Ä°lçelerde ÖZETÄ°| küçük teknoloji dükkanları oluÅŸturmak amacıyla kurulan Teknoraks, bugün Türkiye’nin en büyük ikinci bilgisayar ve tablet satışı yapan ÅŸirketi olmayı baÅŸardı.
2006 yılında Gaziantep’te kurulan Teknoraks, perakende satış kanalıyla baÅŸladığı kurumsallaÅŸma sürecini baÅŸarıyla sürdürüyor. 80 kiÅŸilik ekibiyle çeÅŸitli Ar-Ge projeleri üreterek kendi altyapı yatırımlarını geliÅŸtiren ÅŸirket, 2006 yılından bu yana biliÅŸim ve IT sektöründe hizmet vermeye devam ediyor.
Teknoraks Genel Müdürü Furkan DoÄŸanay, küçük teknoloji dükkanı mantığıyla kurulan ÅŸirketin zaman içinde IT projelerini yönetmeye dönüÅŸtüÄŸünü, globalde e-ticaretin geliÅŸmesiyle birlikte bu alana yatırıma baÅŸladıklarını söyledi.
Åžirketin üç ülkede faaliyet gösterdiÄŸini belirten DoÄŸanay, Türkiye, ABD ve Almanya’da olduklarını ve 28 ülkeye ihracat yaptıklarını kaydetti.
Küçük hedeflerle yola çıktıklarını ancak ilerleyen yıllarda IT ve e-ticarette büyük yatırımlar yaparak sektörde önemli yerlere geldiklerini ifade eden DoÄŸanay, “Ä°lk adımı küçük teknoloji dükkanı mantığıyla attık. Zaman içinde kurumsallaÅŸmaya ağırlık vererek BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) baÅŸta olmak üzere Türkiye de faaliyet gösteren insani yardım kuruluÅŸlarının IT projelerini yönetmeye baÅŸladık. Globalde e-ticaretin büyümesiyle bu alana yatırıma baÅŸladık. Bu alana yatırım yaptığımızda, bugün e-ticarette önemli bir yer tutan firmaların bazıları yeni kuruluyordu. Olan bazı firmaların da pazaryerlerinde elektronik satışı yoktu.” dedi.
Türkiye’de e-ticaretin yükseliÅŸi
2010-2015 yılları arasında e-ticaretin dünyada hızlı büyüdüÄŸünü ancak Türkiye’de daha yavaÅŸ ilerlediÄŸini anlatan DoÄŸanay, batı ülkeleri ve ABD’de, ticarette dönenen her 100 birim paranın yüzde 18-20’sinin e-ticarette dönerken, Türkiye’de bunun 2019’a kadar yüzde 5 civarında olduÄŸunu anımsattı. “Bu ÅŸu anlamaya geliyordu; Türkiye’de e-ticaret 4-5 büyüyecekti.” diyen DoÄŸanay, ÅŸöyle devam etti:
“Bu veriler bize e-ticarete yatırımı artırmamız gerektiÄŸini gösterdi. GeliÅŸmekte olan teknolojileri yakalayabilme kabiliyetimiz bizi Türkiye’nin biliÅŸim 500 araÅŸtırmasına göre en büyük ikinci bilgisayar satan firmalar arasına getirdi. 2018 sonrasında birkaç entegrasyon firması vardı, bu firmalardan aldığımız hizmetin yetersiz olduÄŸunu tespit ettik. Tespit ettik ama bunun için özel entegrasyon programı gerekiyordu. Kendi e-ticaretimize özel entegrasyon programlarına ek özel projeler yazdık. 2019 yılının sonralarına doÄŸru tamamen e-ticaretin gerektirdiÄŸi depo, iade, müÅŸteri hizmetlerine ağırlık verdik. Özellikle müÅŸteri hizmetleri bu iÅŸin en kilit noktasıdır. Çünkü müÅŸteriyi satın almaya getirecek, karar verdirecek en büyük etkenlerden biri firmanın profilidir.”
