Dünya'da ÖZETİ| bazı sonuçları ortaya çıkaran, bazı matematiksel hesaplamaları yapmamızda önem taşıyan ve daha birçok bilmediğimiz detaylar var. Bunlardan bir tanesi ise, belki de yaşantımızda sık duymamıza rağmen tam anlamıyla ne işe yaradığını bilmediğimiz meridyen konusu. Detaylarını araştırdığımızda uçsuz bucaksız noktalara gittiğimiz meridyenler hakkında ilginç bilgileri merak ediyorsanız, sizler için tüm detayları yanıtladık.
Meridyenler, aslında bazı konuları daha rahat belirlememizde bizlere yardımcı oluyor. Mesela konum öğrenmede ve daha birçok konuda oldukça büyük bir rehber niteliğindeler. Bununla birlikte, meridyenlerin geçtiği bazı bölgelerde yerel saatlerin aynı olması gibi oldukça ilginç detaylar da bulunuyor. Dilerseniz lafı hiç uzatmadan meridyen nedir, özellikleri nelerdir, Dünya'da kaç meridyen var sorularını cevaplayalım.
İlk olarak, Meridyen nedir? Tanımına bakalım:
Meridyen ile ilgili detaylar ile boğulmadan önce, meridyenin ne olduğunu bilmemiz gerekiyor. Meridyen, bir kutup noktasından başlayıp, diğer kutup noktasına kadar uzanabilecek büyüklükteki yarı çemberlere denir. Meridyenler, genel olarak konum belirlememizde büyük rol oynamakla birlikte, Dünya üzerindeki yatay çizgilerin kesilmesini sağlayan hayali çizgiler olarakta bilinir. Dünya'nın yuvarlak olduğunu ispatlamakta büyük bir rol oynayan meridyenlerin hepsi aslında birbirleri ile aynı uzunluklara sahiptirler.
Dünya'da toplam kaç meridyen vardır?
Meridyenler, Dünya'da oldukça fazla sayıya sahipler. Başlangıç noktasının doğusunda tam olarak 180 adet meridyen bulunuyor. Bununla birlikte, yine başlangıç noktasının batı bölgesinde ise 180 adet meridyen daha bulunuyor. İkisini topladığımızda 360 adet meridyen mevcut.
İki meridyen arası mesafe ne kadardır, kaç dakika?
Bir önceki başlığımızda Dünya'da toplam 360 adet meridyen olduğundan bahsetmiştik. Bu meridyenlerin arasındaki mesafe ise Ekvator'da 111 kilometre gibi uzun bir mesafe olmakla birlikte, meridyenler arasındaki saat farkı ise yalnızca 4 dakika.
Başlangıç meridyeni nerededir?
Meridyenlerin başlangıç noktası, Birleşik Krallık’ta bulunan Greenwich olarak bilinmektedir. Hatta, 180 meridyen Greenwich’in batısında ve 180 meridyen ise batısında bulunuyor. Başlangıç meridyeni ise, Baş Meridyen olarak biliniyor. Aslında başlangıç meridyeni istediğiniz herhangi bir yer olabilir. Yani, Greenwich olmasının bilimsel olarak hiçbir nedeni bulunmuyor. Ama, Dünya genelinde başlangıç meridyeninin resmi konumunun Greenwich olması hakkında uluslararası anlaşmalar bulunuyor.
Her hükümet, doğal olarak Greenwich meridyeninin ana meridyen olduğu konusunda aynı fikire sahip değildiler. Hatta, bu uzun mesafeli rotalarda navigasyonu oldukça zorlaştırıyordu. Bununla birlikte, bazı ülkeler başkentlerinden geçen meridyenlere göre boylamlı haritalar hazırladılar. Mesela Fransa, başkenti Paris’ten geçen 0 derece boylamlı haritalar yayınladı. 1884 yılında ABD’de gerçekleşen uluslararası bir kongrede, tek bir meridyen seçmeye karar verdiler ve İngilitere’deki Greenwich bölgesi seçildi.
Peki meridyenlerin özellikleri nelerdir?Bütün meridyenler kutup noktasında birleşirler
Bütün meridyenlerin birleşme noktası, kutup bölgeleridir. Bununla birlikte ardışık meridyenler arasındaki mesafe ise Ekvator’dan başlayıp, kutuplara doğru daralıyor.
Uzunlukları birbirlerine eşittir
Greenwich’in doğusunda 180, batısında 180 olmak üzere toplam 360 meridyenin hepsinin uzunluğu eşit. Bununla birlikte, bu meridyenler paralel üzerindeyken birbirlerinden aynı eşit uzaklıkta bulunuyorlar.
