Asgari ÖZETİ| ücretten zammından enflasyon rakamlarına, kira fiyatlarından fahiş fiyat tartışmalarına kadar gündemindeki önemli başlıkları değerlendiren Asmalı, asgari ücret için 7 bin 500 ve 8 bin bandında bir rakam beklendiğini söylerken, fahiş fiyat tartışmalarına ilişkin ise, MÜSİAD olarak bir aplikasyon geliştirdiklerini ancak bunun hayata geçmediğini söyledi. 
İşte Asmalı'nın Haber7'ye verdiği o röportaj:
Pazar ve marketlerdeki pahalılık konusu çok tartışılıyor. MÜSİAD tarafı olarak bu meseleye nasıl bakıyorsunuz? Bir diğer mesele de kira konusu. Herkesin kirayla ilgili bir sıkıntısının olduğunu görüyoruz. Kira artışlarını önleyecek bir öneriniz var mı? Bir çalışma yaptınız mı?
FİYAT ARTIŞLARI KONTROL ALTINA ALINMALI
Ülkemizde bazı krizleri fırsata çevirme eğiliminde olan insanlar var. Burada da devletin güçlü bir denetim mekanizması getirmesi lazım. Bunu mevcut insan gücü kapasitesiyle değil, teknolojik bir adımla yapması lazım. Biz MÜSİAD olarak bununla ilgili bir öneri sunduk. Ürün izleme yapısı kurduk. Telefona indirilen bir aplikasyondan o ürünün kodu okutularak çıkış fiyatı görülecek ve farklı bir fiyat tespit edilmesi durumunda bu merkeze bildirilecek, bunun karşılığında ek puan alınacak bir prim sistemi sunduk. Bu dijital dönüşüm ofisindeki arkadaşlarımızın 4 senedir çalıştıkları bir projeydi. Maalesef hayata geçmedi.
Bunların sıkı denetlenmesi lazım. Vatandaşın da bu noktada daha dikkatli olması lazım ama ülkemizin hatta dünyanın çok zor süreçlerden geçtiği böyle bir ortamda enflasyonu körükleyecek, vatandaşın alım gücünü aşağı çekecek bu tarz fiyat artışlarının doğru olmadığını, kontrol altına alınması gerektiğini bir kez daha ifade edelim.
ARALIK AYINDA ENFLASYONDA DÜŞÜŞ GÖRECEĞİZ
Enflasyonun durması ya da geri gelmesi fiyatların artmaması anlamına geliyor. Geçen yıl yanılmıyorsam 13’lerin üstünde bir enflasyon gelmişti. Önümüzdeki aralık ayında enflasyonda düşme eğilimini göreceğiz. Aralık enflasyonuyla beraber bunu Ocak ve Şubat'ın izleyeceğini düşünüyorum. Zaten Sayın Cumhurbaşkanımız da Şubat'tan itibaren enflasyonun geri geleceğini düşünüyoruz demişti. Biz de bekliyoruz.
KİRALAR ÇOK FAZLA YÜKSELDİ
İnşaat sektörü küçülmeye devam etti dolayısıyla talep var arz noktasında sıkıntılar var. ‘İlk Evim İlk İş Yerim’ projesinde fiyatlar biraz duruldu. Zaten bankaların konut kredilerini kırmasıyla alım noktasında bir durgunluk var. Fiyatlarda bir dengelenme var ama bu kira fiyatlarına nasıl yansır? Bunu gelecekte göreceğiz. Kiralarda artış artık olmaz, çünkü gerçekten çok fazla yükseldi. İstanbul'da neredeyse 5000 liranın aşağısında daire kalmadı. Kira bundan sonra artmaz ama çok da geri geleceği noktasında beklentiye girmemek lazım.
TÜİK üçüncü çeyrek büyüme rakamlarını açıkladı. Bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,9 arttı. Nasıl değerlendirirsiniz?