Kullanıcı güven arıyor
Almanya ve ABD’de de Teknoraks ÅŸirketlerinin olduÄŸunu anlatan DoÄŸanay, “Bu ülkelerde daha net görüyoruz; kullanıcı fiyatın yanında güvenirliliÄŸe bakıyor. Güven fiyatın da önüne geçti. Bu Almanya ve ABD’de bariz kendini gösteriyor. Türkiye’de de o sürece girildi. Çünkü artık herkes e-ticarette bir deneyim saÄŸladı. Aldığınız ürünü iade edememek, ürünün kargoya geç verilmesi, doÄŸru ürünün teslim alınamaması olumsuz deneyimlerdir. Ä°nsanlar artık bu deneyimleri yaÅŸamak istemiyor. Bu nedenle güven veren ÅŸirketlerle çalışmak istiyor.” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
2018 yılına kadar küçük bir ekiple yürüttükleri çalışmaları geniÅŸlettiklerini, öncelikle yazılım altyapısına ağırlık verdiklerinin altını çizen DoÄŸanay, ÅŸu ifadelere yer verdi:
“E-ticaretin hızlı geliÅŸmesiyle altyapının da iyi olması gerektiÄŸini gözlemledik. Yazılım altyapısı yetersizdi. Kârlılığı hesaplayabilecek yazılım yoktu o zaman. Bu olmadan e-ticaretin yapılamayacağını öngörüyorduk, bu nedenle kendi yazılımımızı hazırladık. 2019 sonlarına doÄŸru artık tüm sistemimiz hazırdı. Åžirketin kurumsallaÅŸması bitmiÅŸti. 2020 yılında hesaplarımızın dışında bir geliÅŸme yaÅŸandı; pandemi baÅŸladı. Pandemi sürecine hazır girdik. Bu süreçte herhangi bir sorun yaÅŸamadık. O dönemde günlük 500-1000 kargo sipariÅŸi hazırladık. Bu elektronik sektöründe çok büyük bir rakam. Sepet tutarı düÅŸük iÅŸlerde bu veriler doÄŸaldır ama elektronikte özellikte bilgisayarda depoyu yönetmek zordur. Deponuzda maliyeti yüksek ürünler var. Hata yapma lüksünüz olmayacak. Çünkü bunun bedeli çok ağır oluyor. GeçmiÅŸte bunu yaÅŸadık. Sepet tutarı yüksek olan ürün satışında bunu yaÅŸamamak için personelin hata yapma ihtimalini sıfırlamak için kendi sistemimizi kurduk. Åžu anda çapraz ürün göndermeyi sıfırladık. 3 yıldır çapraz ürün sorunu yaÅŸamadık. Bu bizim için çok büyük bir baÅŸarıdır. Pandemi sürecinde günlük 1000 kargoya çıktığımız günler oldu. Altyapımız güçlü olduÄŸu için o dönemi sıkıntısız geçirdik.”
Pandemiyle e-ticarette beklenmedik büyüme yaÅŸandı
2019 yılına kadar sektörün yüzde 20-25 ÅŸeklinde rutin büyüdüÄŸünü hatırlatan DoÄŸanay, pandeminin etkisiyle büyümenin ortalama yüzde 300’lere ulaÅŸtığına dikkati çekti. Pandeminin getirdiÄŸi büyümenin ne kadar kalıcı olabileceÄŸini ÅŸu an kimsenin öngöremediÄŸini anlatan DoÄŸanay, “Pandemi olmasa 2020 yılında yüzde 20 büyüyecekken yüzde 200-300 büyüdüyseniz pandemi bittiÄŸinde 2019 yılına göre küçülmenin ne kadar olacağını hiç kimse kestiremiyor. Süreç ÅŸu anda bizim pozisyon aldığımız ve beklediÄŸimiz gibi ilerliyor. E-ticarette bir miktar küçülme var, teknoloji alanında dolar ve adet bazında yüzde 30 küçülme var. Bu beklediÄŸimiz bir durumdu, özellikle 2022 yılı için.” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
Bir anda herkesin evde kalıp, iÅŸini evden yürüttüÄŸü bir sürecin yaÅŸandığını ifade eden DoÄŸanay, bütün sektörlerin satışlarının pandemi sürecinde arttığını vurgulayarak, “Günlük uyku hariç 3-4 saat evde zaman geçiren insanlar, bir anda 24 saati evde geçirmeye baÅŸladı. Bu da durumsal farkındalık oluÅŸturdu. Ä°nsanlar evindeki eksikleri görmeye baÅŸladı. Negatif bir durum yaÅŸanırken iÅŸ hayatında pozitif geliÅŸme oldu. Pandemiyle e-ticarete güven oluÅŸtu. Pandemiden sonra ilk kez kredi kartıyla e-ticaret yapan kiÅŸi sayısı 5 milyon. Bu gerçekten çok önemli bir veri. Bunun tamamı, “dokunmadan, görmeden almam” diyen kullanıcılardı. E-ticaret deneyimi arttı, hayat kolaylaÅŸtı. Daha önce deÄŸiÅŸim bu kadar hızlı deÄŸildi, bir nesil ÅŸirketi kurup hiçbir deÄŸiÅŸim göstermeden iÅŸ hayatına devam ederdi. Böyle majör deÄŸiÅŸimler olmazdı. Åžu anda deÄŸiÅŸim hızı yıllara kadar düÅŸtü. Bu deÄŸiÅŸim hızına özellikle Ar-Ge yatırımı yapmayan, bu deÄŸiÅŸikliÄŸi öngöremeyen, ona göre pozisyon alamayan ÅŸahısların, ÅŸirketlerin devam etme ihtimali çok zayıf.”
