İlk çeyrekte 24 milyar dolar müdahale satışı yapılmış!

Dolar/TL’de ÖZETÄ°| bu hafta itibariyle 4.5 aydır aşılamayan duvar 15 lira sınırı geçildi. En son Aralık 2021’de 18.3 lirayı aÅŸan dolar/TL ardından devreye giren kur korumalı TL mevduat baÅŸta olmak üzere önlemlerle gerilemiÅŸ bu yıl ise 15 liranın altındaki seyrini sürdürmüştü.

Ancak dış etkiler, yüksek enflasyon, artan döviz ihtiyacıyla kur yönünü yeniden yukarıya çevirmiÅŸ görünüyor. Yıl boyunca talebin yüksek olduÄŸu günlerde kamu bankaları ve Merkez Bankası’nın döviz satışı ile dengeleme çabasında olduÄŸunu piyasa uzmanları sık sık tekrarlıyor ancak artık ne kadarlık bir satış yapıldığına dair resmi bir açıklama ise yapılmıyor.

Dünya’dan Åžebnem Turhan’ın haberine göre, ekonomist Haluk Bürümcekçi tıpkı 2019 Mart ayında baÅŸlayan ve 128 milyar dolara kadar ulaÅŸan rezerv erimesini takip ettiÄŸi gibi bu yıl yapılan deÄŸiÅŸimleri de verilerle ortaya koydu. Bürümcekçi’nin yaptığı hesaplamalara göre bu yılın ilk çeyreÄŸinde yaklaşık 24 milyar dolar müdahale amaçlı satış yapıldı.

Bürümcekçi, rakamların son aylardaki döviz akımlarının önemli bir kısmı Merkez Bankası'na yönlendirilmesine rağmen bununla uyumlu bir toplam ve net rezerv birikimi sağlayamadığını yansıttığına işaret ederek rezervlerin sahiplik durumu açısından da bir iyileşme sağlanamadığını vurguladı.

IMF tanımlı net uluslararası rezerv için hesaplama yapan Bürümcekçi, reeskont kredileri, kur korumalı mevduatta döviz dönüşümü ve ihracat gelirinin belli yüzdesinin alınması baÅŸta olmak üzere rezervlere döviz giriÅŸi saÄŸlandığını belirterek çıkışların ise KÄ°T’lere satış, swaplar, Hazine iÅŸlemleri olduÄŸunu belirtti. Ä°hracat bedellerinin 18 Nisan’a kadar yüzde 25’inin Merkez Bankası’na satış zorunluluÄŸu vardı. 18 Nisan’dan itibaren ise hem hizmet ihracatçıları sisteme dahil edildi hem de oran yüzde 40’a yükseltildi.

İHRACAT GELİRİ HARİÇ 17.1 MİLYAR DOLAR ARTMALIYDI

Bürümcekçi’nin hesabına göre reeskont kredilerinden ilk çeyrekte 4.9 milyar dolarlık bir katkı saÄŸlandı rezervlere. KKM’de dövizden dönüşten gelen miktar ise yaklaşık 28.6 milyar dolar seviyesinde.

KÄ°T’lere 12.8 milyar dolar döviz satılırken swaplardan 2.4 milyar dolar düşüş, Hazine iÅŸlemlerinden ise 1.2 milyar dolarlık azalma var.

Ä°hracat bedellerinin yüzde 25’i hariç tutulduÄŸunda uluslararası net rezervlerin 17.1 milyar dolar ilk çeyrekte artması gerekiyordu. Ancak resmi verilere göre artış 7.8 milyar dolar seviyesinde gerçekleÅŸti. Yani 9.3 milyar dolar daha az artış oldu. Buna Bürümcekçi yaklaşık olarak her ay 5 milyar dolar seviyesinde ihracat bedeli eklendiÄŸinde artışın yaklaşık 32.1 milyar dolar olması gerektiÄŸini yani bunun da 24.3 milyar dolarlık fark yarattığını vurguladı.

Hesap bize yaklaşık olarak 24.3 milyar dolarlık rezervin kamu bankaları eliyle veya Merkez Bankası tarafından döviz piyasalarına müdahale için kullanıldığını gösteriyor. Bürümcekçi bir çok verinin ÅŸeffaf olarak açıklanmadığı için hesaplamalarda hata payı olabileceÄŸine de iÅŸaret etti. Bürümcekçi, talebin fazla olduÄŸu günlerde karşılamak için satışların yapıldığını dile getirerek bu yapılmasaydı dolar/ TL’deki seviyenin çok daha yüksek olacağını vurguladı.