Uzayda ÖZETİ| her biri kendi öyküsünü taşıyan, insan eliyle yaratılmış pek çok nesne; gezegenden gezegene, yıldızdan yıldıza yolculuk ediyor. Güneşin yörüngesinde dönüp duranlar, Mars'ın kızıl topraklarında hikâyelerini yazanlar, hatta Ay'ın sessiz yüzeyinde yankılananlar var…
Hazırsanız bazıları için “Bu ne alaka?” derken bazılarını geliştiren mühendislerin de elini ayağını öpmek isteyeceğiniz bu maddelerin neler olduğuna bakalım.
Uzayda bıraktığımız birbirinden ilginç ve değerli maddelerEn eski uydu VanguardAltın zeytin dalıRotorlu helikopter IngenuityHava durumu uydusu TIROS-1Tırnak makası, lens kapağı, kulak tıkacı…Güneş’in yörüngesinde çalışmaya devam eden Mariner 4Golf topları ve sopasıUzay kakalarıKızıl Gezegen'deki Viking 1Spor arabaAy’ın toprağı hakkında değerli bilgiler veren Lunokhod 1Minik seramik levhaDünya yörüngesinde bulunan en eski uydu Vanguard
17 Mart 1958'de fırlatılan Vanguard 1, NASA'ya göre şu anda Dünya yörüngesinde bulunan en eski uydu. 3.21 kiloluk küresel uzay aracındaki piller, fırlatıldıktan birkaç ay sonra bitti ancak uydu, 654x3.969 km uzunluğunda bir yörüngeye fırlatıldığı için 175 yıl daha yörüngede kalması bekleniyor. Bu eski uydu hâlâ orada, Dünya'nın etrafında dönüyor…
Armstrong’un Ay’a bıraktığı altın zeytin dalı
Temmuz 1969'daki “Apollo 11” görevi sırasında NASA astronotları Neil Armstrong ve Buzz Aldrin, Ay’ın yüzeyine altından küçük bir zeytin dalı bıraktılar. Bu kalıntı, muazzam bir tarihsel öneme sahip oldu ve uzay yarışı devam ederken anlamlı bir sembol olarak kaldı.
Rotorlu helikopter Ingenuity
NASA'nın “Ingenuity” adlı helikopteri, 19 Nisan 2021'de Mars'ta ilk uçuşunu gerçekleştirerek tarih yazdı. Bu; başka bir gezegendeki ilk motorlu, kontrollü uçuş oldu. Görev ortağı “Perseverance gezgini” ile birlikte çalışan Ingenuity, 72 uçuş gerçekleştirdi ve sonunda Ocak 2024'te görevi sonlandıran bir rotor arızasına yenik düştü.
Cesur rotorlu araç, Mars atmosferinde havadan keşif ve veri toplamanın uygulanabilirliğini gösterdi. Ingenuity'nin mirası sağlam bir şekilde güvence altına alınmış durumda çünkü bu görev artık Mars'ta veya Güneş sisteminin herhangi bir yerinde daha büyük ve daha karmaşık hava araçları içeren, çok daha iddialı projelere zemin hazırlıyor.
İlk hava durumu uydusu TIROS-1
Uzay ajansına göre “Televizyon ve Kızılötesi Gözlem Uydusu” veya “TIROS-1”, uzaya fırlatılan ilk hava durumu uydusuydu ve NASA'nın, uyduların Dünya'nın incelenmesinde yararlı olup olmayacağını belirlemek için ilk deneysel adımıydı.
Görev büyük bir başarıydı ve yalnızca 78 gün çalışmasına rağmen hava durumu tahminleri için kullanılan ilk uzay tabanlı meteorolojik verileri sağladı. TIROS-1, 1 Nisan 1960'ta Dünya yörüngesine fırlatıldı ve bugün hâlâ orada bulunuyor.
Tırnak makası, lens kapağı, kulak tıkacı…
NASA, Ay'da kalan tüm insan yapımı materyallerin bir kataloğunu tutuyor ve bu katalog epey büyük… NASA'nın listesinde lens kapağı, çekiç, botlar, tripod, tırnak makası, sabun ve kulak tıkacı dahil olmak üzere şaşırtıcı çeşitlilikte ögeler yer alıyor.
Güneş’in yörüngesinde 3 yıl daha çalışmaya devam eden Mariner 4
NASA'nın Mariner 4 uzay aracı şu anda Güneş’in etrafında, boşlukta dolaşıyor ama tarihî mirası güvende. Venüs’e fırlatılan Mariner 4, 15 Temmuz 1965'te Mars'ın yanından geçerek başka bir gezegenin yakın çekim fotoğraflarını çeken ilk uzay aracı oldu.
Aracın, Mars karşılaşmasından sonra yalnızca 8 ay hayatta kalması bekleniyordu ancak Güneş’in yörüngesindeyken 3 yıl daha çalışmayı başardı. Güneş rüzgârı ortamına ilişkin uzun vadeli çalışmalara devam etti.
Golf topları ve sopası bile var…