E-ticaret sektörünün en sorunlu alanı ürün iadesidir
Zor bir sektörü yönettiklerinin farkında olduklarına iÅŸaret eden DoÄŸanay, “E-ticaret sektörünün en sorunlu alanı ürün iadesidir. Ürünü paketleyip kargoya vermek basit bir iÅŸlem ama kargolanmış bir ürünü geri almak çok sıkıntılı bir süreç. Çünkü orada çok farklı kombinasyonlar var. Ä°ade neden geldi, müÅŸteri beÄŸenmedi mi, iptal mi etti, hatalı mı gönderdi, ürün de bir sıkıntı mı var, kargo kaynaklı bir sorun mu yaÅŸandı. Öncelikle bunların analiz edilmesi lazım. Bu da zor bir süreç.” ifadelerini kullandı.
Gaziantep’e yatırım
DoÄŸanay, neden Gaziantep’te oldukları yönünde çok soru aldıklarını sektörümüzün önde gelen yöneticileriyle gerçekleÅŸtirdikleri görüÅŸmelerde bu kiÅŸilerin Gaziantep’ten dünyaya teknoloji satışı yaptıklarını duyunca inanmakta zorlandıklarını ve bu nedenle Gaziantep’e gelip ÅŸirketi yerinde gördüklerini kaydetti.
Gaziantep’te bulunmalarının aslında kendileri için dezavantaj olduÄŸunu bildiklerini ancak mekanizmayı doÄŸru kurup, yöneterek bu sorunu aÅŸtıklarını belirten DoÄŸanay, “Lokasyon olarak dezavantajlı olduÄŸumuzun farkındayız ama sisteme daha fazla yatırım yaparak ve katma deÄŸerli ürünler üreterek bu sorunu çözdük. Ä°stanbul’da olsak bunun daha fazlası mı olurdu, kesinlikle daha fazlası olurdu. Åžu an bulunduÄŸumuz lokasyonda bu iÅŸi yürütüyor olmamız bizim için bir baÅŸarıdır.” diye konuÅŸtu.
Teknolojiyi insanların hayatına konumlandıracak ürünlerin de olması gerektiÄŸini düÅŸünerek Ar-Ge ekibi kurduklarını kaydeden DoÄŸanay, “Bu ekipten kendi markamızın oluÅŸturulmasını istedik. Sonrasında da teknolojiye dokunacak kısımlarda oluÅŸacak negatif durumun ortadan kalkmasını saÄŸlayacak ürünlerin geliÅŸtirilmesini talep ettik. Buradan yola çıkarak ÅŸu anda 8 farklı markanın Türkiye distribütörlüÄŸünü aldık. Bunun yanında yaklaşık 200 teknoloji aksesuarı ürünün üreticiliÄŸini yapıyoruz.
KiÅŸiye özel talebi gittikçe büyüyor, daha da büyüyecek. Åžu anda özellikle Amerika’da kiÅŸiye özel sektörü katlanarak büyüdü. Artık insanlar aldığı üründe kendisini görmek istiyor. Bu talebin arttığını görüyoruz. Bu alana da ağırlık verdik.” dedi.
Hedefler
DoÄŸanay, üç ülkede faaliyet gösterdiklerini, bu ülkelerin Türkiye, ABD ve Almanya olduÄŸunu belirterek, ÅŸunları kaydetti:
“28 ülkeye ihracat yapıyoruz. Almanya’daki amacımız sadece Almanya’ya ürün satmak deÄŸil, bu ülkeyi Avrupa kapısı olarak görüyoruz. ABD’de aynı ÅŸekilde. Teknoraks olarak 2023 ve sonrasında kısa vadeli hedefimiz, markamızın teknolojiye dokunan ve dokunacak kiÅŸilerce bilinirliliÄŸini artırmaktır. Uzun vadede Türkiye’de olduÄŸu gibi Avrupa ve ABD’de ilk sıralara yükselmeyi hedefliyoruz. O noktada da Almanya ve ABD’deki ÅŸirketlerimiz de her ay yüzde 100’ün üzerinde büyümeyle ilerliyor. Önümüzdeki 2-3 yıllık vadede baÅŸarı hikayelerimiz olacak.”
Editor : Åžerif SENCER
