3.25 ÖZETİ| trilyon dolarlık hacme ulaşan İslami finansta Müslümanların öncü olamadığı mesajı verilen panellerde, bu sorunu aşmak için neler yapılması gerektiği masaya yatırıldı. Oturumlarda helal turizmin canlandırılması için sosyal medya gücünden daha fazla faydalanılması gerektiği mesajı da verildi.
Helal pazarının en önemli etkinliklerinden biri olan 9'uncu Dünya Helal Zirvesi'nin ikinci gününde panellerde helal ekonomi, İslami finans, helal gıda ve helal turizme odaklanıldı. Düzenlenen 4 oturumda 20 konuşmacı söz aldı. İtalya, Hırvatistan, Endonezya, Bosna Hersek, Birleşik Krallık, Fildişi Sahili gibi ülkelerden gelen katılımcılar kendi ülkelerindeki deneyimlerini anlatarak görüş alış verişinde bulundu.
TOPLUM FAYDASINI GÖZETİYOR
9. Dünya Helal Zirvesi'nin ikinci günü; Katılım Finans Derneği Başkanı Doç. Dr. Munir Yaşar Kaya'nın moderatörlüğündeki "Helal Finansının Yönetiminin Yapı Taşları" başlıklı panel ile başladı. Oturumda söz alan Ziraat Katılım Uluslararası Bankacılık Bölüm Başkanı Fehmi Tutulmaz, İslam bankacılığı ile geleneksel bankacılık arasındaki farklardan söz etti. "İslam bankacılığı olarak üretimi desteklersek toplumun iyi halini de desteklemiş oluruz. İslami helal ekonomi algısı kendini bireysel menfaat algısından ayırıyor. Hem toplumun iyiliğini gözetip hem de kar üretme amacındayız ancak bu; geleneksel bankacılıktaki gibi agresif bir kar amacı değil" ifadelerini kullandı.
KAMUNUN PAYI DÜŞÜK
Panelde konuşan Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkan Yardımcısı Ali Erdurmuş, İslami finans sektöründe son 3 yılda büyüme olduğunu belirterek "2022 sonu itibarıyla 3.25 trilyon dolarlık hacime ulaştık. Bu sektörün yüzde 56'sı İslami bankalardan oluşuyor" dedi. Türkiye'deki sukuk yatırımlarından da söz eden Erdurmuş, "Kamuya yönelik sukuk ihracı sınırlı kaldı. Sukuk yatırımcılarının sayısı 20 binden az, bu kişilerin çoğu da kurumsal sukuku tercih ediyor. Bu kesim arasında perakende sektörü yok, bunun nedeni de kamu payının düşük olması" ifadelerini kullandı. Erdurmuş, Türk katılım fonlarına yönelik talepte ise artış olduğunu; 10 milyarlardan 118 milyarlara çıkan bir artış söz konusu olduğunu söyledi. Panelde katılım endeksleriyle ilgili bir sunum yapan Borsa İstanbul Endeks Direktörü Levent Bilgin de katılım endekslerinin tüm şirketlerin hisselerinin yer aldığı, ilk 30-50 -100'deki hisselerin yer aldığı endeksler; katılım temettü ve katılım sürdürülebilir endeksi ve 30 eşit ağırlıklı endeks olarak 7 çeşit olduğunu anlattı. Bilgin, katılım finansmanı konusunda bir aydınlatma platform şablonu oluşturduklarını da sözlerine ekledi.
KOBİLER İSLAMİ FİNANSMANA ULAŞAMIYOR
Fildişi Sahili Helal Sertifika CEO'su Kamagate İbrahim helal ekonomide KOBİ'lerin rolüyle ilgili bilgi verdi. KOBİ'lerin İslam İşbirliği (İİT) ülkelerinin gayri safi milli hasılasına katkıda bulunduğunu belirten İbrahim, "İİT ülkelerinde 2021'de 338 milyar dolar olan helal pazar büyüklüğünün 2026'da 504 milyar dolara yükselmesi bekleniyor. İİT üyeleri sektörde 180 yatırım aldı ve 120 anlaşma gerçekleştirmiş durumda" dedi. KOBİ'lerin küresel gayrı safi milli hasılanın yarısını oluşturduğunu belirten İbrahim, istihdamın yüzde 60-70'inin de KOBİ'ler tarafından sağlandığını belirtti ve KOBİlerin İslam finansmana erişimlerinin artırılması halinde helal ekonomisinin daha hızlı büyüyeceği mesajını verdi. Wixeman Strategic Business Wisdom CEO'su Noaman Abdul Majid de, 2022'de İslami finans toplam değerinin 16.4 milyar dolar olduğunu ve en fazla paya ABD'nin sahip olduğunu kaydetti. Majid, "Müslüman ülkeler olarak İslami finansa öncülük edemiyoruz. Müslüman ülkelerdeki sermayenin nereye yönlendirildiği gözden geçirilmeli" diye konuştu.
