Kendisinden ÖZETİ| önce yaşayanlar ve kendisinden sonra yaşayacak olanlariçin değil, yalnızca kendisi için yaşayan insanlardan oluşanbir toplumda narsisizm toplumsal bir ahlak biçimi olarak kendinigösterebilir.
Tarihselzamanla ilişkisini kaybetmiş bir toplumda narsisizmin tipik birkişilik yapısı olarak ortaya çıktığını söyleyen ChristopherLasch, içinde yaşadığımız zamanın yeni kültürünün buolduğunu söyler. Lasch’ın Narsisizm Kültürü (1) isimlieseri günümüz insanını yakından tanımak için dikkate alınmasıgereken eserlerden biridir.
ÖTEKİNİ BOŞVER!
Kendinedüşkünlüğün “özgünlük” ve “farkındalık” olarakmeşrulaştırıldığı günümüz dünyasında “Kendini sev!”ifadesi kendilik ve sevmek kavramlarına odaklanmayı ima etmektençok “Ötekini boş ver!” anlamında kullanılmaktadır. Kişiselgelişim vaizleri ötekinin olmadığı bir dünyada kaderlerininkendi ellerinde olduğunu söyleyerek insanları tek başlarınayeterli olmaya çağırırken günümüz narsisizminin bir kültürolarak yerleşmesine büyük katkı sunmaktadırlar.
Lasch,Narkissos mitini değerlendirirken “Mesele onun kendine âşıkolması değildi” der. Narkissos, kendi yansımasını tanımadığıiçin kendi ve çevresindekiler arasındaki farka dair hiçbir fikresahip olmayandır. “Ötekini boşver!” tutumu kendilikmeselesinin idrak edilmediğini bize söyler.
Ötekinintemsiliyeti olarak kamusal alanın yitirilmesi narsisizm ahlakındakamunun kişisel performans sergilenen bir alana dönüşmesine nedenolur. Kamusal alan bir tür herkesin kendine olan sevgisini ilanettiği bir mecradır. Var olmak demek kendini uluorta sevmekdemektir. Bu performansın “Ben kimim” sorusuyla kendini vitrindegöstermesi oldukça yaygın bir durumdur. Narsisizm ahlakında “Benkimim” sorusu gerçekleştirilebilir bir arayıştan ziyadezihinsel bir takıntının ifadesidir.(2)
Sözüedilen zihinsel takıntı yapay mistik eğilimlerde de kendinigösterir. “Ben kimim” sorusu günümüz narsisizminde mistik biryönelim olarak da lanse edilirken mistisizm fantastik edebiyattanedinilen imgelerle bulanık hale getirilir.
TARİHLEBAĞINI KOPARAN İNSAN
Nedenbir kültür olarak narsisizm bu denli yaygınlaşmıştır? Busoruya yanıt verebilmek için öncelikle günümüzde yaşayaninsanların gelecek zamanla kurduğu ilişkiye odaklanabiliriz.İçinde kişinin kendisinin olmadığı bir gelecek zaman artıkilgi çekmemektedir. Kendi ölümlerinden sonraki dünyaylailgilenmeyen insanların dikkati kendi yaşamlarının geleceğeuzatılmasına kaymıştır. Uzun yaşamanın hakiki kişisel başarıolarak kabul edildiği günümüzde ölmek -henüz dile getirmemişolsa da- bir beceriksizlik olarak sezilmektedir.
Geleceğeilgi duyulmaması geçmişle de ilişkiyi koparmış, günümüzinsanı tarihi kendi biyografisiyle kuşatmıştır.
HAYATTAKALMA STRATEJİSİ OLARAK NARSİSİZM
Tümbu olan bitenlerin arkasındaki gerekçe nedir? İnsanlar neden yaşamdenilince yalnızca kendi yaşamlarına dikkat kesilmişlerdir? Hiçşüphesiz ki sayısız gerekçe bulunmaktadır. Bu gerekçelerdenbazıları yaşanan iki dünya savaşı, dini geleneklerin insandönüştürücü karizmalarının bizzat temsilcileri tarafındanhasara uğratılması, modern kurumların küresel risk yaratabilmegücü ve dünyanın sonu içerikli distopyaların edebiyat, sinemave özellikle siyasette aktif rol alması gösterilebilir.
Distopikdünyanın riskleri insanları hayatta kalma stratejilerine itmişgörünmektedir. Lasch, narsisizmi “Çocuksu bir öfkeyle kendinisavunma, ayrıcalıklı benliğin her şeye muktedir olmafantazilerini ödünleme girişimi” olarak görür.
Çocuksuöfkeyle kendini savunan benlik ister istemez dünyanınbiçimlendirilmemiş durumuna, tarih öncesine geri çekilir.Narsisizmin bir kültür olarak yaygınlaşmış olmasınınarkasında bu çocuksu durum yatmaktadır. Narsisizm ahlakındakişiler hayatta kalma stratejisi olarak “Kendini sev”mektedirler.
1- ChristopherLasch – Narsisizm Kültürü – Alfa Yayınları
2- AnthonyGiddens – Modernite ve Bireysel Kimlik -Say Yayınları
Editor : Şerif SENCER
