Türkiye’de ÖZETİ| ''otomotiv sektörü 2022 yılı''nın ardından yeniden ilginç bir yıl yaşamaya devam ediyor. karar.com'da yer alan habere göre geçen seneyi yoklukla varlık arasında geçiren sektörü 2023 yılında da aynı tablo bekliyor. Enflasyon ve kur kaynaklı fiyat artışları durmazken, tüketici sıfır otomobile hala yatırım gözüyle bakıyor.
Öte yandan kurdaki dalgalanmalar da yeni fiyat artışlarını beraberinde getiriyor. Fakat son birkaç aydaki stabil durum sıfır araçta fiyat artışlarının kur kaynaklı değil enflasyon ve yurtdışı maliyetlerinden dolayı gerçekleştiğini ortaya koydu. Sadece son 1 aylık süreçte fiyatların hemen hemen yüzde 7 arttığı görüldü.
İkinci el değerlendirme şirketi Cardata, 20 Aralık 2022 – 20 Ocak 2023 arasında 972 modelin fiyat artış ortalamasını çıkardı. Cardata verileri son bir aylık dönemde hafif ticari araç hariç binek otomobil fiyatlarının yüzde 6.34 arttığını ortaya koydu.
Bu süreçte fiyatlardaki artışa en belirgin katkı ise içeride enflasyon dışarıda ise (Avrupa) gerçekleşen sert maliyet artışları. Bu dönemde araç fiyatlarını yakından ilgilendiren Euro kuru sadece yüzde 2.5 arttı.
Öte yandan araç tedarik sorunu da hala devam ediyor. Şu an bile gerçekleşen ağırlıklı satışların geçen yıldan devreden satışlar olduğu paylaşılırken, 2023 model otomobillerin girişi hala gerçekleşmedi. Bu yüzden 2023’te yeni model zamları hala gelmedi. 2023 model otomobillerin de piyasaya giriş yapmasıyla birlikte zam oranlarının yüzde 20 seviyelerini bulması bekleniyor.
Demode vergi sisteminin de fiyatlara etkisi hâlâ yüksek. Yüzde 45 vergi diliminde otomobilin zaten kalmaması ve bununla birlikte en son yapılan düzenlemenin bir ötelemeden öteye geçememesi fiyat artışlarını tetikliyor.
Etiketlerdeki en ufak oynamanın bile vergi dilimlerinin değişmesine neden olurken kimi durumlarda 100 liralık zammın bile 15-20 bin liraya mal oluyor.
'2023 MODELLER GELMEDİ'
Sıfır araç fiyatlarında son bir aydaki artışın ortalama yüzde 6,34 olduğunu vurgulayan İkinci el değerleme ve veri şirketi Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın şöyle konuştu:
“Dövizde aslında çok bir oynama yok. Stabil seyrediyor. Bu fiyat artışlarının distribütörün senin başında yapmış olduğu rutin zamlar diyebiliriz.
Çünkü daha 2023 model araçlar gelmedi. Bayiler 2022’de anlaşmasını yaptığı ve sıraya alınan müşterilerin araçlarını teslim ediyor.
Tedarik sorunu hâlâ devam ediyor. Bu da pazarı etkiliyor. Sıfır araca da talep var. Hâlâ yüksek. Araç olduğu sürece sıfır araç hâlâ satacaktır.
Aracı getirebilen distribütör ve bayi zaten satmaya devam ediyor. Ancak sıfır araç alamaya gücü yetmeyen insanların da talebi ikinci ele kaydıracaktır.
Bu yüzden ikinci ele de yansıması fiyatları etkileyecektir.”
BİR YILDA YÜZDE 50 ARTIŞ
Türkiye’de en ucuz ithal otomobilin fiyatı Ocak-Aralık 2022 arasında yaklaşık yüzde 50’ye yakın artış gösterdi. Yani ocak ayında 260 bin liraya alınabilen bir otomobilin fiyatı aralık sonunda 370 bin lira oldu.
Aynı modelin Avrupa’daki artışı sadece yüzde 10 seviyelerinde. Fiyatlar Türkiye’ye oranla çarpan etkisiyle şoka uğrarken, bu yüzden yapılan matrah artışlarının vergi muafiyetlerinin çok bir etkisi kalmıyor.
Geçen yılın son günlerinde açıklanan ÖTV muafiyetli araç limiti de yakın zamanda eriyeceğe benziyor. Yeniden değerleme oranı olan yüzde 122 seviyesinde artan araç limitiyle yeni fiyat sınırı 450 bin 500 liradan, 1 milyon 4 bin 200 liraya çıktı.
Fakat bunun bile kaç aracı kapsayacağı gelecek olan yeni yıl ve kur zamlarıyla birlikte tam bilinmiyor.
Yılbaşından bu yana düzenleme yapılmazken, geçen sene yüzde 50 olan artış oranıyla Aralık 2022’de alınabilecek modeller bir elin 10 parmağını geçmiyordu.
Yılın ilk aylarında bu skalaya SUV modeller bile girerken, son aylarda B sınıfı hatchback otomobiller bile bu paraya zor bulunuyordu.
2023 yılı da bu yüzden 2022 ile aynı kaderi paylaşması büyük olasılıklar arasında. Ayrıca araç bulunurluk sorunu da bir yandan sürüyor.
TEDARİK SORUNU
Çin’de devam eden vakalar yeni tedarik sorunlarını da beraberinde getirmeye devam ediyor.
Bu yüzden ÖTV muafiyetli araç almak isteyen tüketiciler her ay beklediklerinde bir lastikten olacakmış gibi duruyor.
Zaten en ucuzunun 1 milyon lira olmasına da az kaldı.
Editor : Şerif SENCER
