Kurtdereli Mehmet Pehlivan kimdir?

Kurtdereli ÖZETİ| Mehmet Pehlivan 1864 yılında günümüzde Bulgaristan sınırları içinde bulunan Tırnova vilayetinin Selvi kasabasına bağlı Bukriva (Çobanköy) köyünde doğdu. Kurtdereli Mehmet Pehlivan 21 yaşında iken Koca Yusuf'un karşısına çıktı. Mehmet Pehlivan, 1,95 m boyunda ve 148 kg ağırlığındaydı. 1901 yılında Yıldız Sarayı'nda düzenlenen bir törende, Kara Ahmed, Adalı Halil, Molla İbrahim ve Ahmet Madaralı ile birlikte güreş sporunun ilerlemesindeki faydalı hizmetlerinden dolayı sanayi madalyası verildi. Ayrıca Kurtdereli'nin Kırkpınar başpehlivanlığı da bulunmaktadır. 1911 yılında, 32 gecede toplam 43 müsabakaya çıktı. Sonrasında "Cihan şampiyonu" unvanı verildi.

KURTDERELİ VE ATATÜRK

Çocuk Esirgeme Kurumu, Ankara'da at yarışı alanında 1931 yılının 11, 12 ve 13 Kasım günlerinde, Türk pehlivanları arasında büyük bir yağlı güreş karşılaşması düzenlenmişti. Mustafa Kemal ve TBMM Başkanı Kâzım Karabekir Paşa da güreşleri sonuna kadar izlemişti. Türkiye başpehlivanının seçileceği bu müsabakaya, Türkiye'nin her tarafından birçok tanınmış pehlivan gelmişti. Eski ve namdar pehlivanlar da bu karşılaşmanın hakemliğine seçilmişlerdi. Başhakem olarak, Kurtdereli Mehmet Pehlivan ve Suyolcu Mehmet Pehlivan en büyük yeri almışlardı.

Prof. Dr. Afet İnan, Atatürk'le ilgili anılarında, bu güreşleri bizzat güreş yapılan yere Atatürk'le birlikte gelerek izlediğini şöyle anlatmaktadır:

"Anadolu Ajansı'nın sorduğu soruyla, Kurtdereli'nin o sözü söylemesinden sonra, Atatürk'e, hakem yerinde oturan yaşlı Kurtdereli'yi gösterdiler ve onun hakkında bazı şeyler söylediler. Bu sözler Atatürk'ün hislerinin en derin noktasına tesir etmiş ve bu hâl gözlerinden akan birkaç damla yaşla belirmişti. "Türklük ve Türklüğün şerefi, Atatürk'ün üzerine titrediği en mukaddes varlıktır. Atatürk güreşleri seyrederken bilhassa Kurtdereli Mehmet Pehlivan'dan gözlerini ayırmamıştır. O gün, Çankaya'ya döner dönmez eski başpehlivana bir mektup yazar ve bu mektubu bir armağanla birlikte Ali Kılıç ve Salih Bozok ile gece yarısı Kurtdereli'ye vermek üzere gönderir. Kurtdereli, Suyolcu Mehmet Pehlivan ile kaldığı "Zafer Oteli"nde uykudan kaldırılır. Atatürk'ün gönderdiği para armağanı (bin Türk Lirası) ile kendisine övgüleriyle dolu mektubunu Pehlivana verirler. Kurtdereli ummadığı ve beklemediği bu iltifattan dolayı ağlar ve dualar eder.

Atatürk'ün yazdığı ve Türk sporu için bir direktif niteliğinde olan bu mektup şöyledir:

"Kurtdereli Mehmet Pehlivan'a... Ankara - 15.11.1931

Seni, cihanda ün almış bir Türk pehlivanı olarak tanıdım. Parlak muvaffakiyetlerinin sırrını şu sözlerle izah ettiğini de öğrendim: 'Ben, her güreşte, arkamda Türk milletinin bulunduğunu ve millet şerefini düşünürdüm...' Bu dediğini, en az yaptıkların kadar beğendim. Onun için senin bu değerli sözünü, Türk sporcularına bir meslek düsturu olarak kaydediyorum. Bununla, senden ve sözlerinden ne kadar memnun olduğumu anlarsın. Çoluk-çocuğun için sana, ufak bir armağan gönderiyorum. O bu mektubumla beraberdir. Pehlivan! Ömrünün, tam sağlıkla uzun sürmesini dilerim.

Gazi Mustafa Kemal."

KURTDERELİ MEHMET PEHLİVAN NASIL ÖLDÜ?

93 Harbi'nden sonra Balıkesir'in Kurtdere köyünde hayatına devam etti. 1934'te Soyadı Kanunu'ndan sonra Baykurt soyadını aldı. 1939 yılında, 75 yaşında Balıkesir'de öldü.

Kurtdere köyünde, her yıl Mehmet Pehlivan adına, Kırkpınar'dan sonra Türkiye'nin en büyük yağlı güreş turnuvası olan "Geleneksel Kurtdereli Yağlı Güreşleri" düzenlenmektedir. Balıkesir'de adını taşıyan "Kurtdereli Kapalı Spor Salonu" ve Balıkesir Valiliği binasının yanında bir heykeli bulunmaktadır. Ayrıca 2014 yılında, Karesi Belediyesi, Kurtdereli Mehmet Pehlivan'ı anlatan bir çizgi film yayınlamıştır.