14.6 MİLYAR DOLARLIK SUKUK İHRACI
"Helal Ekonomide Katılım Finansmanına Reel Sektörün Erişimi" başlıklı ikinci panelin moderatörlüğünü İKTİSAT Vakfı Prof. Dr.Servet Bayındır yaptı. Panelde söz alan Kuveyt Türk Kurumsal ve Ticari Pazarlama Grup Müdürü Ferhat Öztürk, "İhracat finansmanı katılım bankalarının portfoyü incelendiğinde; bu alanda daha çok yer almamız gerektiğini görüyoruz" dedi.
Panelde sukuk yatırımlarından bahseden Halk Yatırım Küresel Finans Müdürü Dr. Menevşe Özdemir Dilidüzgün, "64 milyar TL tutarında reel sektörü sukuk ihracı var. Pazarda 128 adet reel sektör sukuk ihracı bulunuyor, bunun da yüzde 70'i katılım bankalar tarafından domine ediliyor" şeklinde konuştu. Dilidüzgün "Haczedilemez ve rehin edilemez olmaları nedeniyle yatırımcılar açısından güven unsuru olarak görülüyor ve talep artıyor" ifadelerini kullandı. Son 4 yılda reel sektör tarafında ivme olduğunu belirten Dilidüzgün, "2014 yılında ihraç edilen sukuk değeri 4 milyar TL iken bugün 14.6 milyar TL'ye yükseldi" diye konuştu. Macellan Strateji Yatırım CEO'su Melih Turan'ın geleneksel fin-tech ve merkeziyetsiz finans ile ilgili sunum yaptığı panelde KOSGEB Başkan Yardımcısı Fatih Gökyurt de söz aldı ve KOBİ'lerin hak ettiği İslam, finansmana ulaşamadığını söyledi. Firmalarda İslami finans farkındalığının yükseltilmesi gerektiğine dikkat çeken Gökyurt, çözüm olarak "Finansmana erişimle ilgili imkanlar geliştirilmeli ve tüm ekosistem İslami finansa erişim için birlikte hareket etmeli" önerisi sundu. Istanbul Strategy Kıdemli Partneri Dr. İlkay Gültaş da İslami finansta iyi yönetimin sürdürülebilir finans ile doğru bağlantılı olduğuna dikkat çekti.
467 BİN TONLUK GIDA İSRAFI ÖNLENİYOR
"Helal Gıdada Yeni Yaklaşımlar" başlıklı panelin moderatörlüğünü Helal Akreditasyon Ajansı (HAK) Uzmanı Mete Çevik üstlendi. Panelde konuşma yapan Birleşik Krallık Coventy Tarım ve Bahçıvanlık Geliştirme Kurulu'ndan Dr. Awal Fuseini helal kesimin kurallarından bahsederken; SANHA Halal Associates Pakistan Pvt. Ltd. CEO'su Yousuf Khan helal pazarda su kıtlığını önlemenin yollarını açıkladı. Üretim aşamalarında suyun yeniden kullanılabilir olması için; suyun başka bir bileşene karışmamış olması gerektiğinin temel kural olduğunu söyledi. Yousuf Khan, üretim aşamalarında kullanılan ekipmanların da helal olarak temin edilmesi gerekliliğine dikkat çekti. Texas A&M Üniversitesi Gıda Çeşitliliği Profesörlüğü Bölüm Başkan Yardımcısı Dr. Mian N. Riaz helal pazarda sıfır atık konusuna değindi ve şunları anlattı: "Günümüzde tarım alanlarındaki ürünün 3'te 1'i çöpe gidiyor. Her yıl bu nedenle 1 trilyon dolar kayba uğruyoruz. Ayrıca bu çöpler ciddi sera gazı salımına da yol açıyor." Çözüm olarak bu ürünlerin ileri dönüştürülebilir hale getirilebileceğini söyleyen Riaz, " Bunu yapabilmek için 92 şirket bu gıdalara yönelik sertifika aldı, 164 bileşenin ileri dönüşümdeki gıdalarla kullanılabilir olduğu görüldü. Bu şekilde yıllık 467 bin tonluk gıda israfı önleniyor" ifadelerini kullandı.
