Mars'ın ÖZETÄ°| yüzeyinde, eskiden Jezero Krateri'ni iÅŸgal eden ve çoktan kurumuÅŸ olan göller de dahil olmak üzere, sıvı su geçmiÅŸi bulunuyor. Enkaz taşıyan antik suyun Mars'ın her tarafına yayılan olukların oluÅŸumuna neden olan tek ÅŸey olduÄŸu düşünülüyordu. Kuru buzun da bunu gerçekleÅŸtirebileceÄŸinin kanıtlanması üzerine “Mars'ta su var mı?” sorusu tekrar sorulmaya baÅŸlandı.
Mars'ta su var mı?Daha önce bilim adamları, Mars'ta yalnızca sıvı su şeklindeki olukların olduğuna inanıyorlardı çünkü Dünya'da böyle oluyor. Dikkate alınmayan şey ise süblimleşme yani bir maddenin katı halden gaz haline doğrudan geçişiydi. Süblimleşme, CO2 buzunun nasıl ortadan kaybolduğunu açıklıyor.
Donmuş karbondioksit, vadileri de dahil olmak üzere Mars'ın her yerinde bulunuyor. CO2 buzu bu oluklardan birinde süblimleştiğinde ortaya çıkan gaz, döküntüleri yokuşun daha da aşağısına itebilir ve onu şekillendirmeye devam edebilir.
Hollanda'daki Utrecht Ãœniversitesi'nden gezegen araÅŸtırmacısı Lonneke Roelofs liderliÄŸindeki bir bilim insanı ekibi, CO2 buzunun süblimleÅŸmesinin Mars'taki oyukları ÅŸekillendirmiÅŸ olabileceÄŸini buldu. Bu buluÅŸ akıllara “Mars'ta halen su var mı?” sorusunu getirdi. Yani önceden olmuÅŸ olabilir ama ÅŸu an var mı?
Bu buluş, Mars'ta en son sıvı su oluşumunun sanılandan çok daha eski bir zamanda olabileceği anlamına gelebilir. Bunun yanında Mars'ta yaşamın ortaya çıkıp gelişebileceği pencerenin muhtemelen daha küçük olduğu anlamına da geliyor olabilir.
Mars keşif aracı, kızıl gezegendeki muhteşem volkanları fotoğrafladı
Mars keşif aracı, kızıl gezegende yer alan muhteşem volkanları ve ekstra bir sürprizi fotoğrafladı. İşte detaylar!
Roelofs ve meslektaÅŸları yakın zamanda Communications Earth & Environment dergisinde yayınlanan bir çalışmada şöyle dedi: “Mars'ın atmosferik koÅŸulları altında CO2 buzunun süblimleÅŸmesi, tortuyu akışkanlaÅŸtırabilir ve Mars'ta gözlemlenenlere benzer morfolojiler yaratabilir.”
Dünya ve Mars'ta oluşan olukların sebepleri farklı mı?Dünya ve Mars'taki oluklar temelde aynı morfolojiye sahiptir. Aradaki fark, bunların oluşumunun ve Dünya üzerinde sürekli şekillenip yeniden şekillenmesinin arkasında sıvı suyun olduğundan emin olmamızdır. Bu tür faaliyetler arasında yeni kanalların açılması ve daha fazla molozun dibe götürülmesi yer alıyor.
Eski Mars'ta bunu başarmak için yeterli miktarda kararlı sıvı su mevcut olsa da, Mars'ın mevcut yüzeyinde bu tür bir aktiviteyi sürdürmek için yeterli miktarda sıvı bulunmuyor. Süblimleşmenin devreye girdiği yer tam da burası. Malzemenin akmaya başlamasıyla aynı zamanda Mars yüzeyinde CO2 buzu gözlemlenmiştir.
Bu deney, olukların ve buna benzer sistemlerin yalnızca sıvı suyla değil, süblimleşmeyle de şekillendirilebileceğini gösterdiğinden, Mars'ın yüzeyinde herhangi bir organizmanın (eğer varsa) hayatta kalması için ne kadar süre boyunca yeterli sıvı su kaynağına sahip olduğu konusunda sorular ortaya çıkarıyor.
Yaşanabilirlik süresi bir zamanlar düşünüldüğünden daha kısa olabilir. Bu, Mars'ta hiçbir şeyin yaşamadığı anlamına mı geliyor? Mutlaka değil ama Roelofs'un ve ekibinin bulguları gelecekte gezegenin yaşanabilirliğine nasıl baktığımızı etkileyebilir.
Peki siz bu konu hakkında neler düşünüyorsunuz? Düşüncelerinizi yorumlar kısmından bizlerle paylaşabilirsiniz.
Editor : Åžerif SENCER
