Astronomlar ÖZETİ| şaşırtıcı bir keşifle, 12 milyar ışık yılından daha uzakta bir kuasarın yörüngesinde dönen muazzam bir su deposu tespit ettiler.
Bu çığır açan bulgu, Büyük Patlama'dan kısa bir süre sonra bu kuasardan gelen ışığın uzayda seyahat etmesiyle, erken evrene eşi benzeri görülmemiş bir bakış sunuyor.
Dünya okyanuslarının 140 trilyon katı hacme sahip olduğu tahmin edilen bu muazzam su deposu, Güneşimizden yaklaşık 20 milyar kat daha ağır olan süper kütleli bir kara deliğin yakınında yer alıyor. APM 08279+5255 adlı kuasar, bin trilyon güneşin ürettiğine eşdeğer olağanüstü miktarda enerji yayıyor.
KUASAR NEDÄ°R?
Bir kuasar, aşırı parlaklığa ve kütleye sahip gök cismidir. Yaydığı enerji ve ışık miktarı o kadar büyüktür ki, bu miktarda bir enerjinin bir galaksideki tüm yıldızların yaydığı enerjiden daha fazla olabilir.
EVRENÄ°N EN ERKEN YILLARINDA BÄ°LE VARDI
Interesting Engineerin'in haberine göre, araştırmada yer alan NASA bilim insanlarından Matt Bradford, bu keşfin önemini vurguladı.
"Bu kuasarı çevreleyen ortam olağanüstü, çünkü önemli miktarda su üretiyor," diye açıkladı. "Bu, suyun evrenin en erken anlarında bile mevcut olduğunu gösteriyor."
Bradford ve meslektaşları APM 08279+5255'i ve merkezindeki kara deliği analiz ettiler.
Kara delik, yakınındaki gaz ve tozu tüketerek aşırı derecede ısınan bir ortam oluşturuyor ve bu da bilim insanlarının ilk kez bu kadar uzak mesafelerde su molekülleri keşfetmesini sağlıyor.
Kuasarlar tipik yıldızlarınız değildir. Yarım asırdan fazla bir süre önce keşfedilen, uzak galaksilerin enerjik çekirdeklerinde bulunan ve yakındaki tüm yıldızları gölgede bırakan inanılmaz derecede parlak nesnelerdir.
Bu göksel güç merkezleri, etraflarındaki maddeleri emerek yoğun ısı üreten ve muazzam bir enerji açığa çıkaran süper kütleli kara deliklere ev sahipliği yapıyor.
Bu enerji tüm dalga boylarını kapsar ve kuasarları evrende gözlemlenen en parlak ve en enerjik olaylardan biri haline getirir.
Bunları incelemek erken evrene, kozmik maddenin dağılımına ve galaksi oluşumuna dair bilgiler sağlar.
140 TRÄ°LYON KAT DAHA FAZLA SU
Son gözlemler kuasarı çevreleyen ve yüzlerce ışık yılı boyunca uzanan su buharını ortaya çıkardı. Bu gaz Dünya standartlarına göre seyrek olsa da, Samanyolu'ndaki benzer bölgelere kıyasla alışılmadık derecede sıcak ve yoÄŸundur.Â
Su buharı kuasarın çevresindeki gazı sıcak tutan radyasyon yaydığını göstermektedir. Bilim insanları ayrıca karbon monoksit gibi diğer molekülleri de tespit ederek kara deliği besleyebilecek materyal potansiyeline işaret ettiler.
Kesin sonuç belirsizliğini korusa da bu kara delik kütlesini altı kat arttırabilir. Gazın bir kısmı yeni yıldızların oluşumuna katkıda bulunabilirken, diğer bileşenler uzaya geri atılabilir.
KEŞİF EVRENİN ERKEN DÖNEMLERİNE IŞIK TUTUYOR
Bu keşif, evrenin erken dönemlerindeki koşullara ışık tutuyor; su buharının bu kadar uzak mesafelerde bulunması, yaşamın yapı taşlarının zamanımızdan çok önce mevcut olduğunu gösteriyor. Su, yıldız ve galaksi evriminde kritik bir rol oynuyor; gaz bulutlarını soğutarak çökmelerini ve yıldız oluşturmalarını sağlıyor.
Genel olarak, bu uzak su rezervuarının bulunması, evren yaşlandıkça galaksilerin nasıl evrimleştiğine dair anlayışımızı önemli ölçüde geliştiriyor. Yaşamın temel unsurlarının erken dönemde mevcut olduğunun altını çiziyor ve kozmosun uzun tarihine dair heyecan verici bilgiler sunuyor.
Editor : Åžerif SENCER
