Ekonomik ÖZETİ| kriz nedeniyle yüzde 100’ü aşan fiyat artışları yüzünden düğün maliyeti de katlandı. Evlenmek isteyen çiftler, artan maliyetler nedeniyle zorlanıyor. Aksaray’da perdecilik yapan Ertan Tekden, “Geçen sene 200-250 bine olan evlilik, şu an 500 bin oldu” dedi.
“GURBETÇİLERİ BEKLİYORUZ, ÇÜNKÜ ŞU AN KENDİ MEMLEKETİMİZDEKİ İNSANLARDA PARA YOK”
Aksaray’da çeyiz eşyası satan Bayram Çelik, bu yıl istedikleri gibi ürün satamadıklarını, gurbetçileri beklediklerini belirterek şunları söyledi:
“Çeyizlik ürün, kına malzemesi, her şey var bizde. Beş yıldır bu işi yapıyorum, burada üç tane mağazam var. Evlenecek vatandaşın, ortalama sadece çeyizlik açısından 5 bin lira tutar, 4 bin lira tutar, alacağı ürüne göre değişir, kalitesine göre değişir. Kına malzemeleri ortalama 600-700 liradan başlar, bin 500 liraya kadar tutar. Genellikle müşterilerimiz orta kalite ürünleri tercih ediyor. Ne çok pahalı ne çok ucuz, orta kaliteli ürünler daha çok gidiyor şu an. Bu sene istediğimiz gibi değil, yavaş, çünkü fiyatlar çok yüksek, alım gücü düştü ister istemez. Fiyatlar müşterileri de etkiledi ama gurbetçileri bekliyoruz, çünkü şu an kendi memleketimizdeki insanlarda para yok. Alım gücü düştüğü için insanlar üç tane alacağına bir taneyi zor alıyor, onun için bizim hedefimiz şu an gurbetçiler.
“BİRÇOK ESNAF KAPATABİLİR”
Düğünü olan vatandaşların işi sadece çeyizle bitmiyor ki. Altını var; bileziği, çeyizi, tenceresi, tabağı derken şu an bir düğün masrafı 400-500 bin liraya patlıyor. Kolay değil yani 400-500 bin lirayı, hemen her şeyi bir anda hazırla. Geçen sezon çok iyiydi ama bu sezon baktığımızda, geçen sezon ile arasında fiyat olarak dağlar kadar fark var. Geçen sene adam gelip bin liraya her şeyini alırken şimdi 5 bin liraya alamıyor. Çünkü her şeye yüzde 200-300 zam geldi. Elektriği var, doğal gazı var, malzemesi var, kirası var. Biz, dükkan kirasını euro bazında ödüyoruz. Geçen sene 60-70 bin liraydı dükkan kirası, şu an 150 bin lira. Bir anda 70 bin lira zam geldi mesela. Bu da ister istemez hem müşteriyi hem bizi etkiliyor. Bu sene zor, gerçekten zor. O kadar zor ki birçok esnaf kapatabilir, çünkü dediğim gibi alım gücü çok düştü.”
“KENDİ KÂR MARJIMIZDAN FEDAKARLIK YAPIYORUZ”
Sattığı ürünlere en az yüzde 100 oranında zam geldiğini belirten perdeci Ertan Tekden ise şöyle konuştu:
“Gurbetçilerin gelmesi ile birlikte biraz daha hareketleneceğini düşünüyoruz. Her sektörde olduğu gibi bizim perde sektöründe de fiyatlar aşırı yüksek, maliyetlerimiz çok arttı. İşçi giderlerimiz olsun kargo, nakliye giderlerimiz olsun her şey… Hepsi üst üste biniyor ama elimizden geldiği kadar kendi kârımızdan fedakarlık yaparak müşterilerimizi memnun edip gönderiyoruz. En az yüzde 100 bazı gruplarda, mekanik gruplarda yüzde 100’ün üzerinde zam var. Geçen sene ben, 50 liraya sattığım storu şu anda 150 liraya satıyorum, yüzde 200 oranında bir zam var. Tülde, güneşlikte yüzde 100 bir artış var ama biz elimizden geldiğince sübvansiyon yapıyoruz, çünkü öbür türlü diğer işi de yapamıyoruz. En azından kârımızdan fedakarlık yapıyoruz, o müşteriyi buradan çıkarmamak için elimizden geleni yapıyoruz.