GIDAYI KİRLETEN 12 BİN 285 BİLEŞEN VAR
Gıdalardaki kontaminasyon ile ilgili sunum yapan Bosna Hersek Tuzla Üniversitesi Teknoloji Fakültesi'nden Doçent Dr. Benjamin Muhamedbegović, 12 bin 285 bileşenin gıdayı kirletebilir nitelikte olduğu bilgisini paylaştı. "Üretimin belli kısmında bu kontaminantlar ürüne ekleniyor, sonrasında da çözülüyor. Bu çözülme süreçleri ve üründeki Kimyasallarla ve toksisite oranlarıyla ilgili işlemler de çok özenli ilerletilmeli çünkü madde sonradan çözülmezse o zaman gıda kirli kalıyor" diyen Benjamin Muhamedbegović, işlemler sırasında helal akreditasyon belgelerinin rehberlik ettiğini belirtti. Pakistan Uluslararası Helal, Kültürel, Sosyal ve Manevi Bilimler İslam Enstitüsü Genel Müdürü Müftü Naeem Shahid, helal ilaç ve kozmetik sektöründe böceklerin kullanımına yönelik bir sunum yaptı. "Dünyada 2 milyar kişi böcek yiyor. Bazı yerlerde besleyiciliği ve tadı nedeniyle gıda olarak tercih ediliyor, bazı bölgelerde ise yoksul kesimin gıdası olarak görülüyor" dedi. Shadid, böceklerin Çin'de yaşlanmayı geciktirmek, erkeklik hormonunu ve artırmak için kullanıldığı bilgisini de verdi. HAK Mühendisi Ezgi Nasuhbeyoğlu sertifikasyon kurumlarının helal akreditasyon belgesi alabilmesi için gerekli olan şartlarla ilgili bilgi verdi. Nasuhbeyoğlu bu koşulları "sorumluluk sigortasının güncel olması, sigortanın faaliyet gösterdiği coğrafi alanları kapsaması, İİT çerçevesinde tanınmış bir kurum olması, dengeli bir temsil olması, ortaklık anlaşmalarının gizli olmaması" şeklinde sıraladı.
SOSYAL MEDYA HELAL TURİZMİ CANLANDIRABİLİR
Helal turizmin konuşulduğu günün son paneli SMIIC Genel Sekreterliği'nden uzman Yasin Zülfikaroğlu tarafından yönetildi. Zagreb Helal Kalite Sertifikasyonu Merkezi CEO'su Dr. Aldin Dugonjić, Hırvatistan'da gayri safi yurt içi hasıla yüzde 20'sinin turizmden geldiğini belirterek "AB'de İslamafobi problemi karşımız çıkıyor. Herkesin helal logoyu koyabiliyor olması mümkün olmuyor. İspanya'da 19 binden fazla turizm şirketi var, sadece 26 kurum helal sertifika almış. Fransa'da 17 binden fazla turizm şirketi var, sadece 1 restoran zincirinin sertifika aldığını gördük. Bu sayıları artırmamız gerekiyor" dedi. İtalya B&B Salento Group İşletme Müdürü Dr. Francesca Leone, Salento'daki tesislerinde personelini helal standartlar konusunda eğittiklerini söylerken; Endonezya Müslüman Girişimciler Derneği Eski Genel Sekreter Yardımcısı Desliana Nur Ismet Endonezya'daki helal turizme uygun destinasyonlardan bahsetti ve ülke ekonomilerinin gelişmesi için kadınların güçlendirilmesi gerektiği mesajı verdi. Birleşik Krallık Helal Seyahat Rehberi CEO'su Soumaya Hamdi, sosyal medyanın helal turizmi canlandırabileceğini söyledi. "Küresel Müslüman nüfusun yüzde 75'i 40 yaşın altında. Instagram kullanıcılarının yüzde 31.7'si 25-34 yaşında, Tik Tok kullanıcılarının yüzde 44.1'i 20-39 yaş arasında. Bu durum sosyal medyanın Z jenerasyonunun seyahat tercihlerini derinden etkilediğini gösteriyor" ifadelerini kullandı.
Editor : Şerif SENCER
