Bugün ÖZETİ| şöyle bir etrafımıza baktığımız zaman insanlar olarak kendimizi beslenme piramidinin en üstünde görüyoruz. Elimizde silahlarımızla karadayken bu doğru ama bir de okyanusun gizemli sularına dalalım; işte orada karşımıza mavi balinalar çıkar. Mavi balina, dünyada yaşamış en büyük hayvan olarak kabul ettiğimiz bazı dinozorlardan bile daha büyük boyutlara ve daha yüksek ağırlıklara ulaşabilir.
Mavi balinalarla öyle sahilde çayımızı içerken ya da kıyıdan kıyıdan yüzerken karşılaşmamız pek mümkün değil ama sıradan bir sualtı belgeselinde bile karşılaşsak dünyadaki yerimizi sorgulamadan edemiyoruz. Çünkü boyu, karada olsa en üstüne bakmaya çalışırken boynumuzu ağrıtabilecek kadar büyük. Lafı daha fazla uzatmayalım ve gelin mavi balinalar hakkında pek çoğunu ilk kez duyacağınız sıra dışı bilgilere yakından bakalım.
Mavi balinalar hakkında sıra dışı gerçekler:
Mavi balinalar büyük, hem de çok büyükler.Kocaman bir kalbi var.Yavruları çok sevimli ama kucağa alınacak cinsten değil.Mavi balinalar sohbet etmek için doğru hayvanlar değil.Çerezle besleniyorlar desek yalan olmaz.Boylarına aldanmayın, çok iyi yüzerler.Bir mavi balina seni beni gömecek kadar uzun yaşayabilir.Bir zamanlar okyanuslarda yüzbinlerce mavi balina vardı.Yakındır ortada mavi balina falan kalmaz.Mavi balinalar büyük, hem de çok büyükler:
10 katlı bir bina düşünün, onu yan yatırın ve suyun altında yüzer pozisyona getirin; işte karşınızda bir mavi balina. Mavi balinaların boyu 24 ile 30 metre arasında değişirken bazıları 33 metreye kadar uzayabilir. Yani uç uca eklenmiş üç büyük otobüs kadardır. Elbette ağırlığı da bu boyuna yakışır şekilde 100 ile 150 ton arasında değişir ama 220 ton ağırlığa kadar da çıkabilir. Yaşayan en büyük kara canlılarından Afrika filinin maksimum 6 ton olduğunu düşünürsek bir mavi balinanın ağırlığını tahayyül etmek bile zor olacaktır.
Kocaman bir kalbi var:
Tabii bilemeyiz belki gerçekten sevgi dolu bir hayvandır ama kocaman kalbi var cümlesi yalnızca bir deyim değil. Mavi balinanın devasa vücuduna kan pompalamakla görevli kalbi 450 kilogram ağırlığa kadar çıkabilir. 6500 litrelik kan hacmini pompalayan atardamarlar arasında ufak tefek bir insan sürünerek de olsa ilerleyebilir. 6 ton ağırlığa kadar çıkabilen dilini şöyle bir serelim desek 50 insan rahatça yan yana durabilir. Sayıyı azaltırsak piknik yapmak da mümkün.
Yavruları çok sevimli ama kucağa alınacak cinsten değil:
Her canlı gibi mavi balinaların da yavruları çok sevimlidir. Sevimli yavrularımız doğdukları zaman yaklaşık 8 metre uzunluğunda ve 4 ton ağırlığında bebekler olurlar. Yani pek de kucağımıza alıp sevebileceğimiz türden değiller. Daha da ilginç olan bir mavi balina yavrusu günde ortalama 90 kilogram ağırlık kazanır. 18 ay boyunca emdikten sonra sütten kesildiği zaman dokularındaki büyüme milyarlarca kattır. Bu özelliği onu hayvanlar alemindeki en hızlı büyüyen canlı yapar.
Mavi balinalar sohbet etmek için doğru hayvanlar değil:
Gelişti teknoloji, daldık suya, bulduk bir mavi balina, başladık sohbete. Yok, dayanamazsınız. Çünkü bir mavi balinanın sesi 188 desibele kadar çıkabilir. Bir jet motorunun ortalama 140 desibel gürültüde çalıştığını düşünürsek bu sese dayanmak imkansızdır. Bireyler arasındaki iletişimin temeli olan bu sesler yaklaşık 1600 kilometre uzaklıktan bile duyulabilir. Daha da ilginç olan ise tüm bu özelliklerine rağmen mavi balina dünyanın en yükses sese sahip ikinci hayvanıdır, birincilik 230 desibelle ispermeçet balinasının elinde.
Çerezle besleniyorlar desek yalan olmaz:
Önce siz iri kalmak için neler yiyorsunuz bir onu düşünün, bir de mavi balinaların ne yemesi gerektiğini düşünün. Maalesef düşünceleriniz yanlış çünkü mavi balinalar dişsiz canlılardır ve bu nedenle de kril adı verilen karides benzeri inanılmaz küçük boyuttaki canlılarla beslenirler. Bir mavi balina tek seferde 1 ton kril yiyebilir. Günde yaklaşık 4 ton kril ile beslenmesi gerekir. 4 ton kril demek, 40 milyon tane kril demektir. Şöyle bir hamsi sürüsüne dalsa her şey düzelecek ama evrim işte.
Boylarına aldanmayın, çok iyi yüzerler:
150 tonluk bir canlının nasıl olup da hareket ettiği bile şaşırtıcı ama su altı şartlarını düşündüğümüz zaman bu bir avantaj olabilir. Yaz aylarında kutup bölgelerinde beslenen mavi balinalar kış gelince ekvator bölgesine göç ederler. Ortalama yüzme hızları saatte 20 kilometre, çoğu zaman için saatte 50 kilometredir. Ancak gerekli olduğu durumlarda hızları saatte tam 300 kilometreye kadar çıkabilir.
Bir mavi balina seni beni gömecek kadar uzun yaşayabilir:
Mavi balinalar dünyada bilinen en uzun yaşayan canlılardan bir tanesidir. Mavi balinaların ortalama ömrünün 80 ile 90 yıl arasında değiştiği düşünülüyor. Bilinen en yaşlı mavi balina ise 100 yaşındaydı. Yahu hangisi ne kadar yaşamış nereden biliyoruz diyorsanız cevap boyun yüzgeçlerinde. Burada bulunan yüzgeçlerdeki halkalar tıpkı ağaç halkaları gibi bir mavi balinanın yaşını ortalama şekilde öğrenmemizi sağlıyor.
Editor : Şerif SENCER