FAİZ İNDİRİMLERİ BAŞARILI OLDU
Tabii 7.7 gibi birinci, ikinci çeyrek büyüme rakamlarına göre bir düşüş var. Bu bekleniyordu zaten. Özellikle Avrupa ve yurt dışı piyasalarında dış ticaret talepleri geri gelmeye başladı. Buna bağlı olarak orada bir küçülme görüyoruz. Bunun yanında stoklarda bir küçülme var. Yatırımlarda biraz azalma var ama iç talep çok canlı. İç talep yüzde 13 oranında büyümeyi destekledi bundan dolayı da 3.9 gibi bir rakamla üçüncü çeyreği büyüme artışıyla tamamladık. Tabii OECD ortalamasının çok üstünde. Dünyada G20 ülkeleri arasında 4’üncü sırada. Birinci sırada gelenler enerji kaynaklarına sahip olan ülkeler. 13 çeyrektir üst üste büyüme rakamının açıklanması, Türkiye'nin dış şoklara karşı dayanıklılığının, bağışıklığını ne kadar arttığını gösteriyor. Dolayısıyla ekonomi taşların ne kadar yerine oturduğunu gösteriyor. Merkez bankası faizleri indirerek iç tüketimi canlı kılmayı hedefliyordu. Bunda da başarılı olduğunu görebiliyoruz.
Bu günlerde en çok konuşulan konu şüphesiz asgari ücret. Çeşitli rakamlar konuşuluyor. Sizin öngörünüz nedir?
ASGARİ ÜCRET 7500 TL'NİN ALTINA DÜŞMEZ
Herkesin hakkını alması, alım gücünün korunması, çalışanların enflasyon karşısında ezilmemesi temel prensibimiz. Gerek MÜSİAD'da gerek kendi iş yerlerimizde asgari ücretle çalışan yok. Kazandığınız zaman personele de bu refah payını yansıtmanız gerekiyor. Küresel rekabette ülkemizdeki üretim gücünden kaynaklanan fırsatı da tepmemeliyiz. Geçen hafta Batman ve Diyarbakır’ı gezdik. Daha önce Adana ve Antep'teydik. Makul hem çalışanları hem işvereni koruyacak bir düzenleme yapılması gerektiğini söyledik. 7 bin 500 ve 8 bin bandında bir asgari ücret makul gelebilir. Bu yıl ara zamlarla beraber yüzde 94 bir zam artışı olmuştu. Bu yıl sonu enflasyonuna göre değil, önümüzdeki dönem enflasyon beklentisine göre bir artış yapılacaktır. Bu manada 7 bin 500 TL’nin altına düşmeyeceğini düşünüyoruz.
2023 yılında bizleri ekonomik olarak nasıl gelişmeler bekliyor?
TÜRKİYE BOŞALAN PAZARI DOLDURUYOR
Bu yılın ikinci yarısından itibaren dünya küresel manada bir daralmaya gidiyor. Özellikle enerji fiyatlarındaki artışın sebep olduğu hatta enerjiye erişimin az olduğu Avrupa ülkelerinde çok ciddi durgunluk var. Türkiye'nin en çok ihracat yaptığı ülkeler Avrupa Birliği ülkeleri. Zaten büyüme rakamlarına da bu yansımış durumda. Bu noktada önümüzdeki sene özellikle pandemi koşullarının azalmasıyla Çin'in üretimde tekrar yükseleceğini, enflasyonun artık tepe yaptığını, faizlerin bir miktar düşmeye başlayacağını, önümüzdeki senenin ikinci yarısından itibaren dünyadaki ekonomik göstergelerde toparlanma olabileceğini düşünüyoruz. Türkiye bu ekonomik krizi büyük fırsata çeviren ülkelerden biri. Lojistik konumu, esnek üretim kapasitesi ve Avrupa'nın çektiği enerji sıkıntısını yaşamayacağını düşünerek Türkiye için bazı fırsat pencereleri açılabilir. Türkiye, Avrupa ülkelerinden boşalan pazarları dolduruyor. Türkiye için önümüzdeki senenin en az bu seneye kadar iyi geçeceğini düşünüyoruz.
