÅŸtuÄŸu sonucuna varıyor. Ancak gökbilimciler hala Satürn'ün halkalarının kökenini tam olarak çözemiyor.
Halkalar zaman zaman kayboluyor:
Satürn'ün ekseni, tıpkı Dünya’nınki gibi eÄŸik. Bizim gördüğümüz açıdan Satürn'ün deÄŸiÅŸen konumunu görüyoruz. Bazı zamanlar halkaları tamamen görülebilecek bir konumda oluyor ancak diÄŸer zamanlarda dik konumlandığı için halkaların sadece kenarları görülüyor. Bu da Satürn’ün halkaları sanki kayboluyormuÅŸ gibi görünmesine yol açıyor.
Çıplak gözle görülebilen en uzak gezegen:
Satürn, çıplak gözle görülebilen beÅŸ gezegenden biridir. Bir teleskop ya da dürbün yardımıyla Satürn’e bakarsanız etrafındaki halkaları da rahatlıkla görebilirsiniz. Bunun sebebi ise Satürn'ün Dünya’ya çok uzak olmasıdır.
Satürn yakınlarında yaşam olabilir:
Satürn, canlı yaÅŸamını desteklemeyecek kadar elveriÅŸsiz bir gezegen. Ancak Satürn'ün altıncı en büyük uydusu olan Enceladus için aynı ÅŸeyleri söyleyemeyebiliriz. NASA’nın göndermiÅŸ olduÄŸu Cassini adlı uzay aracı, Enceladus’un güney kutbundan çıkan çeÅŸitli su kaynaklarını keÅŸfetti. Kısa süre içinde Enseladus’ta yaÅŸam olup olmadığını tespit etmek için bu görev için özel tasarlanmış bir uzay aracı gönderilmesi planlanıyor.
www.idrak34.com
Editor : Åžerif SENCER
