Emeklilikte ÖZETİ| yaşa takılanlarla (EYT) ilgili 5 prim puanı düzenlemesi kesinleşti. EYT yasasıyla, emekli olanların işe devamı durumunda normal çalışanlara göre ortaya çıkan 5 puanlık prim farkı kaldırılacak. Normal çalışan için sigorta primi brüt ücretin yüzde 37.5'i olup bunun yüzde 15'i çalışanın brüt maaşından, 22.5'i işverence ödeniyor. Düzenli ödemede işveren payından yüzde 5 indirim yapılıyor. İşverenin cebinden sigorta primi için brüt ücretin yüzde 17.5'i çıkıyor. Emekli çalışanda ise yüzde 7.5 çalışandan, yüzde 24.5 işverenden kesiliyor. Arada yüzde 7'lik bir fark oluşuyor. İşverenin maliyeti yüzde 19.5'a inecek. EYT'de merak edilen bazı soruların yanıtları şöyle:
BORÇLANMA BAŞLANGIÇ TARİHİNİ GERİYE ÇEKER Mİ?
Borçlanma eksik prim gününü tamamlar. İlk defa sigortalı olunan tarihten öncesi askerlik, staj, doktora dönemine ilişkin borçlanmalar işe başlangıç tarihini geriye çeker. 5510 sayılı Kanun'un 41'inci maddesi uyarınca borçlandırılan süre, bu kanunun 38'inci maddesine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girilen tarihten önceki süre ise, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür.
ASKERLİK BORÇLANMASI BAŞLANGICI NE KADAR ÖNE ÇEKER?
Askerlik öncesi SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı, özel bankalar da dâhil olmak üzere bir işte çalışmamış olanların askerlik borçlanması yapması yaş ve günlerini öne çekmesinde yarar bulunuyor. İşe girdikten sonra askerlik yapanların borçlanması ise sadece prim ödeme gün sayısını artırıyor, ancak emeklilik tarihini öne çekmiyor. Şubat 2000 tarihinde sigortalı işe başlayıp askerliğini 1999 yılında yapan borçlanarak emekli olabiliyor. Örneğin 1994 yılında 550 gün askerlik yapan bir kişinin borçlanması durumunda sigorta başlangıcı bu gün sayısı kadar geri çekilmiş oluyor.
BORÇLANMA YOLUNUN KAPATILMASI SÖZ KONUSU OLUR MU?
Sigortası 8 Eylül 1999'dan önce başlayanların EYT kapsamında olacağı ifade ediliyor. Bu tarihin kesinleşmesi halinde öncesi için borçlanma imkânı var. Bu yolun kapatılacağı ihtimali zayıf. Ancak askerlik borçlanması için yasada açık hüküm bulunması, yönetmelikle uygulamaya açıklık getirilmesinde yarar bulunuyor. Staj sigortasıyla uzun vadeli sigorta kollarına tabi çalışmaya başladıkları tarih arasında doğum yapan kadınlar başlangıç tarihini borçlanma yaptığı gün sayısı kadar geri çekebilecek.
BORÇLANMA İÇİN FAZLADAN ÖDENEN PARA GERİ ALINABİLİR Mİ?
Borçlanmaya rağmen emekli olma imkânı kalmayanlar ödedikleri primlerin iadesini talep edebiliyor. Bilmeden askerlik veya doğum borçlanması yapanlar borçlanma tutarını geri alabiliyor. Eski SSK'lılar (4A) için 2008'den önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primi, 2008'den sonra ise sadece işçi primleri geri ödeniyor. Bağ-Kur'lu için tarih ayrımı yapmadan ödedikleri tüm primler geri veriliyor. Bu primler sadece malul, yaşlı ve ölüm sigortaları için olanlardan oluşuyor. Memurlarda ise bu durum kesenek iadesi şeklinde oluyor.
FİİLİ HİZMET ZAMMIYLA EMEKLİLİĞİM ÖNE ÇEKİLİR Mİ?
45'in üzerinde uygulanan yıpranma payının sigorta girişini 1999 öncesine çekmede etkisi yok. Yıpranmaya tabi çalışanlar gün sayılarının yüksek olması nedeniyle normal sigortalılardan daha avantajlı. 2000 yılı öncesi, örneğin Kasım 1999'da fiili hizmet zammıyla çalışıldıysa yıpranma süresi geri çekilerek EYT kapsamına girelebilir.
Editor : Åžerif SENCER