MÜSİAD olarak 2022 Ekonomi Raporunu Basın mensuplarına açıkladınız ve 3 başlık altında sınıflandırdınız. Bizler için de rapora kısaca değinebilir misiniz?
Uzman hocalarımız 85 sayfalık bir ekonomi raporu hazırladı. Bu raporun ana özeti dünya ekonomi sistemi artık mevcut ekonomi düzenini kaldırmıyor. Dünya 2008 yılından bu yana Rusya-Ukrayna savaşı ile beraber çok büyük buhranlar geçiriyor. Ekonomide çok büyük kırılmalar yaşandığını görüyoruz. Birçok ülke enflasyon rakamlarında ciddi bir şekilde yükseğe çıkıyor. Enflasyon oranları nedeniyle hayat pahalılaşıyor. Bunun yanında da tedbir olarak faiz artışıyla bunu dengelemeye çalışıyorlar. Bu böyle mi olmalı yoksa Türkiye'nin uyguladığı yeni ekonomik model alternatif olabilir mi? Raporumuzda bunları işledik. Küresel ticaret hacmi 85 trilyon dolar ama dünya ülkelerinin borçluluk oranı 300 trilyon dolar. Dolayısıyla yaklaşık 3 buçuk katı büyüklüğünde bir borçluluk oranı var. Bunun yanında yine raporumuzda belirttiğimiz tezgah üstü küresel tahvil piyasalarında yaklaşık 650 trilyon dolarlık bir işlem hacminden bahsediyoruz. Bu da dünya küresel ticaret hacminin 8 buçuk katı demek. Bu çok sürdürülebilir değil. Bu noktada yine raporumuzda var. Türkiye'mizde bile 2021 yılında 187 bin işletmeyle bir araştırma yapılmış, 627 milyar gibi bir brüt kar kazanılmış, bunun 400 milyarı faize gitmiş, net kazanç 200 milyar gibi bir rakam. Yani Türkiye'de bütün faiz indirimlerine rağmen sanayicinin kazancının üçte biri kendisine kalıyor, üçte ikisini faize veriyor. Emekçinin alın terinin bu şekilde faizle gitmesini doğru bulmuyoruz. İstanbul Finans Merkezi'nin açılmasıyla beraber Türkiye'nin faizsiz finans alanında merkez olması için bir fırsat penceresi açılıyor. Kanunlarla, yönetmeliklerle, yapacağımız düzenlemelerle ve teşviklerle Türkiye'yi yeni dönemde küresel finansın özellikle İslami finansın bir merkezi haline getirebiliriz. Raporumuzda bunları detaylı bir şekilde işledik.
Başkan Asmalı’nın Rapor kapsamında değişen ve dönüşen küresel ekonomi çerçevesinde Türkiye’nin, dünyanın ilk 10 ekonomisi arasında yer almasını hızlandıracağını ifade ederek açıkladığı 16 adet somut önerinin başlıkları ise şu şeklide sıralandı:
Sektör Bazlı Stratejik Plan Takvimi OluşturulmalıÖnceliklerin Belirlendiği Sistematik Bir Yol Haritası KurgulanmalıEkonomi Bilim Kurulu OluşturulmalıFinansta Bir Pazar Değil, Ev Sahibi Konumuna GelinmeliFaizle Mücadele ProgramıFaizsiz Finans KanunuDiğer Kanun ve Yönetmeliklerin De Gözden GeçirilmesiZekât Toplama ve Dağıtma İşlemlerinin Finansal Sisteme Entegrasyonunun SağlanmasıDefi Uygulamaları ve Neobank’ın Öne Çıkardığı Fırsatların Finans ve Katılım Bankacılığı Kapsamında Değerlendirilmesiİslami Finansal Çözümlerin ÇeşitlendirilmesiKOBİ’lerin Finansman İmkânlarının GenişletilmesiSelektif Kredi PolitikasıMakro İhtiyati TedbirlerÜcretler Seviyesi-Gelir AdaletiHukuki AltyapıDezenflasyonist Etki
Editor : Şerif SENCER
