124 ÖZETİ| yıl önce icat edilen ve Çanakkale Savaşı'nda bile kullanılan bu lamba, bugün hâlâ tarih meraklılarının ve koleksiyonerlerin ilgisini çekiyor.
Peki, karpit lambası tam olarak nasıl çalışıyor?
Aslında karpit lambalarının temel çalışma prensibi oldukça basit.
Karpit lambaları, kalsiyum karbür (CaC2) taşlarının üzerine su eklenmesiyle çalışır. Su ile temas eden kalsiyum karbür, asetilen gazı (C2H2) üretir.
Asetilen gazı ise oldukça yanıcıdır ve çok parlak bir alev oluşturur. Bu nedenle karpit lambaları, zamanın diğer aydınlatma yöntemlerinden daha fazla ışık sağlayabilmiş.
1900'lerin başında madencilik sektöründe devrim niteliğinde bir yenilik olarak kabul edilmişti.
Ampullerin ve elektrikli aydınlatma sistemlerinin yaygınlaşmasından önce, karpit lambaları madencilerin yer altındaki çalışma koşullarını önemli ölçüde iyileştirdi.
Alevin parlaklığı ve özellikle asetilenin yanması sırasında çıkan duman miktarı çok az olduğundan bu lambaların madenlerde ve kapalı alanlarda tercih edilmesini sağladı.
20. yüzyılın başlarında Amerika'da sokak aydınlatmasında bile kullanılmıştı.
Elektrik ve modern gaz sistemlerine erişimin sınırlı olduğu dönemde, karpit lambalarının güvenilirliği ve parlak ışığı büyük avantaj sağlamıştı.
Çanakkale Savaşı sırasında da kullanılan karpit lambaları, cephe hattında askerlerin gece görüşünü sağlamak ve operasyonları yürütmek için kritik rol oynadı.
Ancak elektrikli lambaların gelişimi ile tahmin edersiniz ki karpit lambaları yerini, daha modern teknolojilere bıraktı.
Kaynak: American History, Medium, Smithsonianİlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
Editor : Şerif SENCER
