İnsanoğlu ÖZETİ| tarih boyunca doğal afetlerle mücadele etmiş; deprem, tsunami, volkan, sel, hortum gibi felaketlere karşı hayatta kalma savaşı vermiştir. Ciddi sonuçları olmayan, küçük hasarlarla atlatılan sarsıntıların yanı sıra birkaç dakika içerisinde binlerce insanın hayatını kaybettiği doğal afetler de yaşanmış durumda.
Pek çok binanın yıkıldığı ve yüzlerce insanın evsiz kaldığı 2011 Van depremi, can kayıpları ve ciddi yıkımlarla sonuçlanan 1999 Düzce depremi gibi Türkiye’yi derinden sarsan depremlerden çok daha büyük bir deprem düşünün. Hazırsanız bu depremle ilgili kayıtlara geçmiş rakamları birlikte inceleyelim.
Depremin kurbanı bir Güney Amerika ülkesi oldu!
Büyük Şili Depremi ya da diğer bir adıyla Valdivia depremi, takvimler 22 Mayıs 1960’ı ve saatler 15:11’i gösterdiğinde 6 milyonluk nüfusa sahip ve Şili’nin yaklaşık 700 km güneyinde kalan Valdivia şehrini ansızın vurmuştu.
Binlerce insanın bu ani yıkımla hayatını kaybettiği gün Şili, Richter skalasına göre tam 9,5 şiddetiyle sarsılmıştı. Dünyanın kayda geçen en büyük depremi olan Şili Depremi, ardından diğer felaketleri de beraberinde getirmeye devam etti.
Bilinen en güçlü atom bombasından 750 kat güçlü deprem, geleceğine dair işaretler vermişti.
Güney Amerika’da ve nüfusu 17,5 milyon olan Şili’nin başkenti Santiago’nun merkez üssü olduğu deprem, gerçekleşmeden bir gün önceden gelecek felaket konusunda adeta uyarıda bulunmuştu. Şiddeti 6 ila 8 arasındaki öncü depremler bir nevi bu akılalmaz doğal afetin geleceğini hissettirmişti.
Gündüz saatinde başladığı için daha fazla can kaybı olmamasının yanı sıra yaklaşık 10 dakika boyunca devam eden büyük sarsıntı sırasında, tam 34.3 trilyon kilogram enerji açığa çıkmıştır ki Hiroşima’ya atılan atom bombasının 56 milyon kilogram enerjiye sahip olduğu göz önüne alındığında bu gerçekten dehşet verici bir boyut!
Ülkemizde kaydedilen en büyük depremin 100 katından daha büyük bir deprem!
26-27 Aralık 1939’da Erzincan’da meydana gelen deprem yalnızca 7,2 büyüklüğündeydi. Buna rağmen 30.000 civarında can kaybı yaşanmış, 116.720 bina yıkılmıştı. Türkiye’nin en büyük felaketlerinden biri olan ve Fatsa’da tsunamiye sebep olan bu depremin 100 katından daha büyük bir depremdi, 1960 Şili Depremi.
Deprem, ardından beklenmedik felaketleri sürüklemeye devam etti.
9,5 şiddetindeki deprem; şehirde 7 şiddetinde artçılar meydana getirerek hayatta kalmaya çalışan vatandaşları korkutmaya devam ederken depremden tam bir saat sonra Büyük Okyanus’ta tsunami meydana geldi.
6-7 katlı bir apartman boyundaki dalgalar; Hilo, Hawaii ve Güney Afrika'nın sahil bölgelerini tahrip etmiş, 191 kişinin ölümüne yol açmıştı. Tsunami o kadar şiddetliydi ki neredeyse depremde yaşanan can kaybı kadar can kaybına sebep oldu.
Sarsıntıdan 2 gün sonra yanardağ patlaması!
Yeryüzündeki depremlerin yüzde 81’inin gerçekleştiği 1. Pasifik Deprem Kuşağı'nda yer alan Şili’nin, Göller Bölgesi’nde yer alan Cordon Caulle Yanardağı, tam 40 yıllık hareketsizliğin ardından aktifleşerek patladı. Patlama sonucu 8 kilometre yüksekliğinde bir kül bulutu oluştu.
Yaşanan felaket sonrası Şili’den geriye ne kaldı?
Valdivia depremi iki milyon insanı evsiz bıraktı, 3 bin kişinin yaralanmasına sebep oldu, binlerce kişinin canını aldı. Ekonomisi madenciliğe bağlı olan Şili’de 550 milyon dolar ekonomik hasar meydana geldi.
Puerto Montt’un %90’ının, Angol’un %82’sinin, Puerto Saavedra’nın ise tamamının yıkıldığı depreme şahit olan Şili vatandaşlarının en büyük temennisi, bir daha böylesine büyük bir felaket görmemek.
Editor : Şerif SENCER
