Yangın, ÖZETİ| hiç şüphesiz her şeyi küle döndüren felaketlerin başında gelir. Tabiri caizse yangının “y” sini duymak veya görmek bile bizi oldukça endişelendirir.
Şimdi bu büyük ateşlerin geçmişine inelim.
Aslında ilk ateşin, evrenin herhangi bir yerinde çıkmış olmasını bekleyebilirsiniz.
Ancak ateşin var olduğuna dair kanıta sahip olduğumuz tek gezegen Dünya olsa da bilim insanlarına göre, sıcak magmayı dışarı çıkaran volkanlar da olabilir.
Öte yandan Güneş sistemimizdeki en sıcak gezegen olan Venüs’ün yüzeyinde, Merkür’de, Jüpiter’de yani bizi çevreleyen gezegenlerin hiçbirinde veya başka bir yıldızda hiçbir zaman yangın çıkmadı.
Ayrıca milyarlarca yıllık Dünya tarihi boyunca da herhangi bir yaygın görülmedi.
Bu noktada akıllara yanardağlar ve onların tabiri caizse yangın çeşmeleri ürettiği gelir.
Ancak yanardağların bu hareketleri, magmanın gerçek bir yangından ziyade lavlarını yukarı doğru püskütmesidir. Bu püskürtmenin nedeni de oksijen eksikliğidir.
Ayrıca milyarlarca yıl önce muhtemelen Ross gezegenindeki bakterilerin ortaya çıkmasından kaynaklanan yoğun bir metan bulanıklığı mevcuttu.
Ardından siyanobakterilerin güneş ışığından enerji üretmeye başladığı ve atmosfere, oksijen salan moleküllerin birikmeye başladığı büyük oksidasyon olayı gerçekleşti.
Her ne kadar yangının gerçekleşmesi için hâlâ yeterli konsantrasyon olmasa da bazen oksijen felaketi olarak da bilinen büyük oksidasyon olayı, muhtemelen Dünya’yı bir derin dondurucuya sürükledi.
Çünkü bu oksijen, metanı temizleyerek sera etkisini âdeta çökertti.
Öte yandan bitki maddeleri, %35’ten daha yüksek miktarlarda oksijeni yakamaz ve kendisi yanar. Öyle ki ormanlar, bu sebepten büyüyemez ve kendilerini ayakta tutamaz.
470 milyon yıl önce ise ilk bitkiler ve yosunlar, daha fazla oksijen üretmeye başladılar ve nihayetinde kendi kendilerinde yangın çıkarma gücünü buldular.
Bundan 50 yıl sonrasında da Dünya’daki ilk yangına dair fosil kaydına rastlandı. Fakat oksijen seviyeleri hâlâ ortalıkta çılgınca dolaşırken ilk büyük yangınların gerçekleşmesi yaklaşık 383 milyon yıl öncesindeydi.
Kaynaklar: IFL Science, Oxford Academicİlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
Editor : Şerif SENCER
