Türk ÖZETÄ°| kamu kuruluÅŸları, Türkiye Bankalar BirliÄŸi (TBB), Türkiye Odalar ve Borsalar BirliÄŸi ile Türk Kızılay’ı da Halkbank’ın avukatları aracılığıyla Anayasa Mahkemesi’ne sundukları dilekçede, çoÄŸunluk hisseleri Türkiye Cumhuriyeti Varlık Fonu’n ait olan bankanın “Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası’na” göre ABD’de yargı dokunulmazlığı olduÄŸunu öne sürdü.
ABD Anayasa Mahkemesi’ne bireysel olarak sunulan diÄŸer dilekçelerde ise Milano Bocconi Uluslararası Hukuk öğretim görevlisi Prof. Roger O’Keefe, Vanderbilt Hukuk Fakültesi öğretim görevlisi Prof. Ingrid Wuerth Brunk, California Ãœniversitesi Ä°ÅŸ Hukuk Bölümü öğretim görevlisi Prof. William S. Dodge ve eski Londra Barosu BaÅŸkanı Lord Daniel Brennan, bankanın ABD’de yargılanamayacağını belirtti.
'YARGININ TÜM YASALARI HİÇE SAYDIĞI' İDDİASI
Voa Türkçe'deki habere göre; Azerbaycan, Pakistan ve Katar, Halkbank’ın avukatları aracılığıyla ABD Anayasa Mahkemesi’ne sundukları ortak dilekçede, “200 yıldan beri ilk kez yargının tüm yasaları hiçe sayarak, ÅŸimdiye kadar görülmemiÅŸ bir usulle Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası’nın görmezden geldiÄŸini; Türkiye Cumhuriyeti’ne baÄŸlı bir kamu bankası olan Halkbank’ı yargılamaya kalktığını” iddia etti.
Üç ülke şimdiye kadar ABD ile birlikte hareket ettiklerini savunarak, küresel terörle mücadeleye şimdiye kadar olan desteklerini belirtti.
Azerbaycan, Pakistan ve Katar dost ülke olarak tanımladıkları Türkiye’nin yargılanıp cezalandırmaya çalışıldığını ileri sürdü. Üç ülke Anayasa Mahkemesi’nden, Halkbank’ın temyiz talebinin kabul ederek, daha önce alt mahkemelerde alınan kararları durdurmasını talep etti.
KATAR, AZERBAYCAN VE PAKÄ°STAN'DAN HALKBANK'A DESTEK
Katar, Azerbaycan ve Pakistan, aksi yönde alınacak bir kararın olaÄŸanüstü olumsuz etkilerinin olabileceÄŸini, ABD’nin uluslararası toplumda aykırı bir konuma geleceÄŸini savundu.
Üç ülke ABD’nin ÅŸimdiye kadar dost ya da düşman bir ülkenin cezai kovuÅŸturulmasına izin vermediÄŸini belirterek, Halkbank’ın aleyhine alınacak bir kararın ABD’nin dış politikalarını ve diplomatik dengeleri alt üst edeceÄŸini ileri sürdü.
Ãœlkeler Halkbank’ın aleyhine çıkacak bir kararın, “küresel bir uyumsuzluk sarmalına yol açacağını, bu durumun uluslararası samimiyeti baltalayarak, diplomatik iliÅŸkileri olumsuz etkileyeceÄŸini” iddia etti.
Mahkemeye sunulan dilekçede, “Diplomasi diplomatların iÅŸidir, savcıların, jürilerin veya mahkemelerin iÅŸi deÄŸil. Politika ve kolluk kuvvetleri arasındaki çizgiyi bulanıklaÅŸtırarak jeopolitik kaygılarla diÄŸer devletlere karşı kovuÅŸturmaların yapılmasına izin verilmesi, dünya ölçeÄŸinde hukukun üstünlüğüne zarar verir” ifadesi kullanıldı.
