İlk ÖZETİ| bilgisayarlar nasıldı diye merak ettiğiniz oldu mu? Günümüzün teknolojik dünyasında bilgisayarlar masaüstü, dizüstü veya tablet gibi versiyonlarıyla geçmişteki gelişmelerden bugünü en farklı kılan icatlardan biridir. Temelde insan hayatını daha pratik hale getirmek için üretilen ancak zamanla bambaşka işlerin yapılabilir olduğu bu cihazların ilki nasıldı? Hangi yıllarda ne için kullanıldı, gelin birlikte inceleyelim.
İlk bilgisayar nasıl icat edildi?Bilgisayarlar programlama araçlarını kullanarak veri işleme, saklama ve analiz etme gibi mantık işlemlerini belirli algoritmalarla çalıştıran makinelerdir. Günümüz dünyasında insan hayatının eğitim, haberleşme, iş ve keyifli vakit geçirmek gibi birçok temel ihtiyacını karşılayan bu cihazlar geçmişten bugüne yaklaşık 100 yıllık bir gelişim geçmişine sahip olsa da ilk bilgisayar bugünden çok daha farklı işlemler için kullanılıyordu.
Eski çağlarda belirli hesaplama işlemleri nüfusun az olması nedeniyle abaküs gibi basit icatlarla gerçekleştirilebiliyordu. Ancak zamanla nüfusun artması ve gelişen hayat koşulları hesaplamaların daha karmaşık formüllerle daha kısa sürelerde yapılması durumlarını yarattı.
Bu nedenle bilgisayarların icadına giden ilk yollarda Pascal’ın hesap makinesi ve Leibniz çarkı gibi görece basit matematiksel işlemler yapan aygıtlar geliştirildi. Otomatik olarak çalışan ilk elektromekanik bilgisayar Mark-1 ise delikli kartların geliştirilmesiyle icat edilmiş oldu. Zamanla bu kartlar bellek olarak kullanılmaya başlandı. Programlanabilir ilk bilgisayar olan Z3 ise 2. Dünya Savaşı’nda Almanların gizli şifreler yazmak için kullandığı bilgisayar oldu.
Modern bilgisayar ne zaman kullanıldı?Teknoloji dünyasında bugünkü bilgisayar geliştirmelerinin temeli olarak görülen ve ilk modern bilgisayar olarak kabul edilen cihaz ENIAC oldu. Fizik ve bilgisayar bilimcisi John W. Mauchly ve elektrik mühendisi J. Presper Eckert tarafından geliştirilen ENIAC’ın üretilme amacı savaş anında atılan bombaların nereye düşeceğini hesaplamaktı. İnsan çabasıyla yaklaşık 20 saat zaman alan bu işlem ENIAC ile yalnızca 30 saniyede hesaplanabiliyordu.
Mikroişlemci ve entegre devreler gibi teknolojik gelişmeler henüz o dönemlerde üretilmediği için ENIAC 18.000 adet vakumlu tüpleri ve her birinin el yardımıyla lehimlendiği 5 milyon ek parçasıyla çok büyük bir odayı kaplıyordu ve 30 ton ağırlığa sahipti. 50 evin tükettiği kadar enerji tüketen ENIAC için geliştirilen soğutma sistemi de yine bir o kadar enerji harcıyor ve oldukça geniş bir yer kaplıyordu.
Tarihte ilk bilgisayar olarak kabul gören ENIAC için ilk deneme 1945 yılında başlamış ve basına tanıtılması savaşın bittiği yıl olan 1947 olmuştu. Savaş sonrasında birkaç yıl boyunca hava tahmini de dahil olmak üzere birçok bilimsel hesaplama için ENIAC kullanıldı.
Ancak ilerleyen yıllarda daha az enerji tüketerek aynı işlemleri yapan EDVAC ve ORDVAC üretilince ENIAC da tarihin tozlu raflarındaki yerini almış oldu. Bugün ise ENIAC’a ait olan parçalar ve üretiminde kullanılan malzemeler Washington’da Amerikan Ulusal Müzesi’nde sergileniyor.
Editor : Şerif SENCER
