PwC ÖZETÄ°| tarafından gerçekleÅŸtirilen Küresel Risk AraÅŸtırması 2023’ün sonuçları açıklandı. Pandemi döneminden bölgesel çatışmalara, jeopolitik risklerden teknolojik dönüşüme kadar son yıllarda hareketli bir süreç geçiren ÅŸirketler, bu zorlu engelleri aÅŸma yolunda risk algılarını ve tercihlerini deÄŸiÅŸtiriyor. AraÅŸtırmada sektör bazlı deÄŸiÅŸiklikler öne çıkıyor. AraÅŸtırmaya göre perakende ve teknoloji gibi hızlı tüketim sektörlerinde faaliyet gösteren ÅŸirketlerin riski fırsata çevirme olasılığı daha yüksekken; kamu ve ilaç sektörü gibi sıkı düzenlemelere tabi sektörlerde bulunanlar riskten kaçınmaya odaklanıyor.
Risk ve denetimin yanı sıra teknoloji, operasyon ve finans departmanlarından, aralarında yönetim kurulu üyeleri ve CEO’ların da bulunduÄŸu 67 ülkedeki 3910 iÅŸletme ve risk liderinin görüşlerini içeren araÅŸtırma, teknolojinin, aÅŸağı yönlü riski daha etkili bir ÅŸekilde azaltarak ve yöneterek ÅŸirketlerin deÄŸerlerini korumada nasıl giderek daha önemli bir rol oynadığını da ortaya koyuyor.
Dünyada ve Türkiye’de ÅŸirketlerin risk algısı ne yönde?
AraÅŸtırmaya katılanların %54’ü dış faktörler arasında yeni enerji kaynaklarına geçiÅŸi en büyük fırsat olarak görüyor. Türkiye’deki yöneticilerde bu oran küresel ortalamanın üzerine çıkarak %64’e ulaşıyor. Buna karşın küresel tabloda %47’lik bir kesim müşteri talep ve tercihlerindeki deÄŸiÅŸiklikleri takip ederken, Türkiye’de bu oran %35 ile sınırlı kalıyor. Türkiye’deki risk beklentisinde tedarik zincirindeki bozulmalar da ) ile genel seviyenin altında yer alıyor. Küresel sonuçlarda ise katılımcıların %42’si bu seçeneÄŸin bir fırsattan ziyade risk olduÄŸunu düşünüyor.
Dünya genelinde katılımcıların %62’si risklerin beraberinde ortaya çıkan fırsatlara odaklanırken, Türkiye’deki ÅŸirketlerin risk yönetimi yaklaşımının deÄŸer yaratmaktan ziyade mevcut deÄŸeri korumaya odaklı olduÄŸu görülüyor.
Son yılların en etkili mega trendleri arasında olan yapay zekâda ise dünya ortalaması ile Türkiye yakın seyrediyor. %60’lık bir kesim üretken yapay zekayı bir riskten çok fırsat olarak deÄŸerlendirirken Türkiye’de bu oran %55 seviyesinde.
PwC Türkiye Risk, Süreç ve Teknoloji Hizmetleri Lideri Oktay Aktolun, araÅŸtırma sonuçlarının, Risk Öncüleri olarak tanımlanan ve tüm sektörlerde katılımcılar arasında en iyi performansı gösteren %5’lik dilimin, risklerin içinde bulunan fırsatların peÅŸinden gittiÄŸini gösterdiÄŸine dikkat çekiyor. Teknoloji kullanımının rolüne dikkat çeken Aktolun araÅŸtırmanın bulguları ile ilgili ÅŸu deÄŸerlendirmeyi yaptı:
“Kurum çapında stratejik dayanıklılıkla desteklenen ve insan odaklı, teknoloji destekli bir yaklaşım olan bu öncülerin; riski yönetmek için, ÅŸirket içi ekiplerin becerilerini artırma ve geliÅŸmiÅŸ analitik, tahmine dayalı modelleme, siber güvenlik araçları ve buluttan daha fazla yararlanma olasılığı diÄŸer ÅŸirketlere göre önemli ölçüde daha yüksek. Ayrıca, bu ÅŸirketler, üretken yapay zekâ gibi yeni teknolojileri bir riskten ziyade fırsat olarak görmeye daha yatkınlar.”
Risk listesinde enflasyon ve siber riskler ön planda
AraÅŸtırmaya katılanların maruz kaldığı riskler sıralamasında siber riski geçebilen tek risk enflasyon; dijital ve teknoloji ile iliÅŸkili diÄŸer riskler ise makroekonomik dalgalanmalarla hemen hemen aynı sırada yer alıyor. AraÅŸtırmaya katılanların üçte biri, siber risklere maruz kalma düzeylerinin çok ya da aşırı yüksek olduÄŸunu söylüyor. Risk yönetiminden sorumlu bu liderler, sıralamada siber riski enflasyonun üzerinde sıralıyor. Ancak bu riskler ÅŸirketleri teknolojiye yatırım yapmaktan alıkoymuyor ve yaklaşık yarısı siber güvenlik araçları ile yapay zekâ, makine öğrenimi ve otomasyon teknolojilerine yatırım yapmayı planlıyor. Türkiye’den katılımcıların neredeyse yarısı da aynı bakış açısına sahip. Türkiye'den gelen yanıtlara bakıldığında, enflasyon (%68) ve makroekonomik dalgalanma riskleri (%61), siber riskler (%19) ile dijital ve teknoloji risklerinin (%13) açık ara önünde yer alıyor.
Katılımcıların önümüzdeki 12 aylık dönemde yüksek seviyede ya da aşırı derecede maruz kalacaklarını düşündükleri tehditler arasında enflasyon ve siber riskler başı çekmekle birlikte farklı konulardaki endişeler de dikkat çekiyor. Bunlar arasında makroekonomik dalgalanma, dijital ve teknoloji kaynaklı riskler, iklim değişikliği, jeopolitik çatışmalar, sağlıkla ilgili riskler ve sosyal eşitsizlik bulunuyor.
Liderler risklere yönelik bakış açılarını değiştirmeye hazır
PwC Küresel Risk AraÅŸtırması 2023’e göre ÅŸirketler artık öncelikli olarak riskten kaçınmaya odaklanan reaktif bir yaklaşımı kaldıracak durumda deÄŸil. AraÅŸtırmaya katılan CEO’ların yaklaşık %40’ı, mevcut gidiÅŸatın devam etmesi durumunda, ÅŸirketlerinin önümüzdeki 10 yılda finansal olarak varlığını sürdüremeyeceÄŸini düşünüyor. Risklere karşı dayanıklı olabilmek ve riskleri fırsata çevirebilmek için ÅŸirketlerin, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinden jeopolitik risklere, makroekonomik dalgalanmalardan teknolojinin yıkıcı gücüne kadar tüm risklere bakış açısını deÄŸiÅŸtirmeleri gerekiyor.
Bu sürekli değişim ve belirsizlik ortamında, uyum, değişim ve dönüşüm kabiliyeti, şirketlerin ayakta kalabilmesi ve sürdürülebilir büyümeyi yakalayabilmesi için kritik önem taşıyor. Riski değişim ve büyüme fırsatına çevirmek için teknolojinin ve verinin gücünden yeni şekillerde faydalanırken, aynı zamanda şirket içinde çeşitli çok disiplinli yetenekler oluşturmak öncelikli bir koşul haline gelmiş durumda.
Editor : Åžerif SENCER
