BORSAGUNDEM.COM ÖZETİ| – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Kripto para piyasaları geçen yıl yaşadığı büyük çöküş sonrası toparlanma sürecinde. Son iki haftadır yükseliş trendine giren piyasada, enflasyon verileri sonrası yukarı yönlü hareket devam ediyor.
Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre, yine de kripto para piyasalarına daha genel anlamda hakim olan karamsar havanın bir anda yok olması beklenmiyor. Yaşanan iflaslar, işten çıkarmalar, kripto şirketlerinin sponsorluk anlaşmalarının birer birer sonlanması ve hemen hemen tüm kripto para birimlerinin değerinde yaşanan büyük düşüşler, piyasanın kalıcı şekilde toparlanması ve yatırımcıların gözünde güvenilir bulunması için daha zamana ihtiyaç olduğunu gösteriyor.
Wash trade’in keşfi ve kaldırılması
CNBC’den Cheyenne DeVon’ın haberine göre, kripto para piyasalarında yaşanan güvensizliğin nedenlerinden biri de ‘wash trade’. ‘Kendi kendine alım satım’ olarak da bilinen wash trade, genellikle alıcının ve satıcının aynı olduğu alım satım işlemlerini ifade ediyor. Yatırımcıları fiyat hareketleriyle yanıltmayı amaçlayan bu alım satım yöntemi, ABD’li milyarder yatırımcı Mark Cuban’ın da dikkatini çekiyor.
Mark Cuban, asırlık bir piyasa manipülasyon taktiği olan ‘wash trade’in kripto para birimi endüstrisini sarsacak bir sonraki şey olacağına inanıyor. Uzun süredir sıkı bir kripto para yatırımcısı olan Cuban, “Bence bir sonraki olası patlama, merkezi borsalarda ‘wash trade’lerin keşfedilmesi ve kaldırılmasıyla gerçekleşecek” diyor.
Wash trade, bir yatırımcının sahte hacim oluşturmak ve varlığa yüksek talep varmış gibi görünmesini sağlamak için aynı finansal varlığı birden çok kez alıp satması işlemine deniyor. Bu sayede yapay olarak şişirilmiş talep, diğer yatırımcıların ilgili varlığa gerçek bir talep olduğunu düşünmesine yol açıyor ve gerçek para yatırma konusunda yatırımcıları yanıltabiliyor.
Wash trade, bir yatırımcının sahte hacim oluşturmak ve varlığa yüksek talep varmış gibi görünmesini sağlamak için aynı finansal varlığı birden çok kez alıp satması işlemine deniyor.Daha yüksek talep tipik olarak daha yüksek fiyatlara yol açtığından, yatırımcılar bu süreci bir tür ‘pump-and-dump’ yani ‘doldur boşalt’ olarak değerlendiriyor. Fiyat, sahte alım satım yapan yatırımcının gidebileceğini düşündüğü kadar yüksek olduğunda yatırımını nakde çevirebiliyor ve değeri düşen varlık sayesinde diğer yatırımcıları geride bırakabiliyor.
Wash trade, geleneksel ABD finans piyasalarında onlarca yıldır yasa dışı olmasına rağmen, kripto alanındaki aktiviteyi kontrol altına almak zor gözüküyor.
Alım satımların en az yüzde 50’si sahte
Kripto odaklı bir risk izleme ve piyasa gözetim şirketi olan Solidus Labs COO'su Chen Arad, “Kriptoda wash trade alım satımlarının ne kadar olduğunu söylemek geleneksel finanstan çok daha zor, çünkü piyasalar çok farklı ve merkezi değil” diyor.
Örneğin, Bitcoin, hem merkezi hem de merkezi olmayan, düzenlenmiş ve düzenlenmemiş binlerce platformda alınıp satılabiliyor. Arad, CNBC’ye, bunun, suçlu ya da dolandırıcıların borsalar arasında gizli anlaşmalar yapmalarını ve piyasayı yeni ve sofistike kripto-merkezli yöntemlerle manipüle etmek için yeni yollar sağladığını söylüyor.
Wash trade, geleneksel ABD finans piyasalarında onlarca yıldır yasa dışı olmasına rağmen, kripto alanındaki aktiviteyi kontrol altına almak zor gözüküyor.Forbes'un dünya çapındaki 157 kripto borsasına ilişkin son analizine göre, bugüne kadar bildirilen günlük Bitcoin ticaretinin yüzde 50'den biraz fazlasının sahte olduğu düşünülüyor. Çalışma için Forbes, CoinGecko, Nomics, Messari ve CoinMarketCap gibi kripto veri analizi firmalarından ve birden fazla kripto borsasından alınan verileri analiz ediyor.
Cuban, tahminini destekleyecek herhangi bir ayrıntıya sahip olmadığı konusunda uyarıda bulunsa da, özellikle çok az kullanıma sahip dijital token’lar için sözde on milyonlarca dolarlık alım satım olduğuna dikkat çekiyor ve bu tür varlıkların nasıl oluyor da bu kadar kolay paraya çevrilebildiğini anlamadığını belirtiyor.
Arad, ‘wash trade’in kripto para piyasasında önemli bir sorun olduğunu kabul ediyor ve şöyle diyor: “Wash trading'i engellemeden, kripto para piyasası daha güvenli ve erişilebilir finansal hizmetler sağlama potansiyelini asla gerçekleştiremez" diyor.
Tespiti oldukça zor
Ne yazık ki, ‘wash trade’i kendi başınıza tespit etmeniz hiç de kolay değil. Arad, piyasa manipülasyonunu belirlemenin özel teknoloji ve derin teknik, finans ve kripto uzmanlığı gerektirdiğini söylüyor.
Ancak, kripto endüstrisinin yıllar boyunca bu sorunla mücadele etmek için ortak bir çaba sarf ettiğini not etmek de önemli gözüküyor. Arad, “Düzenlenen borsaların çoğunda, geleneksel finanstan daha büyük ve deneyimli uzmanlar tarafından yönetilen uyum ve gözetim ekipleri yer alıyor” diyor. Arad, “Piyasa gözetimi kullanan borsalarda, ‘wash trade’ oranı genellikle yüzde birin altında seyrediyor” diyor.
Arad bu nedenle, bireysel yatırımcıların kendilerini bir ‘wash trade’ tuzağına düşmekten korumak için yapabilecekleri en iyi şeyin, yalnızca şüpheli ticaret faaliyetlerini tespit etmek için piyasa gözetim teknolojisini kullanan düzenlenmiş kripto platformlarına güvenmek olduğunu ifade ediyor.
Editor : Şerif SENCER