Aynı meridyen üzerindeki noktalarda yerel saat aynıdır
Bir meridyen üzerindeki noktaların hepsinin yerel saatleri aynı. Bununla birlikte, öğle vakitleri de aynı saate denk geliyor. Lakin, güneşin doğuş ve batış saatleri buna dahil değil. Çünkü eksen eğikliği aydınlanma çemberi kutup noktalarından geçmiyor.
Doğusuna doğu yarımküre, batısına ise batı yarımküre denir
Meridyenlerin doğu tarafı Doğu Yarımküre, tam tersi olan batı tarafı da Batı Yarımküre olarak bilinir. Bu, onları ayırmada oldukça büyük bir rol oynuyor.
Antimeridyen:
Antimeridyen, yayını tam çembere tamamlayan meridyenin karşısındaki meridyene verilen isimdir. Mesela, başlangıç meridyeni 0° ise, antimeridyen 180° oluyor.
Dünya'nın dönüşüne göre yerel saat farkları
Dünya tam olarak batıdan doğuya doğru döndüğü için, doğu tarafında bulunan meridyenler ile batı tarafında bulunan meridyenlerin yerel saat farkları, batıdan daha da ileride.
Başlangıç meridyeni Greenwich’tedir
Başlangıç meridyeni, Birleşik Krallık’ta bulunan bir kasaba olan Greenwich’te bulunuyor. Bununla birlikte, Greenwich kasabasının doğu tarafında 180 ve batı tarafında ise 180 tane olmak üzere Dünya'da toplamda 360 adet meridyen bulunuyor.
Doğudan batıya doğru gittikçe derece büyür
Başlangıç bölgesi Greenwich’ten doğuya doğru gittiğinizde, 0 derece ile başlayan meridyenlerin dereceleri daha da büyüyecektir.
Başlangıç meridyeni aynı zamanda Koordineli Evrensel Zamanı ayarlar
Koordineli Evrensel Zaman (UTC), saatlerin değişimlerinden etkilenmez. Örneğin yaz saati veya kış saatleri, UTC saat dilimini asla etkilemez. Başlangıç meridyeni, UTC için zaman standardıdır. Dünya genelindeki tüm ülkeler, zaman dilimlerini UTC’ye göre ayarlarlar. Güzide ülkemiz Türkiye’nin ise Koordineli Evrensel Zamanı UTC+3’tür.
Başlangıç meridyeni bununla birlikte Uluslararası Tarih Çizgisinin oluşturulmasında da oldukça büyük bir rol oynuyor. Dünya’nın boylamı 360 dereceyi ölçer ve bu nedenle başlangıç meridyeninin orta noktası 180 derece boylam çizgisiyidir. 180 derece boylam çizgisi, Uluslararası Tarih Çizgisi olarak biliniyor.
Türkiye’de kaç meridyen var?
Gelelim en merak ettiğimiz sorulardan bir tanesine. Ülkemizde kaç tane meridyen var sorusunu da merak ediyorsanız, ülkemizde toplam 19 meridyen bulunuyor ve 6 paralel bulunuyor. Türkiye, 36-42 kuzey paralelleri ve 26-45 doğu meridyenleri arasında bulunuyor.
Peki meridyen ve paralellerin farkı nedir?Meridyenlerin paralellere göre en büyük farkı, meridyenlerin yay şeklinde olması dolayısıyla sayılarının paralellere göre 2 kat daha fazla olması. Meridyenler, kutupları birleştirdiği için boyları birbirine eşit. Paraleller ise haritadaki tüm yerleri birbirine bağlayan ve doğudan batıya doğru uzanan sanal çizgilerdir.
Meridyenler, zaman kavramı da başta olmak üzere aslında birçok detaya sahipler. Meridyenlerin belirli bir alana gittikçe değişen dereceleri, iki meridyen arasındaki mesafe, meridyenlerin isimleri ve daha birçok detay, meridyenler üzerinde oldukça büyük bir merak uyandırmasına neden oluyor. Eğer meridyenler ile ilgiliyseniz, meridyenlerin ne kadar önemli olduğunu da en ince ayrıntısına kadar biliyor olmalısınız.
Sizler için meridyen nedir, meridyen özellikleri nelerdir, Dünya'da kaç meridyen var da dahil olmak üzere meridyenler hakkında merak edebileceğiniz tüm soruları yanıtlamış olduk. Meridyenler hakkında bildiğiniz özel detayları, yorumlarda bizimle ve diğer takipçilerimizle paylaşmayı unutmayın. Ayrıca, meridyenleri henüz yeni keşfediyorsanız, meridyenler hakkındaki değerli yorumlarınızı da aşağıya yazabilirsiniz.
Editor : Şerif SENCER