3 ÜLKENİN DİLEKÇESİ
Üç ülkenin ABD Anayasa Mahkemesi’ne Halkbank’ın avukatları aracılığıyla sundukları ortak dilekçede ÅŸu ifadeler yer aldı:
Katar: “Katar, hem Basra Körfezi'ni hem de Suudi Arabistan’ı çevreleyen stratejik açıdan önemli bir konumda yer alan ve 2,5 milyondan fazla nüfusu olan bir ülkedir. NATO üyesi olmayan önemli bir müttefik olarak kabul edilen Katar, ABD'ye bölgedeki askeri çabalarında yardım etmiÅŸtir. Katar, Orta DoÄŸu'daki en büyük ABD askeri tesisine ev sahipliÄŸi yapmaktadır. Halkbank’ın çoÄŸunluk hissesi, ABD'nin önemli bir müttefiki ve NATO üyesi olan Türkiye Cumhuriyeti'ne aittir. Bu durumda davacının Türkiye ile aynı hukuki statüye sahip yabancı bir devlet olarak kabul edildiÄŸi konusunda bir ihtilaf yoktur. Federal mahkemenin aldığı kararda Türkiye Cumhuriyeti’yle ilgili herhangi bir ayrım yapmamaktadır. Buna göre, ABD Halkbank’ı suçlu olduÄŸu iddiasıyla kovuÅŸturabiliyorsa, Türkiye'yi, dost ulusları veya baÅŸka herhangi bir egemen yabancı ülkeyi de cezai kovuÅŸturmaya tabi tutabilir.”
Azerbaycan: “Azerbaycan Cumhuriyeti, DoÄŸu Avrupa ve Batı Asya sınırında yer alan yaklaşık 10 milyon nüfuslu kıtalararası bir ülkedir. Rusya, Ä°ran ve Türkiye ile sınır komÅŸusudur. Azerbaycan 1991 yılında bağımsızlığını yeniden kazandığından bu yana ABD ve NATO ile yakın iliÅŸkiler sürdürdü. Azerbaycan güçleri, 1999'dan 2008'e kadar Kosova'da, 2003'ten 2008'e kadar Irak'ta ve 2002'den 2021'e kadar Afganistan'da ABD ve NATO askerleriyle birlikte hayatlarını riske attı.”
Pakistan: “Pakistan Ä°slam Cumhuriyeti yaklaşık 230 milyon nüfusuyla dünyanın en kalabalık beÅŸinci ülkesidir. NATO dışı büyük bir müttefik olarak konumlanan Pakistan ABD ile yakın bir ortaklık sürdürüyor. Pakistan-ABD iliÅŸkileri, Amerika’nın dünya çapında terörizmle mücadele çabaları da dahil olmak üzere, Orta DoÄŸu ve Güney ve Orta Asya'daki politikasında önemli bir faktördür. Pakistan egemen devletler arasındaki iliÅŸkilerde adalet davasına baÄŸlıdır ve egemen dokunulmazlığın diplomatik iliÅŸkilerde temel bir öneme sahip olduÄŸunu düşünmektedir.”
NE OLMUÅžTU?
2019 yılında New York Güney Bölgesi Federal Mahkemesi’nde açılan davada Halkbank ABD’de yargılanamayacağını iddia etmiÅŸ; ancak federal mahkeme, Halkbank’ın ABD’de yargılanabileceÄŸine hükmetmiÅŸ ve seri duruÅŸmaların baÅŸlaması yönünde karar vermiÅŸti.
Daha önce ABD’de yargılanamayacağı iddiasıyla, Ä°kinci Bölge Ä°stinaf Mahkemesi’ne bir alt mahkemenin kararını temyiz için baÅŸvuran ve temyiz talebi reddedilen Halkbank, mahkemeye geçtiÄŸimiz yıl 5 Kasım tarihinde yeni bir baÅŸvuruda daha bulundu.
Halkbank son baÅŸvurusunda, yeni bir duruÅŸmayla temyiz davasının yeniden görülmesini ve mahkemenin daha önce almış olduÄŸu ret kararını gözden geçirmesini istedi. Ancak, Ä°stinaf Mahkeme’sinden de Halkbank’ın istediÄŸi yönde bir karar çıkmamış, mahkeme Halkbank’ın ABD’de yargılanabileceÄŸine hükmetti.
DURUÅžMA 17 OCAK'TA
Halkbank, tüm mahkemelerde aleyhine karar çıkmasının ardından ABD Anayasa Mahkemesi’ne alt mahkemelerin kararlarının iptali için baÅŸvuruda bulunmuÅŸtu.
Anayasa Mahkemesi de Halkbank’ın yaptığı temyiz baÅŸvurusunu 3 Ekim tarihinde gerçekleÅŸen toplantıda kabul ederek duruÅŸma takvimine almıştı.
Editor : Åžerif SENCER
