Proteinlerin ÖZETİ| sağlıklı bir şekilde işlevini yerine getirmesi yaşamın sürdürülmesi için kritik öneme sahiptir. Proteinler aynı zamanda genetik bilgiyi taşıyan DNA tarafından kodlanırlar ve hücreler tarafından sentezlenirler. Hayati öneme sahip proteinlerin özelliklerini ve hangi besinlerde daha çok protein olduğunu merak ediyorsanız haberimizi okumaya devam edebilirsiniz!
PROTEİN NEDİR?
Latincede ‘yaşayan varlıklar için elzem azotlu öğe’ anlamına gelen proteinler, canlıların hayati işlevlerini yerine getiren organik moleküllerdir. Amino asitlerin zincir halinde birbirine bağlanmasıyla oluşan bu organik bileşikler, uzun zincirler halinde yüzlerce veya binlerce amino asit içerir. 20 farklı amino asit türü proteinlerin yapısını oluşturur ve bu amino asit dizisi, her proteinin benzersiz 3 boyutlu yapısını ve işlevini belirler. Amino asitler, DNA'nın üç nükleotit kombinasyonları tarafından kodlanır. Proteinler, canlı hücrelerde yaşamsal faaliyetleri gerçekleştiren büyük ve karmaşık moleküllerdir.
PROTEİN VÜCUTTA NE İŞE YARAR?
İnsan vücudu, her biri belirli bir işlevi olan binlerce farklı proteinden oluşur. Bu proteinler, enzimler, hormonlar ve bağışıklık hücreleri gibi aktif proteinlerin yanı sıra hücre ve dokuların yapısal bileşenlerini oluşturur. Proteinler sürekli olarak onarılır ve yenilenir; bu süreç protein sentezi olarak adlandırılır ve sürekli bir amino asit kaynağına ihtiyaç duyar. Vücudun amino asit talebini karşılamak için dışarıdan protein alınması gereklidir. Özellikle çocukluk, ergenlik, hamilelik ve emzirme dönemlerinde hücre ve doku büyümesi için protein önemlidir.
Proteinler, metabolik reaksiyonları katalize etmek, DNA replikasyonu, uyaranlara tepki vermek, hücrelere yapı kazandırmak ve molekülleri taşımak gibi çeşitli görevler üstlenir. Ayrıca, hücre içi kimyasal tepkimelerin hızını artıran, savunma, depolama, taşıma, hücresel haberleşme, hareket ve yapısal destek sağlayan protein grupları da vardır.
PROTEİN ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Proteinler üç çeşittir:
Basit proteinler
Bileşik (konjuge) proteinler
Türev proteinler
HANGİ BESİNLERDE PROTEİN BULUNUR?
Proteinler, hayvansal ve bitkisel kaynaklı olmak üzere iki ana kaynaktan gelir.
Hayvansal Proteinler
Süt ve peynir altı suyu
Yumurta
Sığır eti
Tavuk
Bitkisel Proteinler
Soya
Bezelye
Esmer pirinç
Nohut
PROTEİN DEĞERİ YÜKSEK BESİNLER TABLOSU!
Hayvansal Proteinler (100 gramında)
Yağsız dana eti: 36 gram
Peynir: 32 gram
Ton balığı: 26 gram
Tavuk eti: 18,3 gram
Yumurta: 13 gram
Somon balığı: 26 gram
Yoğurt: 6 gram
Süt: 6 gram
Bitkisel Proteinler (100 gramında)
Bezelye: 5,4 gram
Kinoa: 14 gram
Fasulye: 8 gram
Ispanak (pişmiş): 3 gram
Mısır: 3,3 gram
Brokoli: 2,8 gram
Brüksel lahanası: 2,6 gram
Kuşkonmaz: 2,4 gram
Chia tohumu: 17 gram
Karabuğday: 12,3 gram
EN ÇOK PROTEİN İÇEREN BESİNLER NELERDİR?
En iyi ve kaliteli protein kaynakları arasında anne sütü ve yumurta başı çeker. Ayrıca kırmızı et, tavuk ve hindi eti, deniz ürünleri, süt, bezelye, chia tohumu, mercimek, keten tohumu, badem, fındık, soya, peynir, kabak çekirdeği gibi besinler de protein açısından zengindir. Düşük kaliteli proteinler ise buğday, arpa, yulaf ve pirinç gibi tahıllarda bulunur.
KAHVALTIDA PROTEİN İÇEREN YİYECEKLER!
Günün erken saatlerde yapılacak kahvaltıda protein almak için uygun miktarda yumurta ve peynir tüketmek güzel bir başlangıca zemin hazırlayacaktır.
PROTEİN TÜKETİRKEN AMAN DİKKAT!
Fazla protein tüketimi, idrarla kalsiyum atımını artırarak böbreklerde taş oluşum riskini yükseltebilir. Ayrıca vücutta harcanmayan protein böbrek ve karaciğere olumsuz etkiler yaparak organların erken yaşlanmasına ve işlevlerinin bozulmasına neden olabilir. Aşırı protein alımı, gut hastalığı gibi sağlık sorunlarına da yol açabilir.
YAŞ VE CİNSİYETE GÜNLÜK PROTEİN İHTİYACI
Genç erkekler için: 45 gram
Yetişkin erkekler için: 58-63 gram
Genç kadınlar için: 46 gram
Yetişkin kadınlar için: 44-50 gram
Editor : Şerif SENCER