“KENDİ KENDİMİZE YETECEK BİR DURUMUMUZ OLSA ŞU AN NE KRİZ OLUR NE BİR ŞEY”
Zorlanıyoruz. Maksadımız, müşteri de memnun olsun biz de memnun olalım. Onlar bizden alışveriş yaptığı zaman biz de üç beş kuruş ekmek paramızı kazanıyoruz. Bir pantolon almaya gittiğinizde de markete gittiğinizde de ikiye katlamış. Bizim burada da böyle, çünkü ham maddemiz petrol ve dolara endeksli. Dolar geçen yıl 8 liraydı, şu anda 16 küsur. Dolar ikiye katlamış ve böyle olduğu için de insanlar diyor ki ‘Biz dolarla mı yaşıyoruz, dolar mı kazanıyoruz’. Bir zamanlar bir ekonomi bakanımız vardı, ‘Dolar mı kazanıyorsun’. Hayır, dolar kazanmıyoruz ama dolar harcıyoruz. Alırken dolarla alıyoruz çünkü biz ithal ettiğimiz bütün ürünleri, petrol olsun, başka bir şey olsun. Biz tamamen dışarı bağımlıyız, ondan dolayı zaten bizim sıkıntılarımız var. Kendi kendimize yetecek bir durumumuz olsa şu an ne kriz olur ne bir şey.
“YEDİĞİMİZİ YAŞANTIMIZI KÂR OLARAK DEĞERLENDİRİYORUZ”
Yanımda kimse çalışmıyor, bir oğlum var, bana yardım ediyor. Önceden kendi yanımızda adam çalıştırıyorduk, şu anda çalıştıramıyoruz. Şu an asgari ücret 5 bin 500, sigortası ile birlikte 7 bin 500, yediği içtiği 10 bin lira. Fason diktiriyoruz ve maliyetlerimizi kısmak zorundayız. Geçen sene 200 lira gelen elektrik faturam, şu anda 600 lira geliyor; üç katı. Doğal gazda ise geçen yılla 2-2,5 katı bir artış var. Zaten geçen sene ile bu sene arasında bir şeyi hesap etmemiz de mümkün olmuyor. Çünkü her şey ikiye katlamış, hayat standartları yükselmiş. Birikim yapamıyoruz, karnımız doyuyor, yediğimizi yaşantımızı kâr olarak değerlendiriyoruz. Zaten bu şartlarda Türkiye’de birikim yapmak mümkün değil yani. Hamdolsun, Allah bu günlerimizi aratmasın, çünkü daha kötü günler bizi bekliyor. Yani ‘Gözümün içindeki ışığa bak’ demekle olmuyor. Allah tüm Türkiye’nin, esnafın, vatandaşın yardımcısı olsun, özellikle yeni evlenecek çiftlere yardımcı olsun. Geçen sene 200-250 bine olan evlilik, şu an 500 bin oldu.”
“5-6 METRE ALACAK, BİR ASGARİ ÜCRET VERECEK”
Halıcı Sait Solak da “Aşağı yukarı 2014 yılından beri halı sektöründeyim. Yeni evlenecek çiftlerin ortalama halı masrafları, tavsiye üzerine 7 bin ile 10 bin arası değişmektedir. 10 ile 25 bin arasında da değişebiliyor. Ama herkesin bütçesi ayrı. 7 bin 500 liraya da halı verebiliyoruz komple eve, 10 bine, 25 bine de verebiliyoruz. Bir metre yolluk 700-800 lira. 5-6 metre alacak, bir asgari ücret verecek” dedi.
www.idrak34.comEditor : Şerif SENCER
