BioNTech ÖZETİ| tarafından üretilen ve BNT116 adı verilen aşı, hastalığın en yaygın formu olan küçük hücreli dışı akciğer kanserini (KHDAK) tedavi etmek ve tekrarlamasını önlemek amacıyla tasarlandı. Faz 1 klinik denemesi, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 7 ülkede (İngiltere, ABD, Almanya, Macaristan, Polonya, İspanya ve Türkiye) 34 araştırma merkezinde eş zamanlı olarak yürütülüyor. Bu geniş çaplı çalışmada, erken aşamadan ileri aşama hastalığa veya tekrarlayan kansere kadar yaklaşık 130 hasta aşı denemelerine katılacak. Aşı, Covid-19 aşılarında kullanılan teknolojiye benzer şekilde haberci RNA (mRNA) kullanıyor ve bağışıklık sistemine KHDAK’dan tümör belirteçleri sunarak vücudu bu belirteçleri ifade eden kanser hücrelerine karşı savaşmaya hazırlıyor.
Aşının çalışma mekanizması
University College London hastaneleri NHS vakfı (UCLH) danışman tıbbi onkoloğu Prof. Siow Ming Lee, “Artık akciğer kanseri tedavisini araştırmak için mRNA tabanlı immünoterapi klinik denemelerinin çok heyecan verici yeni dönemine giriyoruz. Uygulaması basit ve kanser hücresindeki belirli antijenleri seçip hedefleyebiliyorsunuz. Bu teknoloji, kanser tedavisinin bir sonraki büyük aşamasıdır” diye konuştu. Aşının, kemoterapi gibi sağlıklı hücrelere zarar vermeden, kişinin kansere karşı bağışıklık tepkisini güçlendirmesi amaçlanıyor. Prof. Lee, “İmmünoterapi ile evre 4’te hastaların yüzde 20-30’unun hayatta kaldığını biliyoruz. Şimdi bu mRNA aşısının immünoterapinin üzerine eklenmesiyle, ekstra bir itici güç sağlayabileceğini umuyoruz” diye ekledi. Uzmanlar, faz 1 denemelerinin başarılı olması halinde, faz 2 ve faz 3 çalışmalarına geçmeyi ve ardından aşının dünya çapında standart tedavi haline gelmesini hedefliyor.
İlk hastalar ve tedavi protokolü
Denemeler kapsamında İngiltere’de ilk hasta aşıyı almaya başladı. Londra’dan 67 yaşındaki Janusz Racz, Mayıs ayında akciğer kanseri teşhisi aldıktan sonra kemoterapi ve radyoterapi görmüştü. Racz, Salı günü Ulusal Sağlık Araştırmaları Enstitüsü UCLH Klinik Araştırma Tesisi’nde 30 dakika boyunca beşer dakika arayla altı ardışık enjeksiyon aldı. Her enjeksiyon farklı RNA zincirlerini içeriyordu. Denemeye katılan hastalar, altı hafta boyunca her hafta ve ardından 54 hafta boyunca üç haftada bir aşı alacak. Prof. Lee, “Bu ek tedaviyi ekleyerek kanserin geri dönmesini durdurmayı umuyoruz. Çünkü akciğer kanseri hastaları için çoğu zaman, ameliyat ve radyasyondan sonra bile kanser geri dönüyor” dedi.
Gelecek için umut veren adımlar
Birleşik Krallık Bilim Bakanı Lord Vallance, akciğer kanseri aşısı denemesinin başlatılmasını “Bu yaklaşım, her yıl akciğer kanseri teşhisi konan binlerce kişinin hayatını kurtarma potansiyeline sahip” sözleriyle değerlendirdi. Guardian gazetesi, Mayıs ayında İngiltere’de binlerce hastanın, hayat kurtarmak için devrim niteliğindeki dünya çapında ilk NHS “eşleştirme” planı kapsamında çığır açıcı kanser aşısı denemelerine hızla dahil edileceğini ortaya çıkarmıştı. Bu plan kapsamında, uygunluk kriterlerini karşılayan hastalar, uzmanların kanser tedavisinde yeni bir şafak olarak nitelendirdiği aşıların klinik denemelerine erişim sağlayacak.
Denemeye katılan ilk hastalardan Janusz Racz, bu yeni tedavi yönteminin kendisi için çok faydalı olacağını ve diğer hastalara da umut vereceğini belirtti. Racz, “Bu yeni metodolojiye kanıt sağlayabilecek ekibin bir parçası olabilirim ve bu ne kadar hızlı uygulanırsa dünya çapında daha fazla insan kurtarılacak” dedi. Yapay zeka konusunda uzmanlaşmış bir bilim insanı olan Racz, mesleğinin kendisini denemeye katılmaya teşvik ettiğini söyledi. “Ben de bir bilim insanıyım ve bilimin, özellikle de tıbbın ilerlemesinin, insanların bu tür araştırmalara katılmayı kabul etmesine bağlı olduğunu anlıyorum” diye ekledi. Racz, tedavisi bittikten sonra koşmaya geri dönebileceğini ve yaşam boyu hedefi olan Londra Maratonu’nu tamamlayabileceğini umuyor.
Editor : Şerif SENCER
